नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
टंक सुब्बा – समयको नया अनुहार
हरेक दिन नया सडकमा
जिन्दावाद र मुर्दावादको नारा जुलुस
अनगिन्ति मागहरु
पुरा गर्न भूगोलपार्कमा
जारी हुन्छन् रिले अन्सन र आमरण अन्सनहरु
दवावमूलक पर्चा पोष्टर र विज्ञाप्तिहरु
छरीन्छन् Continue reading “Tanka Subba – Samaya Ko Naya Anuhar”
सुदीप पाख्रिन – प्रतिकूल मौसम
१. दिन/रात
आजभोलि
रातहरुका काँढाहरुले
हामीलाई बिझाउँदैछन्
— हाम्रा सपनाहरुले झैं
— हाम्रा रहरहरुले झैं
तरपनि
नदुख्नुको आडम्बर बाँचिरहेछौं
नघोच्नुको ढोंग गरिरहेछौं
विरोधाभाषपूर्ण Continue reading “Sudeep Pakhrin – Pratikul Mausam”
भानुभक्त पोखरेल – नर- वीरको आरती
(मधुपर्क माघ, २०६७)
धृति-शक्ति-समुज्ज्वल संसृति-हीर
वातोद्वेलित सागर-नीर
किञ्चन पत्थर-गेगर-लहरे
स्वल्प समाविल उत्तर खहरे
ईषदस्थिर-सुस्थिर, धीर-अधीर
विश्वविभावन Continue reading “Bhanubhakta Pokharel – Nara Bir Ko Aarati”
शेखर ढुंगेल – सत्य आफै बोल्छ
मानिस नियमित बोलिराख्छ
कतै कुन्ठा , कतै स्वार्थ बोकेर
समयले सिमा तोक्छ
झुठका पुलिन्दा निख्रिन थाल्छ
धकेलिदै जब भित्तामा पुग्छ
एक दिन ढिला चाडो सत्य आफै बोल्छ ।
हो त मानिस बोलिराख्छ
कतै कुटिल मुस्कान बाँडेर
कतै घनिभूत आक्रोस पोखेर
कहिले भ्रम, कहिले सत्ता बनेर
जब खेल को पर्दा खस्न थाल्छ
जानी न जानी सत्य आफै बोल्छ ।
उ हेर मानिस बोलिरहेको छ
कहिले सपनामा कहिले जोशमा
कहिले निरस कहिले कर्कस
जब नियतिका पर्खाल भात्किन्छ
सामुन्ने निस्पटता छाउँछ
दु:ख होस् या सुख सत्य आफै बोल्छ ।
हो त मानिस बोल्छ बोल्न चाहन्छ
बाँधिएको छ रे ऊ सिदान्तको रेखामा
बाँधिएको छ रे ऊ अनुशासनको सिमामा
जब तन मन र धनले बिदा हुन ढिपी गर्छ
राम्रो न राम्रो बिर्सेंर सबै
अन्तत आँफै मानिस सत्य बोल्छ ।
अमेरिका
नरेश शाक्य – पग्लेर पनि तिम्रो मुटुबाट
पग्लेर पनि तिम्रो मुटुबाट
मात्र ग्लेशिएर बहन्छ,
जमेर तिम्रो मुटु हिमशीला बन्छ,
दुबै स्थितिमा तिम्रो उपस्थिति हाम्रा निम्ति
कति निरंकुश र क्रुर
विषाक्त र वेदनायुक्त छ ?
तिम्रो कोखमा जीवन रस सिंचन हुने उर्वरता होला
के हामी कहिले त्यस्तो आशा गर्न सक्छौँ ?
तिम्रो ओठमा मानवता सिर्जना गर्न प्यास तृप्त पार्ने
गर्माहट होला
के हामी कहिले त्यस्तो
किन्चित अभिलाषा गर्न सक्छौँ ?
