Nepali Rachanakar Kavi Durga Lal Shrestha

Durga Lal Shrestha – Naani Ra Putali [Bal Kabita]

पख, पख पुतली,
पख म नि आऊँ,
आज हामी दुइजना
सँगै डुल्न जाऊँ ।

टेकी तिमी हावामा
फुरुफुरू आऊ
मचैं चाल्छु भुइँमा
टुकुटुकु पाउ ।

सँगसँगै जाऊँ हामी
सँगसँगै जाउँ,
हेरुँहेरुँ लाग्यो मलाई
साह्रै तिम्रो गाउँ ।

२०५८ फागुन २२

Durga Lal Shrestha – Binaya [Bal Kabita]

मेरो बिन्ती सुनिदिनुस् गुरु-गुरुमा !
चीन के हो, भारत के
कत्ति नजिक, कत्ति टाढा
बुझनुपरे बुझौंला नि

कुन फूल, कुन काँडा
ऐले नै यो बोझ किन सुरुसुरुमा –
मेरो बिन्ती सुनिदिनुस् गुरु-गुरुमा !
पैले मलाई चिनाइदिनुस्
मेरो घरको आँगन-चोक,
कहाँ के छ देखाइदिनुस्
एक-एक सबैथोक,
बुझने गरी बताइदिनुस् सुरुसुरुमा ।
मेरो बिन्ती सुनिदिनुस् गुरु-गुरुमा !
मलाई मेरो आफ्नै थलो
मेरो आफ्नै चिनारीमा,
दुःख-सुख घुम्दै गर्ने
घामछायाँ छहारीमा,
रमीरमी खेल्न दिनुस् सुरुसुरुमा ।
मेरो बिन्ती सुनिदिनुस् गुरु-गुरुमा !

Durga Lal Shrestha – Tirkha [Bal Kabita]

अघिसम्म दिन थियो
रात पर्यो ऐले,
यसरी यो कसरी भो
बुझया छैन मैले ।

चन्द्र गोलो, र्सुर्य गोलो
नाङ्गलोभन्दा ठूलो,
किन आउँछन् पालैपालो
कहाँ यिनको दुलो –

यो पहाड, झलल यो
हिउँचुलीको माला,
कसरी पो बने होलान्
यत्ति नदी-नाला –

किन आउँछ आँधीबेरी
किन पर्छ पानी,
यस्ता सबै कैले बुझने
कैले हुने ज्ञानी –

२०५८ चैत ३

Durga Lal Shrestha – Gaine [Bal Kabita]

मेरो घरको आँगनमा
यौटा गाइने आयो,
आँखा चिम्ली सारङ्गीमा
उसले गीत गायो !

म त सुन्यासुन्यै भएँ
त्यसै उभिएर,
गाइने पनि गा’को गायै

मगन भएर ।

सारङ्गीको तरङ्गमा
तैरी वन-वन,
र्सर्दैर्सर्दै गयो उसको
स्वर रननन ।

यस्तो लाग्यो लिइकन
गाइनेको भेष
रोइरे’छ मेरै सामु
आज मेरो देश ।

२०५८ चैत १९

Durga Lal Shrestha – Ek Din [Bal Kabita]

यौटी केटी भेटेँ मैले
इस्कुलको बाटो,
हातमा थ्यो यौटा थाल
किताबको साटो !

मुख थियो निन्याउरो
लथालिङ्ग केश,
ओठ पनि कत्ला कत्ला
केकेजस्तो भेष !

सानै थिइन्, शरीरमा
खालि जामा चोला,
मेरोभन्दा उन्को उमेर
अलि पाको होला !

दया लाग्यो, आफ्नो खाजा
मैले उन्लाई दिएँ,
तर उनी उल्टै जङ्गनि्
म त वाल्लै परेँ ।

२०५८ चैत ७

Durga Lal Shrestha – Achamma Ko Mela [Bal Kabita]

सिमसिम पानी पर्दै थियो
घाम डुब्दै-डुब्दै थियो,
मचैं भने हेर्दै थिएँ
एक्लै घरको झयालमा बसेर ।

घरमुनि सानो बारी
बारीबीच दूबो-घारी,
दूबामाथि बस्दै थिए
पानी थोपा-थोपा परेर ।

डुब्नुअघि घाम फेरि
हाँस्यो जसै यता हेरी,
पानीका ती थोपा सारा
टल्के मोती-दाना भएर ।

मर्मर-मर्मर गर्दै बात
मार्न थाले पात-पात,
लाग्यो मलाई बस्दै छु म
अचम्मको मेला भरेर ।

