Ritu Asik – Duryodhan Ka Sahodar Haru

ॠतु आसीक – दूर्योधनका सहोदरहरू

दूर्योधनका र उसका सहोदरहरू
यसबेला पीडा पस्किरहेकाछन् |
कहिले कपिलवस्तु
कहिले सिराहा र सप्तरीका
ढाड र अंगहरुमा
कहिले कालजयी वस्तीहरुमा

भैयाहरु फेरी पनि
गौर वाल्झाउने तयारीमा छन् |
२३औ प्रान्तका संवाहक
घरमा नाग र कुश टाँसी रहेकाछन् |
तिनीहरु हातहरुमा
जवर्जस्ती नै भए पनि
दानावधु वानिरहेका छन् |

केही भेटीमा
केही लोभ र सन्त्रासमा
आफूलाई त्वम शरणं गरिरहेका छन् |
जताततै आगो वालेर
नुनको सोझो गरिरहेका छन् |
घर न घाट भएको दूर्योधन
वस्ती -वस्तीमा पसेर
फेरी पनि महाभारतको ब्यूह रचना गरिरहेको छन् |

Homnath Pathak – Mero Desh

होमनाथ पाठक – मेरो देश

मलाई प्यारो मेरो देश,
दौरा सुरुवाल नै बरु बेस
म जहाँ बसे पनि,
चिनिन चाहन्छु नेपाली भनी
डाँडाकाँडा र हिमचुचुराहरू,
फुलिरहेका लालिगुराँसहरू
सम्झिरहुँला कर्मक्षेत्रहरूमा,
सगरमाथा, काँडे भ्याकुर बरु
हिमालका सन्जिवनीबाट,
यहाँ सुन फुल्ने तराईका फाँटमा
सुन्दर कैलास पर्वतनेर,
चिनिन्छ नेपाल देश हेर
सुशासन चाहने मेरो देश,
सुसज्जित भएर लेस
चिनाउने छौँ यसलाई विश्वमा,
फल्ने र फुल्ने छौँ स्वदेशमा

Pushpa Baruwal – Dukhad Khabar Surje Bhai Lai

सूर्जे भाइ
ए, सूर्जे भाइ
तपाईले थाहा पाउनु भयो?
मंगललाल चौधरीलाई त मारेछन नि !
आजै, भर्खरै मात्र ।

तपाईँलाई थाहा छैन होला उसको कथा –

ऊ रुग्ण थियो -कहिल्यै प्रतिवाद गरेन
ऊ जीर्ण थियो -कहिल्यै Continue reading “Pushpa Baruwal – Dukhad Khabar Surje Bhai Lai”

Toya Gurung – Aadi

तोया गुरुङ – आदि
(मधुपर्क २०६६ असोज)

अँध्यारोमा वेदाङ्कनि उदाई
दियोको सलेदो छोटो- तेलको किमत महँगो छ ।
मैनवत्तीको शिखा पग्लन्छ निरन्तर
मुद्राको मोल कति नै र
मान्छेको भूगोल सस्तो सहरमा मान्छेको अँध्यारो मन
त्यो मन लोडसेडिङ कहिले उज्यालो हुन्छ
न मस्र्याङ्दी न कालीगण्डकी
सप्तकोसीमा जालैजाल छ माछाहरु निष्कलङ्क छन्
मेचीमा बगर बगरमा बगरै बगरको लमतन्न पुल
पारिपट्ट िवारिपट्ट िन छेकथुन न हाक्काहाक्की
उज्यालो हुँदा अर्धाङ्गनिी रुन्छे
दिन उघ्रदै जाँदा अर्कै बाहुवल
न पाखुरा न गर्धन पिंडौला गाँठी गुँठीया
कसैले कोपरेको अनुहार बेहद खुसी छे
कसैको आँसु महाकाली कञ्चन कालो देश फिँजाइरहेकी
एक स्तम्भ छातीमा बज्र पर्नेलाई परोस्
परवाहा नगर्ने परिवार स-साना पालका खोलहरु
ढिकीच्याउँ कीराहरुको हूलहूल- जूनकीरीको प्रवासन
जसले जति चुहाउँछ चुहाउन पसिना
पसिना नै हो जल समाधि/जति आश गरे पनि
पुग्ने कुरा कहाँ पुग्ने हुन्छ र

Dinesh Bikram Thapa – Tusharo Pida Haru

दिनेशविक्रम थापा – तुषारो पीडाहरु

अझै लेखिन बाँकी छन्
मान्छेका
ज्यादतिका कथाहरू
अमुक यात्रामा उनीहरू
स्वार्थका युद्धहरू
किन लडिरहन्छन् ?