प्रगतिका मार्ग प्रशस्त हुन सक्ने
संभावनाका सारा सुन्दर र
रहरलाग्दा क्षितिजलाई ओझल पारेर
ठिही र स्याँठमा अनुवाद गरेर
तिम्रो निर्जीव र संवेदनाहीन सुन्दरतामा
हामी किन गर्व गरौँ ?
किन प्रशंसा गरौँ ?
पग्लेर पनि तिम्रो मुटुबाट मात्र ग्लेशिएर बहन्छ ।
इन्जिनियर राकेश कार्की – शान्ति
शान्ति
कतै पनि भेटीदैन
क्षितिजसम्म देखिदैन
हातहतियार सिवाय
हो हल्ला सिवाय
तर
शान्ति
हामी ल्याऊन खोज्दैछौं
जबरजस्ति लाद् न खोज्दैछौं
खुकुरीको धारले
बारुद र गोलीले
हो
शान्ति
रोएको बच्चालाई हकारेर
रीसले भुँईमा पछारेर
कहाँ आउँछ
ऊ झनै रुन्छ
अब
शान्ति
संविधानमा आएन भने
बुद्धको भुमीमा छाएन भने
न त जन्मभुमी रहन्छ
न त कर्मभुमी रहन्छ ।।
सरोज धिताल – ईश्वर र बालिका
बोलायो उसले
मैनबत्ती बाल्दै येशुलाई
क्रसको अगाडि घुँडा टेकेर
घुक्र्यायो उसले
भजन गाउँदै कृष्णलाई
मूर्तिअगाडि हात जोडेर
कपालै खौ¥यो एकदिन
र पहेँलो वस्त्रमा बेरियो ऊ
“धम्मं शरणं गच्छामि” भन्दै
मन्त्रोच्चारण गरिह्यो
गुरुले दिएको जपमाला गन्दै
ईश्वर
केही गर्दा पनि देखा परेन
हाँसिरह्यो बरु कुनाबाट
उसको कुनै वास्ता गरेन ।
दिक्क भएर उसले टाउको उठायो
र छेउमा उभिएकी छोरीको हात समायो
मुसुक्क हाँसी त्यो बालिका जब
ऊ पग्लियो
बालिकाका सुन्दर आँखामा
ऊ हरायो ।
अनि
उसको मनको तार झनझनायो
कृतज्ञतामा ऊ अनायास गुनगुनायो ।
एकछिन अघिसम्म लुकिबसेको
त्यो ईश्वर
दिव्य मुस्कान लिएर अचानक देखाप¥यो
दिव्य हर्षको वर्षा भयो त्यहाँ
त्यही ठाउँमा
जहाँ उसले एकछिन अघि
भगवानलाई– फकायो
बोलायो
घुक्र्यायो
थर्कायो ।
अमन महर्जन – मलाई काम गर्न देऊ
मुटु भरी संगालेका अनेकन चाहना हरु
यो देश, जनता र सगोल समाज का लागि नै भनेर
समर्पित मेरा यी प्रण अनि भाबना हरु
कुंठित गर्न आई लागेका भरौटेहरु
शाबधान
मलाई काम गर्न Continue reading “Aman Maharjan – Malai Kaam Garna Deu”
राई चन्द्र दुमी – मेरो कवितामा तिमी
मेरो कवितामा तिमी
मेरो जस्तै टोप शिरमा पहिरेर
केशराशिलाई रातो रिबनले कसेर
दृढ अठोटका साथ
गन्तव्यमा लम्किरहेकी छ्यौ
