Shreeshisha Rai – Akshar Haru

श्रीशीशा राई – अक्षरहरु

निम्तो पठायौ विश्वासको खाम हालेर
म कलम लिएर आएँ

कुटील मुस्कुरायौ अंकमाल ग¥यौ
आत्मियता स्विकार्न मैले
कलम च्यापेको हातले तिमीलाई अंगालेँ
अंकमाल गर्ने बहानामा तिमीले
मलाई पिठ्युँमा छुरा घोप्यौ
म एक्कासी कहालिएँ
कलम भुईमा खस्यो

तिम्रो निम्तो मान्न म कलम लिएर आएँ
मलाई स्वागत गर्न तिमी छुरा लिएर आयौ

यी भत्किएका सीमाहरुको घाइते बनेर म अहिले
अस्पतालको शैय्यामा असुरक्षित पल्टिएको छु
कलम भुईमा छ

असामान्य आवाज कहालिएको मेरो चित्कार
सारा संयन्त्रहरुले सुने
तर त्यो कुनै संगीत थियो
रक्ताम्य हातहरुले जीवन मागिरहेको देखे
तर त्यो कुनै रमीता थियो
मेरो कलम अहिले सडकमा छ

यही बाटो भएर
पजेरो–संयन्त्र र स्कर्टिङका चक्काहरु
मेरो कलम कुल्चँदै अघि बढिरहेछन्
अक्षर जति निचोरेर वर्दि र लाठीहरु
कलमलाई चौकहरुमा निषेध गरिरहेछन्
अक्षरहरु हतार हतार पम्प्लेटमा सिउरिएर
भीड र टाउकाका ताज बनेका छन्

तिमीले उमारेका यी
अमुक पीडाहरु वापत तिमीले स्यावासी पायौ
विस्वासको मुहानहरुका यी अस्वाभाविक भङ्गिमाहरुले
मेरो शीर निहुरिएको छ
कलमवाट छुटेर अक्षरहरु
तिम्रा विकृत पाइला र आवाजहरु स्तब्ध पार्न
तिखो सल्बलाईरहेछन्

तिम्रा ताण्डवहरुको मुकदर्शक
तिमीले निलेका यी पजेरो र चक्काहरु
कुनैबेला मेरा आस्थाका शीरफुल थिए
अहिले
कलमले कोरेको घाम छेक्न खोजीरहेछन्
घामै अर्घेलो भएपछि
तिम्रो कुनै फुलबारीमा अब रंग टुसाउनेछैन
कुल्चँदैमा कलमको भाषा भाँचिनेछैन
तिमी क्षीण सम्भावना र नाजुक विकल्पहरुको उत्कर्षमा छौ
अक्षरहरुको घेराबन्दीमा छौ तिमी

यहीँ नेर
तिम्रा ताण्डवहरुको अन्त्य हुनुपर्छ
सारा विषाक्त शैलीहरु
अक्षरहरुको कठघरामा उभिनैपर्छ
कलम हातमा हुनुपर्छ
अक्षरहरुसँग खेल्नुपर्छ

धरान

Gautam Rimal – Bhugol Ra Aatmiyata

गौतम रिमाल – भूगोल र आत्मीयता
(असोज मधुपर्क, २०६८)