उसको उपभोगवाद
सहअस्तिŒवलाई
स्वीकार गर्दैन
प्रकृति Continue reading “Dinesh Bikram Thapa – Tusharo Pida Haru”

Bhaktapure Kali – Aaja Bhandai Bholi Bhandai Duniyale Taare Pachhi (Nepali Gajal)

भक्तपुरे काली – आज भन्दै भोलि भन्दै दुनियाँले टारेपछि (गजल)
(मधुपर्क २०६६ असोज)

आज भन्दै भोलि भन्दै दुनियाँले टारेपछि
सङ्घर्षको मैदानमा बारम्बार हारेपछि ।

हृदय यो जलेकोथ्यो, विश्वासहरू टुटेकाथे
आफ्नैले आफन्तलाई पलपलमा मारेपछि ।

न्यानो लाग्छ पोल्ने घाम सुन्दर लाग्छ जुन पनि
तिमीले नै निराशाको जङ्घारहरू तारेपछि ।

कति सुन्दर हुन्छ होला जीवनको मधुवन
त्यो दिलको रातो गुलाफ यो दिलमा सारेपछि ।

लाखौँलाख वर्षसम्म बाँचिरहनु जस्तो लाग्यो
दुईथोपा आँसु अन्जान मेरालागि झारेपछि ।

Komal Shrestha Malla – Ma Paren Murdabad Ma

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – म परें मुर्दाबादमा

म परे मुर्दाबादमा
तिमी पर्यौ जिन्दाबादमा
नेपाल र नेपाली टुक्रा टुक्रा
हुने भयो अरुकै हातमा

तराईको आगन पहाडको छाती
हिमाली शिरथ्यो सगर माथी
मेची र काली नेपाली जाती
भाषा र भेष प्रकृती साथी
सहिद विभूती टुक्रा टुक्रा
हुने भयो अरुकै हातमा

तिमी पर्यौ अरुको साधमा
म परे अरुको साधमा
फरर ध्वजा थरि थरि
तिमी र म एकै कसरि ?
रहेन शान्ती आत्मा

Baidyanath Upadhyaya – Hindnu Nai Jeevan Ho

बैद्यनाथ उपाध्याय – हिंडनु नै जीवन हो

जति सजाए पनि
जति नै माया गरे पनि
देह यो
कहिल्यै आफ्नो हुँदैन।
देह त यो
आफ्नै यात्रा हिंडिरहेछ
यस्ता कयौं चोलाहरू फेर्दै
यात्रामा छ यो
मेरो ‘म’ पनि!
यादहरूको क्षितिजमा
कालो रात खनिएर
अन्धकार पोतिएको आकाश
आफ्नै पीरले आँसु खसालेर
तरक्क रोएको छ आज!
मेरा खुसीका ताराहरू
पीडाको क्षितिजपारी
लखतरान भएर निद्रामग्न छन
सुन्दछु आफ्नै छातीमा
समयका पदचापहरू
हिंडिरहेछ, हिंडिरहेछ
मानौं-
हिंडनु नै जीवन हो
हिंडनु नै मृत्यु हो
हिंडनु नै सबथोक हो।

Shiva Prasad Gautam – Salam Naya Barshalai

शिवप्रसाद गौतम – सलामःनयाँ वर्षलाई !
(मधुपर्क बैशाख, २०६७)