हुन त तिमीले
विजयका गीतहरु गाउन सकेकी छैनौ
हातका नंग्राहरु
तगारो भएका छन् गितारका तारहरुमा
हुन त तिमीले
म्यानबाट निकालेर तरबारहरुले
प्रहार गर्न सकेकी छैनौ
निशाना ठम्याउन नसकेर
अबरूद्ध भएका छन्
आँखाको नानीभित्र लत्पतिएको कालो गाजलमा
हुन त तिमी
परेडमा मिल्न सकिरहेकी छैनौ
बाधाहरू तेर्सिएका छन्
हलिउड मेड जुत्ताहरुमा
तै पनि दृढ छौ गन्तब्यमा
केवल मनले शयर गर्दछ्यौ कुरुक्षेत्रमा
त्यसैले तिमीलाई म
केवल कवितामा लेख्दछु
कल्पनामा देख्दछु
सपनामा भेट्दछु
रातो झण्डा फहराएर
केवल मुखले देशभक्तिको गीत गाइरहे को देख्दछु
भाषणले रासन बाँडिरहको देख्दछु
मेरो कवितामा तिमी
दृढ अठोटका साथ
गन्तब्यमा लम्किरहेकी छ्यौ
तर बाधाहरु पन्छाउन बाँकी छ कि कतै भनेर
तिमीले आफुलाई हेर्नेछ्यौ
म आशा गर्दछु
अब तिमी युद्ध मैदानमा फर्कनेछौ ।
शिखर आरोहण – कविहरू जड्याँहा होइनन्
(Sent to Sanjaal Corps via Email)
जड्याँहा,
जो एक थोपामा
आनन्द पाउँछ,
थकाइ मेट्छ
र
कवि
जीवन जीउँछ,
जो एक शब्दमा
देश पाउँछ ,
आफूलाई नै पाउँछ,
र
पाउँछ वर्तमानलाई !
जड्याँहा कवि बन्ला,
तर कवि
जड्याँहा बन्दैन !
कविहरू,
पीउनलाई पीउछन्,
जड्याँहा होइनन् ।
एक थोपामा
संसार देख्ने
र इतिहासलाई हाँक्ने
के जड्याँहा हो र ?
जड्याँहा,
चौतारीहरूमा थकान मेटन्
पीउछ, सायद पीउनुपर्छ,
कवि
चौतारीहरूमा देश खोज्न,
पीउँछ, सायद पीउनुपर्छ ।
जड्याँहा व्यक्तिहरू हो,
कवि,
देश हो
वर्तमान हो
सृष्टी हो
सिङ्गो राष्ट्र हो,
एकान्तमा
एउटा परिकल्पना हो,
कविता हो
मानव हो
र हो एक कवि
जाँड
जड्याँहालाइ पिँउछ,
जाँडलाई
कवि पीउँछ
त्यसैले
कविहरू जड्याँहा होइनन्,
कदापी जड्याँहा होइनन् ।
रगतका थोपाथोपाहरूमा
जहाँ देश भेटिन्छ
र भेटिन्छ
राष्ट्रियता र मानवता
बेबीलोनका बगैंचाहरूमा
फल्ने फलहरूका आकार
जहाँ,
बग्छन् रगतका खोलाहरू
त्यहाँ,
पाउँछन् जड्याहरू कवि !
एउटा अकृति जब हिडिरहन्छ
अरू कुल्चिरहेछन्
त्यहाँ पाउछन,
जड्याँहरू कवि !
अल्कोहलका गन्धहरूमा
जहाँ भेटिएका छन्
स्वतन्त्रताहरू
के त्यो रक्सी हो ?