इतिहासको पाना पानामा
वीरताको रक्तसञ्चार भएर
कोरिएका हाम्रो आमाका अङ्गप्रत्यङ्गहरू
कहिले कालापानी गडेर मुटु चिस्याउँछ
त कहिले खुर्दलोटन बाँधिएर
पानीमा निस्सासिन्छ
समयको अन्तरालमा
आमाको नाङ्गो कुर्कुच्चा र पाइतालाहरू
सिमाना बनेर चरचरी चिरिए, चिथोरिए
मातृभूमिको योगदान चुकाउने अभिनयमा
मातृभूमिकै छातीमा कुल्चिएर
धेरैले ढोलक पिटे, कुल्चिएर
रङ्गमञ्चमा नाटक मञ्चन भैरहृयो
मात्र पात्र र शीर्षक फेरिदै रहे
देशप्रेम र सुशासन छताछुल्ल बिस्कुन बनाइयो
तर मानसिकताले दासताको माखेसाङ्लो भेद्न सकेन
उही धमिलो आहालमा डुबुल्किएर
भागीरथ गङ्गाको स्नान सम्झनु !
मुखमा रामनाम जपी
बगलीमा छुरा धस्नू !
यो कस्तो राष्ट्रियता महोदय ?
त्यसैले अब मन मुटुहरूमा गुट र फुटको रेखा होइन
आत्मीयपन रेखाङ्कति हुनुपर्दछ
मेचीलाई घाउ दुख्दा कालीले मलमपट्टी गर्नुपर्दछ
अबको नयाँ नेपालमा
हरेकको मन मस्तिष्कमा
मात्मीयपनको राष्ट्रियता
र स्वाभिमानसहितको स्वाधिनतायुक्त
भावनात्मक रेखा कोरेर
आमाको दुखेको घाउमा मलमपट्टी गर्नुपर्दछ ।

Saroj Dhital – Ghau (Nepali Short Poem)

सरोज धिताल – घाउ

गहिरो पीडा
वर्षाको चोट्को हो कि
हिउँदको खतको ।

फरवरी, २००४

Manoj Kafle (Mansoon) – Papi Hunda Rahechhan

मनोज काफ्ले मनसुन – पापी हुदारहेछन

पापी हुदारहेछन निर्दोष मुटु पोल्ने मान्छे
लुकाएर सत्येता झुटो कथा बोल्ने मान्छे

तिमीमेरो सपनाको राजकुमार एउटालाई
सुम्पिएर अर्कोसंग मन मुटु खोल्ने मान्छे

खाइखाइ पेटभरी बाचा कसम झुटा झुटा
जानी जानी पाप धर्म सरोबरी मोल्ने मान्छे

हजार माया फेरीफेरी सयौ संग चुप्पा चुप्पी
गरिबको निश्चल माया तराजुमा तोलने मान्छे

पापी हुदारहेछन निर्दोष मुटु पोल्ने मान्छे
लुकाएर सत्येता झुटो कथा बोल्ने मान्छे

मनसुन

Prakar Antar – Reet

प्रकार अन्तर – रीत

एकजोर चरासँग
तिमीले जवानी साट्यौ
चरा भएर उड्ने बेला
बचेराहरुले केही छाडेर गए
तिम्रो काखमा ।
जब तिमी सुक्यौ
उनीहरु उड्ने बेला
तिम्रो पतझर हाँगामा
यौटा पुरानो गुँड थियो
ती तिम्रै छातीको प्वालमा बस्थे
त्यहाँ केही मसिना प्वाँखहरु थिए
ती उडे
केही न्याना यादहरु
तिमीलाई सुम्पेर ।
पानी पर्ने समय नजिकिदै थियो ।
कमिलाहरुले तिम्रो सुकेको जरा मुन्तिर
भव्य आवास तयार पार्दै थिए
तिम्रो टाउकोतिर माटो ओसार्दै थिए
एकदिन
यौटा घुमन्ते चरा त्यही आएर बस्यो
र मलाई छाडेर गयो
पानी पर्‍यो र मैले दुइ वटा पात फैलाएँ
हात झैँ आकाशतिर

अब तिमीले मेरा जरा थेग्न सक्दैनौ
त्यसैले तिमी फाटेकी छौ
तिम्रा हड्डीहरु मक्किदै गइहेछन्
र म फैलिरहेछु तिम्रा जरा-जरासम्म
तिमी माटो भइरहेछौ
अब कमिलाहरु मेरा पातहरु बुनेर
भव्य आवास बनाइरहेछन्
एकजोर ढुकुर भर्खरै आए मेरो शरणमा
मेरो घनिभूत सियाँलमा
यौटा भरियाले भर्खरै बिसायो आफ्नो भारी
एक हूल माहुरी मेरै हाँगा वरिपरि घुमिरहेछन्
रीत यही रहेछ
मैले जानेँ र तिमीलाई भूल्ने प्रयत्न गरेँ
त्यो चरा कहाँ होला ?
म सम्झिरहेछु ।

Bhupin Byakul – Gaun Ko Saano Bhai

भूपिन ब्याकुल – गाउँको सानो भाइ

गाउँको बात मार्दै हिंडीरहंदा
बाटोमै मसँग
कापी र कलम माग्यो सानो भाइले !

