Biplav Pratik – Jindagi Ra Jindagi

बिप्लव प्रतिक – जिन्दगी र जिन्दगी

म पहिले कल्पना गर्थें
अहिले धुम्धुम्ती सोचिरहन्छु
आँखामा सप्तरङ्गी तस्बिर नाच्दानाच्दै
अब सायद आँखामा एउटा फुलो परेछ, सप्तरङ्गी फुलो ।
जीवनमा आएका वसन्त, शिशिर
वर्षा र हिउँदले मलाई
निरन्तर चोट र प्रहार मात्रै दिएको रहेछ ।
म कुप्रो परेर
बाँकी जीवनका बिस्कुनहरू
समयको लठ्ठीले यताउति पल्टाउँदै जान्छु ।
मौसम प्रतिकूल, ओस लागेको छ
चारैतिरको दुर्गन्धले
फोक्सो सास लिन नसक्ने भएको छ ।
आँखा उठाएर हेर्छु
रगत र मासुका चिथ्ला ढुसी परेर गन्हाएको
चिसो पसलभित्र
पकपकी माटो उप्किने गारोमा खिया लागेको कीला ठोकेर
नाइलनको डोरीमा बगरेले सुकाएको बोसोका पत्रहरूझैँ
जिन्दगी सुक्दै जाँदैछ ।

यहाँ केको सार छ ? निस्सार के हो ?
म घोत्लिरहन्छु, तर जवाफ छैन
हुन सक्छ यसको उत्तर पहिले नै भनिसकियो
र हामीले सुनिसक्यौँ
सके सुनेर पनि याद गरेनौँ ।

८ अगस्ट १९९२, घट्टेकुलो

Bandhu Bikram Kshetri – Fulnechhan Sapanaharu Ek Din

वन्धुविक्रम क्षेत्री – फुल्नेछन् सपनाहरू एक दिन
(मधुपर्क २०६६ भदौ)

सूर्यमुखी फूलले तपतप
आँसु खसाल्ने छैन
बन्दुकको नालसँगै बतासिएर
उड्ने छैनन्, हूलका हूल चराहरू
सुनिनै छैन बस्तीहरूमा
बारुद गर्जिएको आवाज
बेमौसममा फडफडाउने छैनन्
लडाकु विमान र नाइटभिजनहरू
आकाश खुला हुनेछ र शान्त हुनेछ ।
रगत बग्ने छैन पानीझैँ नदीमा
न पानी बग्नेछ रगतमा
लासको दुर्गन्ध बोकेर होइन
सुवासित भएर बहनेछ हावा
तर्सिएर उड्ने छैनन्
पि्रय बचेरा छाडी चराहरू
स्वतन्त्रताको गीत गाइरहेका हुनेछन् ।
स्वःस्फुर्त नाचिरहेका हन्छन् ।
रगतको आहाल जम्ने छैन
बरु निर्मल पानीका सुन्दर कुवाहरू हुनेछन्
बलात्कृत हुने छैनन् चेलीहरू
बेवारिसे बन्ने छैनन् नानीहरू
बस्नुपर्ने छैन नब्बे वर्षे बाबुले
वीस वर्षे छोरोको क्रियाकर्म
रुने छैनन् बाबुको मृत्युको खबर सुनेर पनि
कमाण्डरको आदेशले घर जान नपाएका सैनिकहरू
बस्नुपर्ने छैन कोही आँसुको सागर बनाएर
वर्षौं भेट्न नपाएको पतिको बाटो हेरेर
हाँसिरहेको देशसँगै नाचिरहेका बालकहरू हुनेछन् ।
बिहानी लालीझैँ खेलिरहेका नानीहरू हुनेछन् ।
इतिहासको व्याज खानेहरू पाखा लाग्नेछन्
हुर्कने छैनन् सेता बुकीहरू सयपत्री, मखमलीझैँ
मेरी पि्रया
एकदिन यस्तो आउनेछ
चारैतिर खुसी नै खुसी छाउनेछ
कलङ्कित इतिहास भेट्टाएर
वीर पुर्खाहरूको गौरवगाथा
पढिरहेका हुन्छन् नानीहरू
तिनले बदल्नेछन्- हत्यारो बलात्कारी इतिहास
प्रत्येक सहिद दिवसमा
विजयोत्सव मनाउने छन् मानिसहरू
सहिदहरू पुजिनेछन्
सपनाहरू फुलिरहेका हुनेछन् ।
र एक दिन
हत्याराहरू इतिहासको
कहालिलाग्दो भीरमा मिल्क्याइनेछन् ।