सदावहार पुलकित भएर
आफ्नैपन र शानमा
आफ्नै कर्मपथमा
निरन्तर यात्रा गरिरहने
समय सृष्टि हो
र कर्मवीरहरूको कृति हो
समयलाई ढाँटछल गर्नेहरू
कति उठे, कति लडे
आखिर समय सत्य छ
र समान छ सबको
जालझेल र छलकपट गर्दैन
कसैको चम्चे र झोले बन्दैन
कसैको हनुमान बनेर बस्दैन
यसैले उसलाई
कसैले रोक्न र छेक्न सक्तैन
समय सत्य र महान् छ
असत्य र पथभ्रष्ट त
मान्छे पो रहेछ
यसैले मान्छेबाट
मान्छे दुःखीरहेको छ
छेपारोको आवरणमा मान्छे
झूठको खेती गरिरहेछ
विधिको शासनमा
टिक्न नसक्नेहरू
निहित स्वार्थको लागि
दण्डहीनता र अराजकताको
वषर्ा गराइरहेछ
यसैले त हो
सहकार्य सहमति र एकताका
आलीहरू आपसमा भत्किरहेछ
सबैको अपरिहार्य ‘शान्ति र आस्थाहरू’
अलपत्र र निरीह बनिरहेछ
तसर्थ नयाँवर्ष, तिमी आउँदा
लुटिएका, खोसिएका र च्यातिएका
आस्था, विश्वास र खुसीहरूलाई
मूर्तरूपदिन पोल्टाभरि
स्वाधिनता, स्वाभिमान
र इमानदारिता बोकेर
कर्मवादीहरूको
सुखद जिजीविषा बनेर आउन
अनि आउनु तिमी
मानवतामाथि धावा बोल्ने
असत्तीहरूलाई तह लगाउनु
अक्ष्म्यताका साथ आउँनु
सलाम नयाँ वर्षलाई !

Subhash Chandra Bhandari – Jeewan Bhab

सुभाषचन्द्र भण्डारी – जीवनभाव

कल्कल् बगेझैँ नदनाद पानी
बग्दै छ हाम्रो जनजिन्दगानी
कथा–व्यथा जीवनका तरङ्ग
फिक्का कतै देख्छु प्रगाढ रङ्ग ।
घुटुक्क प्यूँझैँ रसकाव्य धारा
छ काव्यको जीवन नै सहारा
अनन्त यै जीवन व्याप्त देखेँ
सौन्दर्य देखेँ लयदार लेखेँ ।
कतै छ हाँसो परिजात गाढा
इबी कतै अश्रु विषाक्त काँढा
म भन्छु हो जीवन खेलजस्तै
सन्तोषले आत्म रहन्छ मस्तै ।
यो जिन्दगीको मन सारथी हो
स्वतन्त्रता सुन्दर आरती हो
मान्छे भयो जीवनमार्ग शिल्पी
उन्नीत आभा छ अझै प्रगल्भी ।
राजा र रैती सम जिन्दगी हो
रून्चे र पिन्चे पनि जिन्दगी हो
थाकी बसेका कति जिन्दगी छन्
मात्ती बसेका कति जिन्दगी छन् ।
गोठालुको जीवन प्रेम गीत
सुनेर अर्कै दिल खिच्छ प्रीत
अनेक छन् रूप छटा निविष्ट
क्वै चोर जाली त कुनै प्रबुद्ध ।
चङ्गा, नदी, फूल र पत्रतुल्य
यो जिन्दगी हो फल जो अमूल्य
जीवन् लता अमृत फल्नुपर्छ
पापिष्ट सत्ता सब ढल्नुपर्छ ।
समुद्र हो जीवन हो जहाज
आयाम सिङ्गो सगरै विराज
प्रदीप्त क्या जीवन दीपजस्तै
लालित्य उस्तै र सुगन्ध उस्तै ।
जहाज जैल्यै पनि डुब्न सक्छ
बत्ती हवाले पनि निभ्न सक्छ
आकाशमा मेघ बढाइँ गर्छ
सत्जिन्दगी शाश्वत बन्नुपर्छ ।
झमक्क भो रे झलमल्ल फाटी
डुबेर दिन् खै किन पर्छ राति,
निर्णीत यो जीवन पो कहाँ छ
आश्चर्य छाडेर छलेर जान्छ ।

(मध्यबानेश्वर, काठमाडौँ)

Narayan Shrestha – Exit 20-10

नारायण श्रेष्ठ – एक्जीट २०-१०

निष्कलंक मन लिएर यो चौबाटोमा उभिएँ भने
बाटोहरुले नै मलाई छोप्ने छन्
माया मानेर छिमेकीको आँगन टेकें भने
आफन्तहरुले नै छिर्के हानिदिने छन्
तीर्खा लागेर सियाल ताप्न
या Continue reading “Narayan Shrestha – Exit 20-10”