मैले कसरी बुझाउने होला उसलाई
म उसलाई उसकै गाउँको कवितामात्र दिनसक्छु

कापी, कलम र पुस्तक दिने दायित्व
राज्यको हो, बिचरा उसलाई थाह छैन
र राज्य
कि त झगडा गरिरहेको छ
कि त मस्त निदाइरहेको छ !

मैले कसरी बुझाउने होला उसलाई
म उसलाई उसकै गाउँको गीतमात्र दिनसक्छु !

सम्भवत: थमाउला एकदिन राज्यले
उसका हातमा कापी, कलम र पुस्तकहरु
जब उसका हातहरुमा
बुढ्यौलीक कम्पनहरुमात्र बाँकी रहनेछन्

मैले कसरी बुझाउने होला उसलाई
म उसलाई उसकै देशको कथामात्र दिनसक्छु !

Bibek Dulal Chhetri ‘Damak’ – Yathartha Ra Naya Barsha

विवेक दुलाल क्षेत्री “दमक” – यथार्थ र नयाबर्ष

नयाँ केही छैन,
उस्तै छ जागर
उस्तै छ सपना
उस्तै छ बचाइको अर्थ ।

महंगी,
छलकपट
अहंकार
सबै उस्तै छ ।

सडकको पेटी उस्तै छ
सानीको भट्टी उस्तै छ
बिदेशिनेहरूको कलेटी अनुहार उस्तै छ
डलर कमाउनेहरूको अँध्यारो शहर उस्तै छ ।

चर्केको पार्टी जस्तै बिद्यालय जीर्ण छ
अस्पातलको पहुच बाहिरकी सुत्केरी झैँ अस्पताल बिरामी छ
आस्वासन मात्र बोकेको नेता झैँ सु ब्यबस्थाको पुरानै ताल छ
खेत बगाएको, आगोले घर जलेको, बबुरो जनताको बेहाल छ ।
नयाँ केही छैन, सबै उस्तै छ ।

यसैले :
यो नया बर्षले केही त नयाँ कुरा देओस्
क्यालेन्डर फेरिदैमा समय फेरिदैन भन्छन्
यस्तो धारणालाई केही गरेर बदलोस्
साच्चिकै नेपाल र नेपालीहरू सबैमा, खुशीको लहर ल्याओस्।

अस्तु :

Deepa Bhandari – Mero Astha Ko Pratimurti

दीपा भण्डारी – मेरो आस्थाको प्रतिमूर्ति
(नेपाल साप्ताहिक ३९८)

मेरो प्यारो स्वयम्भू तिमी
बाँचिरहू अनन्तसम्म
किनभने, तिमीसँगै हाम्रो अस्तित्व बाँचेको छ ।

द्वन्द्वैद्वन्द्वले क्षतविक्षत यस समयलाई
शान्तिको आशा जगाउने मात्र तिमी छौ
तिमी हाम्रो विश्वास पनि हौ
तिमी हाम्रो आस्था पनि हौ
त्यसैले तिमी अनन्तसम्म यहीँ बाँचिरहू ।

तिम्रो अविचलित स्वभावले
हामीलाई बाँच्न सिकाएको छ, दुःखमा पनि
तिम्रा स्थिर हेराइले
हामीलाई हाँस्न सिकाएको छ, वेदनामा पनि ।

तिमी हाम्रो गौरव हौ
कति आँधीबेहरी आए
कति विचलन र विभाजन आए
तर, तिमी एकनास, एकै ठाउँ
हाम्रो संकल्पलाई बोकेर
अविचलित त्यहीँ उभिएका छौ
जहाँ बुद्धले खोजेको शान्ति बाँचेको छ
जहाँ हामीले अपेक्षा गरेको सुख हाँसेको छ ।