जड्याँहाहरू ती हुन्
जो पानी बेचिरहेछन्
र
रमाइरहेछन्
अल्कोहलहरूमा ।
तर कविहरू,
पानी किन्छन्
मानौ उनीहरूको
अल्कोहल हो त्यो,
जहाँ भेटुन् उनीहरू
एउटा मन, र नशा
सदा उन्नती तर्फ ।
कविहरूले कहिल्यै जानेनन्,
लेबलका डोबहरू,
आयातीतका सुगन्धहरू,
उनीहरू रहीरहे, त्यही देशमा,
त्यही परिवेसमा,
राष्ट्रको लागि,
जड्याँहा तथानाम बोल्छ
र गर्छ उल्टोहरू,
उ प्रण गर्छ
पुल बनाउन
जहाँ नदी बगेको छैन,
कविहरूले त्यसो कहिल्यै गरेनन्,
अर्थात्
कविहरू जड्याँहा होइनन् ।
मोतीराम भट्ट – म तिम्रा अघी पर्न लायक् कहाँ छू
(शारदा मासिक अङ्क ११)
म तिम्रा अघी पर्न लायक् कहाँ छू,
त्यसैले अघी सर्न लायक् कहाँ छू ।
हुकुम हुन्छ तिम्रो त हाजिर छँदैछू,
बिना मर्जि आँट गर्न लायक् कहाँ छू।
अरूका ऊपर आँखिभौँ तानि हाने,
म जावो हरे ! मर्न लायक् कहाँ छू।
जहाँसम्म मन चल्छ लौ हुन्छ घुर्कुन्,
तिनै झैँ नजर् तर्न लायक कहाँ छू।
सहडमै छ मन् हर्न सक्नू हरीले,
सुनीस् मोति त्यो गर्न लायक् कहाँ छू।
चकेन्द्र राई कैदी – नेताजीलाई मेरो आग्रह
नेताजीलाई मेरो आग्रह
उहिले उहिले
भारतीय सेनामा भर्ती गरेजस्तै
समानुपातिकको नाममा
सांसदहरूलाई भर्ती गरी
संसद्भवनलाई नै खुलामञ्च बनायौ !!
ऐतिहासिक
संविधानसभाको निर्वाचन गरी
अन्ततः जनताबाट तिरस्कारहरू नै
मन्त्री र प्रधानमन्त्री भयौ
धन्य छ नेताहरू !!
नेपाल र नेपालीलाई
अनि सिङ्गै विश्वलाई
एउटा अदभुत चमत्कार देखायौ
आफूले भनेजस्तो भए
सिङ्गै पृथ्वी जितेजस्तो गर्छौ
आफूले भनेजस्तो नभए
सर्वस्व लुटिएजस्तो गर्छौ
न देशको चिन्ता
न जनताको चिन्ता
धन्य छ बिन्दास नेताहरू !!
कहिले नयाँ दुलहा-दुलही
जस्तै चाटाचाट गछर्ाै
कहिले सौता-सौता र जार-जार
जस्तै काटाकाट गछौ
सीमापारिका राक्षसहरूले
नेपाल चेलीहरू बलात्कार गर्दा
मुख नखोल्ने
ए ! साधु नेता हो
नेपाली भूमि मिच्दा
हल्ला मात्र हो भनेर जनता
ढाँट्न खोज्ने
ए ! सुजाताहरू हो
अब त अति भएन र ?
गरिमामय संविधानसभालाई
तिमीहरूको रंगमञ्च नबनाई देऊ
देख्नेलाई लाज लाग्न थाल्यो
यो नाङ्गो नाच नाच्न पनि छाडिदेऊ
बिन्ती छ नेताजी
तिमीहरूजस्तो नेता
राजनीतिबाट टाढिदेऊ !!
– हाल: दोहा, कतार
हेमन्त परदेशी – तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ
बम र बारुदले उडाउन सक्दैन ,
न त फलामे सांग्लाहरुले नै बाँध्न सक्छ ।
आगोको ज्वालाले जलाउन सक्दैन ,
न त हिटलरी शासनहरुले नै गलाउन सक्छ ।
मानवरुपी भौतिक शरीर मरेर जान्छ ,
तर आस्था सधै अमर रहन्छ ।
त्यसैले शहीद!
तिमीले रुनु पर्दैन ,
मृत्युको ग्लानिबोधले रत्तिभर छट्पटिनु पर्दैन ।
भौतिक शरीर बिलाएर गयो त के भयो ?
तिम्रो आस्था अझै मरेको छैन ,
र युगौ युग मर्ने पनि छैन ।
बस् फरक यति छ –
आज तिम्रो त्यही आस्था माथि स्वघोषित ठुलाबडाहरुले ,
मनपरि रत्यौली खेलिरहेकाछन् ,
मृत्यु पर्यन्त परलोकमा समेत् –
ब्रम्हलुट् मच्चाउने दिवासपनामा ,
तिम्रै आस्थाको पुच्छर् समातेर –
बैतरणी पार गर्न खोजिरहेकाछन् ।
तर ढुक्क बन शहीद!