Radha Karki – U Arthat Chhaya Awatar

राधा कार्की – ऊ अर्थात् छाया अवतार
(मधुपर्क २०६६ भदौ)

ऊ अर्थात् छाया-अवतार
थाहा छैन कतिपल्ट उसका प्वाँख उखेलियो
थाहा छैन कतिपल्ट ऊ टुक्राटुक्रा भयो
उसको बगैँचामा
फूलहरू फुल्दछन्, फक्रन्छन्, रमाउँछन्
उसको युद्धमा
ऊ प्रेम र सद्भावले प्रतिद्वन्द्वीको स्वागत गर्छ
उसको सगरमाथामा
आफ्नै गौरवको झण्डा फरफराउँछ
ऊ आफैँमा साहसको पथ-प्रदर्शक बन्दैछ
उसले समरभूमिमा ‘हामी’ बोकेको छ
उसलाई नजिकबाट हेर्छु म
नजिकबाट टाढा पुर्यारउन मन लाग्छ
मैले सम्बोधन गर्ने नाम
पि्रय नाम
उसको बाटो आकाशजस्तै भएको छ
ऊ थुप्रैपल्ट टुक्रिँदै/जोडिँदै/जोडिँदै/टुक्रिँदै
लडिरहेछ
र समयलाई गहिरो स्पर्श गरिरहेछ
अदृश्य
आकारबिहीन बनेर
मेरो निराकार पीडामा

-इलाम

Prakash Thamsuhang – Thotro Cycle

प्रकाश थाम्सुहाङ – थोत्रो साइकल

अचेल
अनवरत बिहानी
अलार्म घडीको किरिङ-किरिङ
बलजफ्ती निद्राबाट जाग्छु
अनि ठीक पार्छु मेरो थोत्रो साइकल
जानैपर्छ मैले
निरर्थक काममा

यो समय
ऐरावत चढ्ने बेला
यो उमेर
इफेल टावर चढ्ने बेला
कुन्नि झ् कस्तो नियति मेरो –
अविराम थोत्रो साइकल चढिरहेछु

विशाल कालो सर्पजस्तो
लमतन्न परेर सुतेको सडक
मेरो थोत्रो साइकलको ख्याट-ख्याटमा
ब्यतिन्छ एक्कासी
अनि आफ्नो मुख बाउँछ मलाई निल्नलाई
बस्, म निलिँदै जान्छु भित्रभित्र सडकको उदरसम्म
हो झ् अनि म पुग्छु चिहानमा
सारा एषणाहरू रित्तिएको म
उभिदिन्छु भावहीन ठिङ्ग
अचेल म चिहान कुरूवा भएको छु
कस्तो अचम्मको चिहान हो यो
दिउँसै पनि भित्र बाहिर गर्छन्
काला सेता करवीर मसानहरू
अनि, कुन्नि झ् केले अभिसंचालित म
ओठमा अनृत मुस्कान छर्दै भन्छु
सलाम आलेकुम
छि ! चिहान कुरूवा म
छि ! मसानहरूको चाटुकार म
यसर्थ बिरामी म
ऐ फेदाङमा ! मेरो सातो बोलाइदेउ है
अचेल सातो हराएको छ मेरो