कैयौँ शताब्दीहरू बिते
कैयौँ कालखण्डहरू व्यतीत भए
समयका सारा पीडालाई बिर्सेर
सम्पूर्ण परिस्थितिका वेदनाहरूलाई पिएर
तिमी त्यसरी नै पर्खिरहेछौ
हाम्रो मनमा शान्तिको बुद्ध जन्माउन
हाम्रो आस्थामा शान्तिको उज्यालो छर्न
तिमी हाम्रो आस्थाको धरोहर हौ
तिमी हाम्रो जीवनकै संकल्प हो ।

Ishwari Karki ‘Barsha’ – Nirwasit Chara

ईश्वरी कार्की ‘वर्षा’ – निर्वासित चरा
(मधुपर्क २०६६ असोज)

मुठीभरि आकाश साँचेर
औँलाभरिको जूनमा
सपनाको गुराँस फुलाउँछु ।
धानसँग उमि्रएका साबो
गहुँसँग झुलेका कालीपोकेझैँ
संविधानसभाको सपना
कतै मृगमरिचीका त बन्दैन ?
सिताङ्ग बनाउँछ मलाई
आजकाल यस्तै आशङ्काले
मन्दिरसामु याचनाका उछ्वासहरु
म भएर पोख्छ समय अचेल
म मुठीभरिको आकाश ओढ्न रमाउँछु
औँलाभरिको जूनसँग पैँठेजोरी खेल्न चाहन्छु
तर
कहिले पहाड बनेर
कहिले मधेस बनेर
समयले निर्ममघात प्रतिघात
गरिरहेछ ।

उसै त दुई ढुङ्गाबीच
चेप्टिएको म
भएको छु आज
निर्वासित चराझैँ ।।।।

Nirmal Tamang – Kisanko Dhaandma Desh Ko Naksa

निर्मल तामाङ – किसानको ढॉंड़मा देशको नक्सा

खालि आफ्नैमात्र विकास दर बढ़ाइरहन्छ
मेरो प्यारो देश
र सुनाउँछ मलाई
उसको विकासदरको प्रतिशत।

म भने चाहिँदो प्रतिशत पनि पाउन नसकेर
सधैँ विनाश भइरहेछु।
**
वित्तवर्षको
कुनै पनि तिमाही रिपोर्टमा
उसको विकास बढ्नुको गॉंठीकुरा
कहिल्यै भन्दैन मेरो देश।

गॉंठी कुरामा
ठूल्ठूला कम्पनीको नामभित्र
मेरो पसीनाको भारीनिवेशको कुरा स्वीकार गर्नु
लाज लाग्दो हो सायद उसलाई।

जय जवान,जय किसान
सपना हो कि विपना ठान्छ
अहिले मेरो देश
र व्यर्थै टाउको झट्‌कारेर
सम्झनु खाजेझैं गर्छ।

मेरो धानबारीमा
आफ्नो कारखाना उमार्न तयार
नामी उद्योगपति भने
थाहा भएरै पनि
देशको कानमा
सपना हो सपना- भनिरहेछ।

देशको सबैभन्दा ठूलो भ्रष्टचारको जॉंचमा
जेपीसी गठनको माग
सरकारद्वारा अस्वीकार-भनेपछि
अहिले म
छिट्टै सूर्यसुनामी आउने
विशेष समाचार हेर्दैछु
र सूर्यसुनामी चलेर
जम्मै सञ्चारमाध्यम ठप्प भएकै दिन
यो सरकारको हत्या गर्नुपर्ला भनेर
सोंच्दैछु।

खालि आफ्नैमात्र विकास दर बढ़ाइरहन्छ
मेरो प्यारो देश
र सुनाउँछ मलाई
उसको विकासदरको प्रतिशत।

म भने चाहिँदो प्रतिशत पनि पाउन नसकेर
सधैँ विनाश भइरहेछु।

Ashesh Malla – Mukti Ko Kalpana

अशेष मल्ल – मुक्तिको कल्पना
(नेपाल साप्ताहिक, अंक १३८)

चराका पखेटा काटिदिनुस
र, भन्नुस्
जा
उड् आकाशमा ।
र, भन्नुस्
तँ स्वतन्त्र छस्
बादलसँग
बादल भएर
उड्न आकाशमा