Lalijan Rawal – Shatru Lai Sira Bokyoun (Nepali Gajal)

ललिजन रावल – शत्रुलाई सिरा बोक्यौँ (गजल)
(असोज मधुपर्क, २०६८)

शत्रुलाई सिरा बोक्यौँ सधैँ आफ्नै ठानी
र त युगौँदेखि झेल्यौँ कैयौँ घामपानी ।
पूराना ती रातहरू जति ढले पनि
उदाएको छैन अझै नौलो त्यो बिहानी ।
आँखाबाट पीडाका ती नदीहरू बग्दा
पिरतीका रमाइला हुन्नन् कुराकानी ।
हाम्रो भाग्यमा केही हुन्न, हामी सधैँ लाटा
बाठाहरू लगिहाल्छन् सबै छानी-छानी ।
सुख टाढा क्षितिजमा कतै लुकेको छ
जे गर्दा नि रित्तिदैन दुःखको यो खानी ।
सङ्घर्षको ज्वालालाई जीवनभरि बाल्यौँ
खेर जाने हो कि कतै हाम्रो त्यो लगानी ।

Ananda Ram Paudel – Barta (Nepali Short Poem)

आनन्दराम पौडेल – वा॒र्ता॒
(Sent To Sanjaal Corps Via Email)

सवै सम्वाद,गोष्ठी
विमर्श,वार्ता र अन्तर्कृयाले
सधैं मुख्य प्रश्नलाइ पन्छाउने गर्छ
यस्तो लाग्छ
गम्भीर विषयबाट ध्यान हटाउनकै लागि
गोष्ठी,वार्ता हुने गर्छ।

Rakesh Karki – Aba Piyera Ke Garnu

इन्जिनियर राकेश कार्की – अब पिएर के गर्नु

अब पिएर के गर्नु
आफैँले आफैँलाई गिराए पछि
झन् झन् गिर्दै जाने छौ
नशाले मोहनी लगाए पछि

खोइ त्यो सुरक्षा वरिपरी
शान इज्जत थरीथरी
शक्तिधारी रानो पाए पछि
उडेर गए सबै मौरी

कता भाग्ने कता लाग्ने
सामर्थ छैन फेरी जाग्ने
निभाउने, बल्ने माथि माथी
अँध्यारोमा लड्यो साथी

समयले हो कि बिराएर हो
धन सम्पतिले तिर्मिराएर हो
गर्नु नगर्नु गर्दै जाँदा
पल्टियो जनताकै रगत खाँदा

त्यो मजा त्यो आनन्द
खुल्दैन अब सधैँलाई बन्द
ढोग्नेहरुले सरापी थुक्न थाले
बिराजमान हुने सामु झुक्न थाले

कोही भन्छन् तँ जनता भइस्
कोही भन्छन् तँ सिद्धिइस् गइस्
बाजे बराजुको पौरख आफ्नै देश
बिरानो भयो सब भाषा भेष

अब अर्कै बसे दरबारमा
साँध लगाउँदैछन् तरबारमा
भण्डार सबै मिलिजुली खाए
के गर्छौ ? टुलु टुलु हेर्नु सिवाय

– लस् एन्जेलस्

Hem Nath Ghimire – Falaun Bish Tyo

हेमनाथ घिमिरे – फालौँ बिष त्यो

कालो मेघ मडारियो गगनमा धर्ती मलीनी भईन् ।
सारा अन्ध भयो यहाँ जगतकी ज्योती कहाँ ती गईन् ।।
चारैतर्फ बगे नदी रगतका, बस्ती जले दन्दनी ।
आयो के कलि यो अहो यति छिटै दाह्रा किटी फन्फनी ।। १ ।।

बस्थे ढुक्क भई छिमेक सब ती सन्तान नाना थरी ।
मिल्थे आपसमा सदा भरगरी ढुङ्गा र माटो सरी ।।
गर्थे काम सधैं मिली सहज ती बिर्सेर पीडा सबै ।
मान्थे चाड रमाउदै सबथरी तेरो र मेरो नभै ।। २ ।।