तिम्रो आस्था अब एक्लै छैन ,
शदीयौ देखि मुकदर्शक बनेर –
इतिहासको गवाह बन्दै आइरहेको यो देस ,
अब त्यसै चुप लागेर बस्ने छैन ।
भन्नैपर्दा………….
अब सगरमाथाको शीखरमा पनि –
तिम्रै आस्थाको झन्डा फहराउनेछ ,
तिम्रो आस्थाको पुच्छर समातेर,
बैतरणी तर्न खोज्नेहरु –
बीच बाटोमा पुग्न नपाउदै ,
समुन्द्रमा अकल्पनीय सुनामी आउनेछ ।
र त्यो दिन………
सुषुप्त ज्वालामुखीको बिष्फोटसँगै ,
कहिल्यै हारमा अनुवाद नहुने –
तिम्रै आस्थाको विजय हुनेछ ।
दिपा एवाई राई – सम्बन्ध
सम्बन्धको घना जंगलभित्र
म र ऊ
मेरो र उसको
उसको र उसको
अनि क-कस्को
के सम्बन्ध ?
कुन सम्बन्ध ?
कस्तो सम्बन्ध ?
यसरी धेरै प्रश्नहरूमा
सम्बन्ध खोजिन्छ
उत्तरविहीन
यो Continue reading “Deepa Ewai Rai – Sambandha”
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – य दीदी बैनीहरु
यो प्रदेसमा,
मन थाम्न
दीदी बैिनहरूको संझनामा
अरुको ईन्द्रेणी िटका हेरेर
यो िनधार आफू आफै कसरी चम्काउनु ?
र
हरेक बर्ष
यो मनलाई कसरी संझाउनु ?
लौ न,
य दीदी बैनीहरु
दाजु भाईहरुलाई
यसपाली त मायाको धागोमा
गोदाबरि,मखमली, सयपत्री
र थरी थरी फूलहरुका माला उन्ने
मात्र ितम्रो हात पठाई देऊ
र
रंगीन िटकामा िनरन्तर जीवन फूल्ने
शुभ आर्षिकबादका खात पठाई देउ
त्यतीले कहा पुग्छ र
सकेसम्म औंिसको रातमा
भैलीनी नाच्दै गाउदै
यो प्रदेशको घर आगनमा
मात्र हर्षमा,
मात्र हर्षको
सुख,संबृृद्दी, आरोग्यताको
प्रसाद पठाई देऊ ??
र
त्यसैमा
मन,
तन िभज्ने
ितम्रो मायाको
कहिल्यै नटुङ्गीने
बर्षात पठाई देऊ ..!!
कमलमणि बराल – रूपमा झलझल बलेकी शिलैशिलाले ढलेकी
रूपमा झलझल बलेकी शिलैशिलाले ढलेकी
शान्ति अत्तर बसाउने नेपाल मेरी आमा हुन
हिरासरी झल्किने गलामा हिमालचुली छ
मोती सरी टल्किने सगरमाथा फुली छ
रूपमा झलझल बलेकी…
हरियाली पछयौरी पहेँलपुरी सारी छन
बुद्ध जस्ता छोरा छन, भ्रिकुटी सिता छोरी छन
सुहाएको छ कति लाली गुराँस चोलीले
सुहाएको छ अति शान्तिको सुन्दर बोलीले
रूपमा झलझल बलेकी…
तिम्रो काखमा जन्मिदा रुनु कसैलाई नपरोस
हे आमा तिम्रो गालामा दु:खको आसुँ नझरोस
स्वार्थ घमन्ड अभिमान आगो मै हाली डढाउँछौ
नराम्रा प्रब्रित्ती केही भए मन्दिरमै लगी चढाउँछौ
रूपमा झलझल बलेकी…
सुन्दर तिमी अती छौ गहना जाबो चाहिंदैन
तिम्रै काखमा मर्न पाउँ स्वर्ग जाबो चाहिंदैन
रूपमा झलझल बलेकी शिलैशिलाले ढलेकी
शान्ति अत्तर बसाउने नेपाल मेरी आमा हुन
अबिर खालिङ्ग – माथि
हेर्न नसकिने अभिसाप पाएर हो कि
त्रस्त छन् आँखा
माथि हेर्न ।
आकाशको गीत र नीलो रंग कसैको पेवा भईसक्यो ।
धरतीको चित्कारले
बन्द भएको कानमात्र छ
नदीले रेटेको सारंगी र हावाले Continue reading “Abir Khaling – Maathi”
कोमल श्रेष्ठ मल्ल – खै त श्वास शान्तिको
संस्कार दाहको
पुरुस्कार स्वाहको
लात एकतालाई
बाँध ध्वजालाई
अहो अहो !