चराका प्वाँखहरू उखेलिदिनुहोस्
र,
भन्नुस्
तेरो छातीमा
कहिल्यै
हिर्काउने छैन धनुका बाँडहरू
र,
कहिल्यै
सिकार गर्ने छैन
एकान्तमा
चराका पखेटा काटिदिनुस्
र,
कल्पना गर्नुस्
मुक्त आकाशमा
आकाशिँदै उडेका
स्वतन्त्र उडानहरू
चराका प्वाँखहरू उखेलिदिनुस्
र,
गर्नुस् कल्पना
मुक्तिको ।

Ratna Shamsher Thapa – Neelo Sapana Nirwastra Baila Haruko

रत्नशमशेर थापा – नीलो सपना निर्वस्त्र बैलाहरूको

माछाको आलो पित्तको धूप सुँघेर
बोसोको पत्रहरू पगाली पाठेघर भरिको
अबिर सिंदुरको रेखी भित्रको बुटी
निलेर सात गेडा सिंगो अक्षतासँगै
भोक मेट्न ऋतुदानको
जाग्राम बस्छन् बैलाहरू
निर्वस्त्र वरको रुखमुनि
नीलो किरणको प्रतीक्षामा
आँखा चिम्ली मुख बाएर ।

Shyam Krishna Shrestha – Yas Pusta Ka Nawa Yuwak Prati

श्यामकृष्ण श्रेष्ठ – यस पुस्ताका नवयुवकप्रति

राष्ट्रभक्त हे युवकहरू ! भन हाम्रो भाषा हाम्रो भेष
राख्छौँ हामी सदा सुरक्षित हाम्रो माटो, हाम्रो देश ।

खुला सिमाना चोर, लुटेरा तस्करको निर्बाध प्रवेश
सुगम ठाउँको कुरा के र पुगिसके ती दर्ुगम गाउँ समेत
देख्दा यस्तो देशभरि नै उठ्दछ मनमा प्रश्न अनेक
प्रभुसत्ता सम्पन्न देश हो या पराइको प्रान्त विशेष ?

संकट घण्ट बज्यो, सुन्दैनौ – श्रवण शक्ति नै छैन कसो
स्वदेशप्रतिको माया ममता तिम्रो मुटुमा छैन कसो ?
मिचिसके कति खुला सीमाना नदी अनेकन शोषिसके
पछुुतो पर्ला भोलि आज नै युवकहरू हो ! हेर्छौ के ?

चार जात छत्तिस वर्णे सुन्दर यो फूलबारीमा
परचक्रीको चहलपहल यो मातृभूमिको छातीमा
युवापुत्र ! कति हेरिरहन्छौ आऊ न बाहिर आऊ छिटो
स्वाभिमानको शिर निहुर्राई बाँच्नुभन्दा मर्नु निको ।

तथाकथित यी भ्रष्ट राजनेताले देश डुबाइसके
हर्दाहर्दै मूल्यवान दशकाधिक वर्षगुजारीसके
जानाजानै र्सार्वभौम सत्ताको धज्जी उडाइसके
निरा व्यक्तिहरू स्वार्थपूर्तिमै परवशता स्वीकारिसके ।

यस्तो स्थितिमा राजनीतिको दलदलमा नफसेर तिमी
छाती फुकाई आऊ अगाडि युवकहरू ! चट्टान बनी
राष्ट्रघातीहरू जहाँ जहाँ छन् खोजी खोजी नाश गर
युवाशक्तिको सामु पराजित हुन्छ अवश्यै शत्रुगण ।

आजै अहिल्यै देशभरिका युवकहरू ! संगठित बन
राष्ट्रभक्तिको निम्ति अत्यन्तै गरिमामय दृष्टान्त बन
स्वदेशको अस्तित्व सुरक्षण गर्ने दृढ संकल्प गर
अतिक्रमित जे जति हुन् हाम्रो भू-सीमा विस्तार गर ।

राष्ट्रभक्त हे युवकहरू ! भन हाम्रो भाषा, हाम्रो भेष
राख्छौं हामी सदा सुरक्षित हाम्रो माटो हाम्रो देश ।

(साभार: जनमत कविता खण्ड १ २०६४)

Sandhya Regmi – Chunauti

सन्ध्या रेग्मी – चुनौती
(प्रवासी नेपालीको देशप्रेम)

हिमाल मेरो शिरको ताज उचाइ नाप्न खोज्छस् के ?
मबाटै बग्छ महासागर गहिराइ छुन खोज्छस् के ?
म हुन्छु आगो रिसले अपमान गर्न खोज्छस् के ?
मर्दिन“ कुनै शस्त्रले मलाई ढाल्न खोज्छस् के ?