२०५८ फागुन २८

Durga Lal Shrestha – Ankhai Ankha

दुर्गालाल श्रेष्ठ – आँखै-आँखा

क्षितिज ठानी आँखा बिसाउँछु
आँखाबाहेक देख्तैनन् आँखाले;
अहो मलाई खेदिरहेछन्
चारैतिरबाट आँखै आँखाले !
एकटकले रुख हेर्छु,
अनायास पात-पातबाट
टुपुल्किदै, हेर्छन मलाई
ट्वाल्ल ट्वाल्ल आँखै-आँखाले !
के के न भने जस्तो
मभित्र मै पसे जस्तो
सुन्दै गर्छु, धेरै-धेरै
क्यै नभने पनि आँखै-आँखाले !
मैले आँखा नखोलेको हो कि ?
खोलेर पनि नदेखेको हो ?
यतिञ्जेल नउठेर मलाई
सोधिरहेछन् आँखै-आँखाले !

Durga Lal Shrestha – Sundarman [Bal Kabita]

कत्ति जाती, केश काट्ने
नाउ- सुन्दरमान !
हातै नरम उसको फेरि
कामै ‘टु इन वान !’

कपाल काट्दै छाँट्दै गर्दा
त्यसको साथैमा,
मज्जा पनि दिने गुन छ
उसको हातैमा ।

कटर्-कटर्, कटर् -कटर्
कैंचीको आवाज,
लठ्ठ पर्छु गुन्जिएझैँ
मीठो साजबाज !

यस्तो लाग्छ, लेटाएर
मलाई झुलामा,
झुल्झुलाई, लोरी गाइ-
रैछिन् कि आमा ।

२०५८ चैत १७

Durga Lal Shrestha – Dhakamaka Baag [Bal Kabita]

भँगेराको चिर्चिर चिर्चिर
कागको का द्र का द्र,
त्यसमाथि झन् घुघुर्र घुघुर्र
परेवाको आहा !

सबै मिली यति मीठो
बन्यो यौटा राग,
सररर पुछियो है
पवनकै दाग !

लत्रिएझैं इन्द्रेणीको
एकटुक्रा भाग,
थरी-थरी फूल आहा !
ढकमक वाग !

२०५८ चैत १

Durga Lal Shrestha – Naani Ka Kura [Bal Kabita]

कत्ति सुन्ने कथा आमा,
भयो सारै बोर !
कथा भन्नु विरहको
कुरो मात्रै हो र –

जत्ति रात देखेँ मैले
चुकभन्दा कालो,
उत्ति नै त देख्या’ छु नि
बिहान उज्यालो ।

बेला-मौका हाँसेकै म
देख्छु डाँडा-पाखा,
आँसु झार्न मात्रै त ए !
किन होला आँखा –

सुनाउनुस् बरु आमा,
त्यस्तो वीरगाथा,
जसले मेरो साहसकै
उठोस् सगरमाथा !

२०५८ फागुन २६

Durga Lal Shrestha – Manchhe Ko Geet [Bal Kabita]

तिमी बाहुन, मचैं कामी
कोही दमाई, कोही च्यामी
के भो जात फरक परेर –
त्रि्रो हाम्रो एकै थलो
एकै हुँदा हुन्छ भलो
मिली बसौं एकै भएर ।
तल-माथि, छुवाछुत
हामीबीच किन फूट –
सबै बराबरी भनेर,
मान्छे भई सोच्नुपर्यो
मान्छे Continue reading “Durga Lal Shrestha – Manchhe Ko Geet [Bal Kabita]”

Durga Lal Shrestha – Ichchha [Bal Kabita]

फूलसँगै खेलूँखेलूँ
लाग्छ मिलेर,
रमूँरमूँ लाग्छ मलाई
सँगै झुलेर !

फुलूँफुलूँ लाग्छ मलाई
फूलै भएर,
डुलूँ डुलूँ सुगन्धको
यान चढेर !

दिनरात काँडालाई
साथ लिएर,
घाम-पानी, आँधी-हुरी
सबै पिएर !

हाँसो लिई, अरुलाई
हाँसै दिएर,
जाऊँजाऊँ लाग्छ जुनी
चोखो जिएर !

२०५८ चैत १२

Durga Lal Shrestha – Putali Gaun [Bal Kabita]

देख्छु म यहाँ पुतलीसडक,
पुतलीबजार,
पुतलीगाउँ लागेन पत्ता
खोजे नि हजार ।

हुन त पक्कै होला त्यो गाउँ
कहीं यो माटोमै,
बसेको छ कि मलाई नै ऊ
ढुकेर बाटोमै ।

कल्पना फुर्छ पुतली-ज्यूको
छिर्बिरे धर्सा,
त्यो Continue reading “Durga Lal Shrestha – Putali Gaun [Bal Kabita]”

Durga Lal Shrestha – Chhaya [Bal Kabita]