हुन्थे तत्पर ती छिमेकहरुमा गाह्रो कतै पर्दथ्यो ।
जुट्थे एक भई निमेष भरमा बाधा सबै टर्दथ्यो ।।
पालो पर्म गरी असार अनि त्यो मंसीर टार्थे तिनी ।
रम्थे ती खुस भै सकेर सबको दाईं भकारी पनि ।। ३ ।।

बस्थे भाइ सरी छिमेक सब ती ऐले कहाँ त्यो गयो ।
लड्छन् आपस दाइ–भाइ किन हो बुझ्नै नसक्ने भयो ।।
कस्ले के बिष रोप्दियो हृदयमा उल्टो भयो त्यो सबै ।
फालौँ है सबले चिनेर बिष त्यो बाँकी नराखी कतै ।। ४ ।।

रोकौँ ! फैलन हुन्न घात जनमा यस्ले सबै डस्दछ ।
फालौँ फेद, जरा सबै जलन त्यो मौका कुरी बस्दछ ।।
आफू मै छ अपार त्यो बलभने अर्को गुहार्ने किन ।
हामी एक भई मिलेर ल जुटौँ फर्कन्छ हाम्रो दिन ।। ५ ।।

हेमनाथ घिमिरे,
बाहुन डाँडा, लमजुङ् ।

Pralhad Pokhrel – Swabhimanko Goreto

प्रल्हाद पोख्रेल – स्वाभिमानको गोरेटो

लम्क-
क्रान्तदर्शी पुरुषहरु ! लम्क
वीराङ्गना नारीहरु ! लम्क
क्षितिजमा उज्यालो आउँदैछ, कलिला बालकहरु !
जीवनको बिहानैदेखि
आव्हान गरेर सम्प्राप्तिको देदीप्यमान सुर्यलाई
लम्क-
स्वाभिमानको उज्यालो गोरेटोतर्फलम्क ।
शान्तिले यतै कठाङग्रिन नपरोस्
मृतशान्तिको चीसो सिरेटोमा
सिर्जनाले कतै जम्न नपरोस्
गतिहीनताको निस्प्राण पोखरीमा;
शान्ति सेलाएर अनायास
सिर्जनाको गतिशीलता हराउँदैछ अचेल
बुद्धका ज्योतिर्मय आँखाहरु !
घन्क-
अर्धमुदित नयनहरु
अब शान्तिका ज्वालाहरु दन्क ।
विस्फोट ब्यूँझन्छ उत्पीडनमा
ज्वालामुखी लप्लपाउँछ त्राटनमा
घन्क-
संसारभरका स्वतन्त्रता र शान्तिकामी आवाजहरु !
उज्यालो छेकिंदैन हत्केलाको छेकाइले
घन्क-
साहसको महासागरमा
स्वाभिमानका ज्वारभाटा चलाएर घन्क ।
राष्ट्रियता-
आफ्नो महान् मुटुमा राख,
देश-
आफ्नो विशाल मस्तिष्कमा राख,
सिङ्गै सगरमाथा अट्न सक्छ तिम्रो छातीभित्र
एउटा काँधमा अन्नपूर्ण राख,
अर्को काँधमा धवलागिरी राख ।
समेटेर सम्पूर्ण देशलाई
आत्मशक्तिका अजस्र स्रोतहरुमा
चम्क-
शौर्यशाली युवाहरु ! चम्क
स्वाभिमानी सपूतहरु चम्क !
बालेर अस्तित्वको झर्झाउँदो अग्निशिखालाई
आफ्नै यज्ञशालामा
तिमी स्वदेशको पूजा गर
चढाएर इमान्दारीको सुन्दरतम पुष्प गुच्छालाई
आफ्नै मातृधर्तीमा
तिमी शहीदको बन्दना गर ।
लम्क-
क्रान्तदर्शी युवाहरु ! लम्क
वीराङ्गाना नारीहरु ! लम्क
आव्हान गरेर सम्प्राप्तिको देदीप्यमान सुर्यलाई
लम्क-
स्वाभिमानको उज्यालो गोरेटोतर्फलम्क ।

Kali Prasad Rijal – Abakash Prapta Samaya

कालीप्रसाद रिजाल – अवकाशप्राप्त समय
(मधुपर्क असार, २०६७)