भोको पेट बरु जिउ“दछु मागेर रोटी खान्न“ हे †
नाङ्गो आङ् परिपूर्ण छु अनुदान तेरो लिन्न“ हे †
दया चाहिन्न तेरो मलाई म मर्छु बरु शानले
गंगालाल म बन्दछु माफी कदापि माग्दिन“ हे †

सूर्यचन्द्र मेरै मुठ्ठीमा परिचय मेरो खोज्छस् के ?
चेतनाको मशाल म निभाउने आ“ट गर्छस् के ?
युग बदल्ने छाती म चिरा मलाई पार्छस् के ?
विराट् लोककै माथि म तागत मेरो बुΣछस् के ?

गन्तव्य मेरो टाढा छ बाटो अझै छेक्छस् के ?
विद्रोहको जुलुस म वेग मेरो रोक्छस् के ?
प्राकृतिक–सम्पदा खानी म मलाई बेच्न खोज्छस् के ?
रोपिन्छु तेरो छातीमा महाकाली म बन्छु हे †

Radha Baskota – Mahakavi Prati

राधा बाँस्कोटा – महाकविप्रति
(मधुपर्क २०६६ कात्तिक)

मनमा राखेँ तनमा राखेँ शिरमा सजाएँ
सुरमा तिम्रो मिलाई लय बाँसुरी बजाएँ ।
उघारेँ आँखा मिलाई भाखा पाखामा नचाएँ
मृगका पाठा मयूर बुट्टे तिमीमै सजाएँ ।।

जे लेख्छु ऐले अक्षर तिमी स्वरूप तिम्रै यो
टलक्क टल्की झलक्क झल्की मसामु उदायो ।
ममात्र होइन सबैमा देख्छु स्वरूप तिम्रै त्यो
पूजाका थाली अक्षताभित्र तिमी नै सजेको ।।

अँधेरी रात उघारी ढोका ढोकाकै छेउमा
आरती बल्यौ उजेलो पारी दिलले दिलमा ।
मानवताका गाएर गीत संसार घुमेछौ
स्वतन्त्रताका पखेटाभित्र प्रकृति चुमेछौ ।।

पातको प्रीति फुकाई फर्फर प्रेमको संसार
गाउँमा ल्यायौ, बस्तीमा ल्यायौ प्रेम भो संसार ।
ठालुसिङ काँपे आलुसिङ काँपे सामन्त काँपेछन्
निरङ्कुश बाँच्ने शासक तिम्रै सामुमा काँपे झन् ।।

चन्द्रमा छोई कसम खायौ चन्दकै सामुमा
झल्मल बत्ती चन्द्रको जस्तै बालेर धर्तीमा ।
पूजारी तिमी हे प्रजातन्त्री ! प्रजाकै तन्त्रमा
जिन्दगी सारा समर्पण गर्यौ मानव मन्त्रमा ।।

गरिब रोए हँसायौ हाँस्ने सामन्त रुवायौ
अन्यायी माथि बज्रझैँ बज्री न्यायलाई हँसायौ ।
पर्वाह केही गरेनौ आफ्नो आफूलाई रुवायौ
‘रोएर आफू हँसाउने संसार’ सन्देश सुनायौ ।।

नसके पनि उचाइँ चुम्न उडान तिम्रो त्यो
मनको मैलो पखाल्न हेर्छु उडान तिम्रो त्यो ।
असल तिम्रो सम्झेर मात्र रमाउँछ दिल यो
त्यो दिलभित्र यो दिल राखी अग्लन्छ माथि यो ।।