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त स्वास शान्तिको ?
जनताको मुण्डन
देशको बिखण्डन
मुर्दाबादको ज्ञान
जिन्दाबादको बिज्ञान ?
अनुदानको जीवन
थरि थरिका रंङ
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त एकताको हात ?
कामना फगतको
अभिषेक रगतको
भाषा प्रदेशको
भेष निषेधको
जात निस्तेजको
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त जिउदो विश्वास ?
धर्म वलत्कारको
हक हाहाकारको
कर्तब्य बेक्कारको
अधिकार बखेडाको
न्याय लंगडाको
भन्छन भै हाल्छ नि विकास
खै त चन्द्रसूर्य ध्वजाको प्रकाश ?
खै त स्वास शान्तिको ?
खै त स्वास शान्तिको ?
आर्यविमान चित्रकार – ज्यानै लेऊ बरु
कति सताउछौ अझै अरु
ज्यानै लिउ सिधै बरु
घाइते त बनाएर छोडेकै छौ
किन आउछौ लगाउन
झूठा मल्हमहरु????
कति तड्पाउछौ अझै अरु
राजी छु, सांसै त्याग्न बरु
सक्दिन यसरि निस्सासिएर बाँच्न
चोखो माया दिएको छु
के तिमि सक्दिनौ र साँच्न???
कति रुवाउछौ अझै अरु
सक्छौ भने प्राणै लिउ बरु
आँशुको खोलामा डुबाएर गयौ
हात दिएँ तर फर्किएनौ तान्न
के भुल्यौ तिमीले, म पौडिन जान्न???
कति चिथोर्छौ अझै अरु
नुन चुकै छरिदेउ बरु
सहेरै बस्ने छु चोटहरु
बुझाउनेछु यो मनलाई
लगाएर गयौ ओखातिहरु…
कति लुछ्छौ अझै अरु
केवल हाड त छोडिदेउ बरु
स्वांस त कहिले को उडिसक्यो
केवल लाशमा सिमित भावनाहरु
कति खेल्छौ त्यहि लाशसंगै अरु??
कति आउछौ लगाउन झूठा मल्हम अरु
डुबाएर जाउ, नआउ बचाउन बरु
सहेरै बस्ने छु सबै चोटहरु
बुझाउनेछु यो मनलाई
लगाएर गयौ ओखातिहरु
कति सताउछौ अझै अरु
ज्यानै दिन्छु सिधै बरु
इन्जिनियर राकेश कार्की – स्वर, शान्ति र संविधान
एउटा भिँड स्वर मच्याउँदैछन्
अर्का थरी शान्ति जुलुस गर्दैछन्
हरेक दिनको होहल्लामा
संविधानका अक्षर मर्दैछन्
स्वरहरु मुठ्ठी उठाउँदैछन्
शान्तिहरु गाला थाप्दैछन्
लेख्दैनन् अब च्यात्छन् भनि
संबिधान थर् थर् काँप्दैछन्
स्वर भन्छ भनेजस्तो हुनैपर्छ
शान्ति भन्छ सबै मिल्नुपर्छ
हुँदैन पनि मिल्दैनन् पनि
संबिधानले सधैँ निराश हुनुपर्छ
– लस् एन्जेलस्