त्यसैले त
धारे हात लगाउन सक्दिन मेरो नियतिलाई
मेरो नियति कोर्ने समाजलाई अथवा शासकलाई
साँच्ची सातो हराएको छ मेरो
त्यसैले त
फोर्न सक्दिन ग्रेटवाल जो मेरो सपनाको बाधा बनेको छ
रोक्न सक्दिन मेरो आवाजहरूले
अनगिन्ती चिहान कुरूवा बन्न ओइरिनेहरूलाई

अहर्निश साँझ
रङ्गहीन, फुस्रो परिक्लान्त म
फर्किन्छु कोठा उही थोत्रो साइकलमा
भोलिको पुनरावृत्तिको निम्ति मनस्थिति तयार बनाउँदै ।

Abir Khaling – Euta Sketch

अबीर खालिङ – एउटा स्केच

वर्तमान को त्रासद जङलबाट
अक्षरको वीर्य खोजेर ल्याएको छु
रोप्छु अब तिम्रा आँखाका
कचौरामा ।

अभिशप्त मान्छेका मन मस्तिष्कबाट
उठेको छ मुँस्लो धुँवाँको
र विचारको बगदाद ढकिएको छ ।
फाटेको तन्नामा परिवर्त्तित् छ सोंच
तुहिनुमा उद्द्यतशील सधैं।

भोकग्रस्त आकाशबाट घाम तुहेको छ
संकटको छातामा ओत थापेर
हिडिरहेछन महाजुलुस।
शताब्दी-स्वरको चट्याङ खसेको छ
रुख्-रुखमा ।
उर्लेको छ वेमौसामको वादी
खुशीको गीत गाउँने चराको वस्तीमा।

यसबेला
हातमा क्यामेरा लिएर
खिँच्न खोज्दैछु एउटा तस्वीर
तिम्रो,मेरो, हामी दुवैको
यसो भनौं
हामी सबैको हाँसिरहेको अनुहारको।

Prakash Gautam – Beshya Ra Loktantra

प्रकाश गौतम – बेश्या र लोकतन्त्र

थाहा छ ?
सुन्दरीको इच्छा हुनुपर्छ,
उ एक निमेशमा
मात्र एक निमेशमा
सफल बेश्या हुन सक्छे ।
समाजमा तुहिन सक्छे,
परिवारमा चुहिन सक्छे ।
बैँशको तिक्ष्ण कटाक्षले
मोहनिमा Continue reading “Prakash Gautam – Beshya Ra Loktantra”

Acharya Prabha – Samarpan

आचार्य प्रभा – समर्पण

म पहाड उक्लेर
समतल नियाल्ने मान्छे
म पहाडको उचाइमा
अभिमानी बन्न सक्दिन
र समतलको होँचाइमा
उसलाई बिर्सन सक्दिन
किनकि पहाडको
स्वाभिमान बढ्नु भनेको नै
समतल भुइँमा लमतन्न परिदिनु Continue reading “Acharya Prabha – Samarpan”

Niroj – Dasee

निरोज – दसी

उज्यालो दिने निहुँमा
सल्काएर छोडे पछि
डढेलो लागेको आफ्नै आसमा
भत्कीदै गरेको विश्वास च्याँपेर
अन्धकार रात बाँची रहदा
झस्क्याईदिन्छ र पो त
नुन चुक छरिन्छ घाउमा
तिम्रै यादको एैठनले
झकाउन खोज्छु जति पटक म ।

तिमी भन्छ्यौ — म ढुङ्गा हूँ
र म त्यही ढुङ्गा प्रमको
ढुङ्गे अक्करमा सपनाको
जोड घटाउ गरीरहेछु
आधी बाँचेर आसमा
आधी मरेर निरासामा ।