मनमा राखेँ तनमा राखेँ शिरमा सजाएँ
सुरमा तिम्रो मिलाई लय बाँसुरी बजाएँ ।
सबमा राखेँ सर्वाङ्ग तिम्रो दिलमा टसाएँ
उघाँर आँखा मिलाई भाखा गीतमा नचाएँ ।।

Manoj Kafle (Mansoon) – Santras Ko Nisima Royen

मनोज काफ्ले ‘मनसुन’ –  सन्त्रासको निसिमा रोएँ

सन्त्रासको निसिमा रोएँ चोटै चोट लुकाएर
बिलौना मा बिहानी भो नयनहरु सुकाएर

जीवन यो नसा भयो अँध्यारा छन् गंतब्य
आफ्ना ले भुली गए बाचा बन्धन फुकाएर

बेअर्थको संघर्ष यो उन्मुक्त यी भाग्य रेखा
हजार आए ठगी गए खोक्रो आधार झुकाएर

बल्झिरहे घाउहरु बेदनाका लाम लागे
दैब तेरो सापो नापो जाउँकि बरु चुकाएर

Komal Shrestha Malla – Ma Ke Lekhun

कोमल श्रेष्ठ मल्ल – म के लेखु ?

पहाड भत्कदैछ
पहिरै पहिरो छिचोलेर
उक्ळनै मुस्किल
तराई बिथोलीयर सल्कदैछ
हिड्नै मुस्किल
हिमालको रुप बदलीदैछ
कुरुप नाङ्गो अनुहार के गरि व्योहर्नू ?
धन्य प्रकृृती ! Continue reading “Komal Shrestha Malla – Ma Ke Lekhun”

Rama Timalsina Adhikari – Khai Ke Pariwartan Bhayo Ra Yahan

रमा तिमल्सिना अधिकारी – खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

हिमाल उस्तै छ,
पहाड उस्तै छ,
तराई पनि त उस्तै छ,
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

म मान्छु चादिँको हिमाल सँगै
अब फोहोर पनि बस्छ रे,
हरिया पहाडका फरिया लुटिए,
पशुपंक्षीहरु तिउन बनाई भुटिए
चारकोषे झाडिहरु फाडिए
वनका धनी गाउँहरु नागिँए ।

हिजो जस्तै अन्याय छ आज पनि
हिजो जस्तै अत्याचार छ आज पनि
हिजो जस्तै सन्त्रास छ आज पनि
हिजो जस्तै पिल्सिएका मन छन् आज पनि
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

म मान्छु हिजो न्याय माग्नेहरु
आज अन्याय गर्न सफल भएका छन,
हिजोका रक्षकहरु आज भक्षक भएका छन्,
हिजो पानी पिलाउनेहरु आज विष पिलाउदैछन्,
हिजो निर्माण गर्न तम्सनेहरु आज भत्काउदैछन्,
हिजोको समाजसेवीहरु आज जनता चुस्दैछन्,
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

हिजोजस्तै साघँुरा बाटा छन्,
हिजो जस्तै निरस र विवस आखाँ छन्,
हिजो जस्तै लादिएको शासन छ,
हिजो जस्तै भाचिँएको आशन छ,
हिजो जस्तै कुर्शिको खेल छ,
हिजो जस्तै जनतामा पिडाको भेल छ ,
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

हामीले देख्यौ हिजो हामीलाई अप्ठ्यारोमा डो¥याउनेहरु
आज भिरबाट घचेट्न पनि सफल छन्
हिजो स्वतन्त्रताको नारा लगाउनेहरु
आज निरंकुश शासन गर्दैछन्,
हिजोका हाम्रा जननेताहरु
आज कुर्शिका नेता बनेका छन्,
हिजो हाम्रो पिडामा सान्त्वना दिनेहरु
आज हाम्रा घाउमा नुनचुक छर्दैछन्,
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

हिजो हामी जे खोजीरहेका थियौं
आजको खोजी त्यो भन्दा फरक छैन,
हिजो हामीले जे रोजेका थियौ,
आजको रोजाई पनि त फरक छैन,
मात्र यति परिवर्तन भयो
हिजो हामी सगँै केही खोज्नेहरुसँग
आज हामी केही माग्दैछौं
हिजो पाएका अधिकारहरुसमेत आजको शासनले लुटेर
हामी त झन टाढा टाढा भाग्दैछौं ।