कुनैबेला अरवी घोडाजस्तै
र्फदवाल दौड्ने समय
अहिले आएर
चिप्लेकीराजस्तै
घिसि्ररहेछ !
के भएको होला
यो घामलाई पनि ?
हिँड्दा हिँड्दै कहिले
कुनै Continue reading “Kali Prasad Rijal – Abakash Prapta Samaya”

Gayatri Bhattarai – Shabda

गायत्री भट्टराई – शब्द

शब्दको
विष्फोटमा छताछुल्ल
मनका भावनाहरू
सगबगाएर
फेरी
शब्दलाई
नअङ्गालेकोभए

शब्द
शब्द नरहने
अर्थ
अनर्थ
बन्ने सङ्केत पाइयो ।

< भानुजयन्ती, 2012>

Komal Shrestha Malla – Sabai Lai Chetana Bhaya

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – सबैलाई चेतना भया

पावन,पुण्य,तपो,कर्म र शान्तिभूमी हो
कपिलबस्तु लुम्बिनी नेपालको ।
अमर,महान,जीवन्त गहना हो नेपाल आमाको ।
मेरो बुद्ध, सिद्धार्थ गौतम बुद्ध ।
अहो ! खुलम खुल्ला अन्याय अत्याचार गरेर
कपिलबस्तु लुम्विनी अन्त कतै बन्न,सर्न सक्तैन
ए बिश्व, शान्तिका अनुयायी तिमी साक्षी छौ,
रोकी देऊ मेरो कपिलवस्तु लुम्बिनीको चोरीलाई,
लुट्न,चोर्न,सार्न र मार्न नदेऊ
मेरो कपिलवस्तु लुम्बिनीलाई ।
मेरो सगरमाथा !
सहीद बिभूति र वीर वीरग्ङनाको गाथा
अजय छ, अमर छ, सुन्दर र शान्त छ ।
दक्षिणको उदन्डताको निरन्तरताले
नेपाल आमाका वीर सपूतहरुको हात,काध
र साथ बिस्फोट नहोस, जस्ले तहस नहस गर्नेछ
ए बिश्व तिमीलाइ थाह छ ?
अशान्तिले के के गर्छ ???
मेरो कपिलबस्तु लुम्विनीले सश्त्र अश्त्र बोक्दिनन्
तर
सहनुको अर्थमा
उस्का सन्ततिहरु चुप लागेर बस्न पनी सक्तैनन्
आगो बनेर दन्कन सक्छन,
पानी बनेर उर्लन सक्छन,
पवन बनेर लम्कन सक्छन ।
तिमीलाइ थाहा छ ?
बुद्ध हो नेपाल,
नेपाल हो बुद्ध ।
केबल शान्तिमा हेर्छ,
शान्तिको स्वास फेर्छ,
शान्तिमा बाँच
र सधै शान्तिलाई बचाउ भन्ने गर्छ ।
हो, सत्य हो शान्तिको प्रयोगशाला हो
कपिलवस्तु लुम्बिनी सिङ्गै नेपाल,
माया प्रीत श्नेह,भातृत्व र शान्तीको उदगम
पावनभूमी हो कपिलवस्तू लुम्बिनी नेपाल
अहो ! यो शान्ती
अशान्तीमा बिस्फोट भए के होला ?
ज्वालामूखी आँधी तुफान,आगो भै दन्के के होला ?
अतिबृष्टी रन्के, अनावृष्टी सन्के के होला ?
त्यसैले चेतना जगाई देऊ चोरको ।
कपिलवस्तू लुम्बिनी सबैको साझा हो
नेपाल,नेपाली र विश्व शान्तिको राजा हो ।
शान्ति, केबल शान्तिको थलो
मेरो कपिलवस्तू लुम्बिनी नेपाल
बिस्फोट हुन नपरोस
सबैलाई चेतना भया ।

Rakesh Karki – Suta Timi (Nepali Geet)

इन्जिनियर राकेश कार्की – सुत तिमी (गीत)

सुत तिमी परेलीमा म छाउनेछु
सम्झ मात्र सधैँ नजिक आउनेछु

नरम औँलाले छोउ
म गितारको झंकार बनुँला
अंतर मनले छोउ
प्रकृतिको उपहार बनुँला

विविध रंग सजाउ
मुस्काउदै म दर्पण हुँला
पवित्र प्रेम सजाउ
भावनामा समर्पण हुँला