ऐना हेर्दै बसिरहें
जसै एक दिन,
मन मेरो फुर्दै आयो
त्यसै किन किन ।

‘ऐनाभित्र टोल्हाएर
के हेरेको भन –
यो त तिमी आफैं हौ नि’
भन्छ मेरो मन ।

देख्न त हो तल-माथि
देखें दायाँ-बायाँ,
छुँदा भने नछोइने
रहेछ यो छाया ।

२०५८ फागुन २१

Durga Lal Shrestha – Ke Garun [Bal Kabita]

हाहा हुहु, भाङभाङ भुङभुङ
रुनु अनि हाँस्नु,
हेर्दै म त वाल्ल पर्छु
कुन्नि के हो बाँच्नु –

चन्द्र देख्छु, र्सुर्य देख्छु
देख्छु घाम-छाया,
आउँछन् जान्छन् तल-माथि
देख्छु दायाँ-बायाँ !

जानु जानु खालि जानु
कत्ति मात्रै जानु,
कहीँ पनि पुगिँदैन
कता मात्रै जानु –

के गरुँ लौ भन्दिनुस् न
बिन्ती एकफेरा,
ज्ञानी-गुनी आमा-बाबु
गुरुजन मेरा !

२०५८ चैत ६

Durga Lal Shrestha – Kaanda [Bal Kabita]

छोयो कि त चस्स पोल्यो
काँडा कत्ति दुष्ट,
यो नै फेरि सुकोमल
गुलाबको इष्ट !

फूल राम्रो, सबैलाई
राम्रो मन पर्छ,
त्यो ‘राम्रो’ को रक्षा भने
काँडाले नै गर्छ !

चुच्चे भए पनि काँडा
छैन है खराप,
तर किन बटुल्छ ऊ
सरापै सराप –

तर जसको निम्ति हुन्छर्
कर्तव्य महान,
उसको निम्ति केही हैन
मान-अपमान !

२०५८ चैत ४

Durga Lal Shrestha – Natija [Bal Kabita]

मुसाले गर्यो भनेर धेरै
घरको बिगार,
बिरालो पाल्दा मजैले भयो
मुसाको सिकार !

गर्मीको बेला बसेझैं भयो
चौतारी ओढेर,
बिरालोलाई नमस्ते गरेँ
दस औंला जोडेर !

एकै र दिन अहह ! कस्तो
घटेछ घटना !
रन्थनिएँ म सपना हो कि
अथवा बिपना !

बिरालोले त भान्छाकोठामा
पसेर सुटक्क,
मेरै पो दूध हसुर्दै थियो
सुपुक्क सुपुक्क !

हेर्दा र हेर्दै रिसले म त
आगोझैं रन्किएँ,
तँलाई, तँलाई, पख् न तँलाई
भन्दै म बम्किएँ !

बिरालोमाथि के जाइलागें
झयालढोका थुनेर,
घाइते भएँ उल्टै म उस्को
झम्टामा परेर !

झसङ्ग भएँ, मैले त फल
रोपेकै पाएछु,
बिरालोलाई बिर्सर मैले
भोकै पो राखेछु !

२०५८ चैत १३

Durga Lal Shrestha – Fat Fat Putali [Bal Kabita]

जत्ति हेर्छु हेरुँहेरुँ
लाग्छ है मलाई,
पुतलीकेा फटफट
पखेटा-चलाइ ।

हावाभन्दा छ है उसको
नरम छुवाइ,
सिमलको भुवाभन्दा
हलुका उडाइ ।

उसलाई देख्दा लाग्छ यहाँ
छ कि उड्ने फूल –
कि ऊ नै हो धर्तीसँग
र्स्वर्ग जोड्ने पुल –

२०५८ फागुन २०

Durga Lal Shrestha – Birkhe Ko Bahulahapan [Bal Kabita]

बूढा माझी बिर्खे बस्छन्
नदीको किनार,
औंला गन्दै बर्ख भन्छन्
तीन बीस, बाह्र !

किन कुन्नि अचेल उनी
भुत्भुताई हिँड् छन्,
छिः छिः भन्दै कैले फेरि
नाक पनि थुन्छन् !

परालको घरमाथिर्
कर्कटको छानो,
हेर्दै हाँस्छन् Continue reading “Durga Lal Shrestha – Birkhe Ko Bahulahapan [Bal Kabita]”

Durga Lal Shrestha – Basibiyanlo [Bal Kabita]

सियालमा बस्दै थियो
यौटा खरायो,
त्यहीँनेर आइपुग्यो
यौटा जरायो ।

नदेखेझैँ जरायोलाईर्
गर्छ खरायो,
छक्क पर्दै खरायोलाई
हेर्छ जरायो ।

‘कान तेरा ठाडा ठाडा
के भो खरायो -‘
‘मेरो यौटा चीज यहाँ
कतै Continue reading “Durga Lal Shrestha – Basibiyanlo [Bal Kabita]”