नत हिजो भन्दा आज पृथ्वी फरक छ,
नत हिजो भन्दा आज चन्द्र फरह छ ,
नत हिजो भन्दा आज सुर्य फरक छ,
नत हिजो भन्दा आज शासन फरक छ,
नत हिजो भन्दा आज जनताको माग फरक छ,
मात्र शासम फेरिएका छन्,
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?
खै के परिवर्तन भयो र यहाँ ?

हालः बोस्टन, अमेरिका

Bikash Bajagain – Artha

विकाश बजगाईं – अर्थ

कोलाहलयुक्त अनुत्पादक दिनहरुबाट,
चकमन्न मेरा चेतना किन व्यूउँझिदैनन् ?
निशब्द रातको निश्लोट प्रहरहरुबाट,
हृदयको मधुर संगीत किन निदाउँदैनन् ?

आखिर,
मानव नै हुँ म पनि,
धिक्कार्न सक्दिन यो जन्मलाई ।
स्वाभिमानी हुँ भन्छु आफूलाई,
स्वीकार्न सक्दिन सह अस्तित्वलाई ।।
के हार अनि के जीत नै हुनु छ र
यो कालान्तरीत लडाईमा ।
पाउनु गुमाउनुको केही रहेन अब
नितान्त एक्लो यो जीवनमा ।।

स्वरचित कल्पनाले मात्र,
हृदयलाई शितलता दिने भए,
अर्धचेतन स्वप्नले मात्र
स्वर्गानुभूत गराउने भए,

वास्तवमै,
मांश प्राचिर तिम्रो त्यो सुन्दर स्तम्भको
प्रेमक्रिडाका ति आनन्द तिरेक क्षणहरुको
हजारौ कामात्मालाई परास्त पार्ने तिम्रो वाक्पटुताको
परिहास युक्त यो जिवलाई के नै अर्थ हुने भो र ?

– इन्द्रपुर ७, बेलेपुर, मोरङ्ग

Pravin Khaling – Achel Sairan Bajeko Chhaina

प्रविन खालिङ – अचेल साइरन बजेको छैन

आमाहरू बोतलमा फिक्का चिया भर्दैनन्‌,
मुखको गॉंस घॉंटीमै राखेर संघर्षको तयारीमा लागेका छैनन्‌
अचेल साइरन बजेको छैन।

नागा हुने त्रास छैन, हक छुट्टीको लोभ पनि छैन
मुनाहरू त्यसै हुर्किन्दैछन्‌।
सुस्ताएरै बिहान बित्छ,सुस्ताएरै दिन
गोलाई टारमा तौलाईमा भेला हुनुपर्दैन
ठीका नपुगे दुःखी हुनुपर्दैन, अचेल घुमौरी खेल्नपर्दैन
न त राशन थाप्नुको हतार छ
अचेल भिघा पनि लागेको छैन।

उनीहरूसित त्यस्तो केही छैन र,नै धेरै छ
सास कष्ट, जुन जिन्दगीको अवधिभन्दा धेरै छ।
नानीहरू पाठशाला गइरहेकै छन्‌, धुराभरि केटाहरू रङ्गालिरहेकै छन्‌
कसैलाई केही भएको छैन
यत्ति हो अचेल साइरन बजेको छैन।

प्रत्येक पहरहरूमा हुकुम बजेको छैन।
प्रत्येक श्वास-प्रश्वासमा
शोषणको गन्ध आउँदैन
मान्छेहरू कामविहीन भएरै पनि, बॉंचिदिन खोज्दैछन्‌
मालिकबिनै पनि हॉंसिदिने सोच्दैछन्‌
गाउँमा अभाव छ
चेतनाको प्रभाव पनि छ
यत्ति मात्रै हो, अचेल काम लागेको छैन
टायम-टायममा साइरन बजेको छैन।

(बन्द चियाबारीका मेरा आफन्तहरूको नाममा समर्पित)