यादले नसताउने तिमीलाई
तिम्रो प्रमको प्रवासमा
शरणार्थी मिल्काइएको
अधमरो लासमा
मेरो जिन्दगी खुम्चीएको छ
र सोझै मुटुमा
तिमीले हानेको तिर
दसी बोकेर स्मृतिमा
एक हातले
भलभल्ती बगेको रगत थामीरहदा
अर्को हातले कागज खोप्दै छु — प्रियतमा
मुटु भित्रको तिम्रो तस्वीरलाई
सुरक्षित स्थनान्तरण गर्न ।

यहाँ रहर बाँचेर
प्रहर कटाउने
मात्रै अल्झेको छु नियतिमा यतिखेर
जबकी प्रत्येक पल्ट बजाईदिदा
घण्टी तिमीले निषेधको
झर्न विवश हुन्छु सुकेको पात झै
र कुनै बेला
डिलमा तिम्रो परेलीको
तप्कीएका आँशु सम्झदा — सम्भावानामा
चढ्दै हुन्छु आकासमा
मेरो जून भेट्न
तर फेरि हठात्
उडाइन्छु कता कता
उहि झर्नु र चढ्नुको
विवश विवश यात्रा
न अङ्गालोमा जून छ
न विश्राममा आधार छ
फगत् सुकेको पात बाँचेको छु ।

भरथेग
कसैको उँधारो आश्वासनले
चल्छ र कतिञ्जेल ?
जबकी सुनामी हलचलमा म छु
कारण उपेक्षाको लहरमा
आफैलाई अर्पिसक्दा पनि
तिम्रा सुन्दर आँखीभौँ मूनि — मैले कोरेका
धेरै सुन्दर सपनाहरु छन्
फक्रिदै गरेको गुलाफको
गुच्छासँग साट्न बाँकी ।

पात्रोमा त पूर्णिमा अंङ्कित छ
तर कसरी बोलाउन सक्छु म तिमीलाई
आफै अन्धकार अनुभव गरिरहदा
बिझेर काँडा पाइतालामा
बग्न सक्छ भेल रगतको
जति बगाउनु बगाई सकेर मैले नै
तिरीसकेको छु भार जगत्को
भो तिमी तिमै्र सँघारमा बस
म तड्पी तड्पी
आफ्नै प्यारमा मर्छु ।

प्रियतमा
मैले टोलाएको क्षितिज पल्तीर
तिम्रो शहरमा
कुनै बेला मैले फेरेमो श्वासमा पनि
प्रेम छोडेको थिए
भन अब कसरी
फिर्ता लिन सक्छु म त्यो श्वास ?

कुनै रङ्गहरुको संयोजनले
नसमेट्दा तिम्रो मुहारको आभा
हतास हतास छु
निरास निरास छु
क्यानभासमा
मुस्कुराईरहदा पनि तिमी
आफ्नै ओठहरुको डोब
नभेट्दा तिम्रा गालाहरुमा ।

अनुभव — जो सँगालेको थिए
यात्राहरुमा
गर्यौ र पो त इन्कार
राख्न आफ्नै पोल्टामा
बग्यो पानी सँगै
पुल मूनि नारायणीमा
तर जतन गरेर राखेको छु
मुटु भरिको माया तिमीलाई
अस्वीकृत प्रेम जमानामा पनि
त्यसैले त भन्छु
चुपचाप निदाउ
भरे आउनेछु सपनीमा
गुलाफको गुच्छा लिएर
तिमीलाई फेरि पनि
जनाउ दिन प्रेमको ।

आफ्नै निष्ठामा अतिक्रमण गराउन
बित्थ्यामा शँङ्काहरु ओरालेर
थाहा छैन किन सोध्दै छु प्रश्नहरु —
कहाँ ? कसरी ? कोसित ?
बिताउदै छौ बैशका कौमूदी रातहरु ।

समय यतिखेर
मै उभिएको विन्दुबाट
प्रस्थान गर्न खोज्दैछ
आँधी, हुरी, भेल, बाढी
सबै सबै अङ्गालेर
र मलाई बाँधेको समय
शून्यतामा टक्क अडिएको छ
जनाउँ दिन शून्य समयको ।

मलाई थाहा छ
यो — हुरी समय
— आँधी समय
— भेल समय
— बाढी समय
एकै छिन पछि
भत्काउन उध्त हुनेछ
किनार उभिएको मलाई
तै पनि शून्य समयको
कोलाहल मस्तिष्कबाट
निकाली छोडीराखेको छु
दसी मेरो प्रेमको ।

देउराली—३, नवलपरासी

Ratna Shamsher Thapa – Andhakar Fissa Hanschha

रत्नशमशेर थापा – अन्धकार फिस्स हाँस्छ

अस्पतालको सस्तो खालको
ह्वास्स केही-केही गह्नाउने
आङ्गै सिरिंग गराउने
एउटा कोठामा
दिउँसै रात पर्छ
अन्धकार फिस्स हाँस्छ ।

प्यासाले तृप्ति माग्छ
पर कुखुरा बास्छ
नाडी सजाउने चुराको
एक टुक्रा लाचार भई
भूइँमा फ्यात्त झर्छ
अन्धकार फिस्स हाँस्छ ।

एउटा फूल सड्छ
एउटा भूल गड्छ
जन्माई हुर्काउने
टन्टा झन्झट सबै
एकै पल्ट मर्छ
अन्धकार फिस्स हाँस्छ ।
फेरि अन्धकार फिस्स हाँस्छ ।

Kapil Anjan – U Runu Yes Paali Rahechha (Nepali Gajal)

कपिल अन्जान – ऊ रुनु यसपाली रहेछ (गजल)

ऊ रुनु यसपाली रहेछ
भन्थ्यो संसार जाली रहेछ

मैले मुटु धुन सकिन
भनेर घाउ पखाली रहेछ

पाएछ माया गरेको फल
छातीमा आगो बाली रहेछ

मेरो मनले मान्न सकेन
सबैले Continue reading “Kapil Anjan – U Runu Yes Paali Rahechha (Nepali Gajal)”

Rambikram Thapa – Ankha

रामविक्रम थापा – आँखा
(मधुपर्क २०६६ माघ)

संसार देख्ने रमिता हजार
यो ज्योति आँखा सबको छ सार
सौन्दर्य हेने नयननाभिराम
सानो छ हेर्दा कति धेर काम

लेख्ने र पढ्ने हतियार हाम्रो
देखाउने यो मतियार राम्रो
राम्रो, नराम्रो सबमा छ दृष्टि
हेरेर भन्दै नवभाव सृष्टि

यो ज्ञानदाता र अनेक भाका
यो प्रेमदाता रसिलो छ भाषा
राम्रो र मीठो नयनी इसारा
स्वभाव पोख्ने कतिको सहारा

जो नेत्रवाणी मुखले नभन्दा
त्यो भाव राम्रो अझ शब्द भन्दा
ढोका खुलायो मनको महान्
नेत्रास्त्र सानो, हचुवा नठान

-बालकन्या उमावि फाक्टाङ-२, खोटाङ

Rajendra Pahadi – Rajdhani Ko Nautanki

राजेन्द्र पहाडी – राजधानीको नौटङ्की

काठमाण्डौको कालो सडकलाई
सात फन्का मारेर
काकाकुल चिच्चाए“ म
तर शहर सुने नसुनेझैं
चुपचाप बस्यो
उत्तानो फर्केर

म तिर फर्केर पिच्च थुक्यो
कालो धु“वाको मुस्लो… अनि
साथमा एक पसर अविश्वास ।

गाउ“मा प्राविधिक स्कुल खोल्ने
लहड झोलाभरी खा“देर
भीरखोले गाउ“बाट
अलिकति आशा
अलिकति शंका
अलिकति जोश र होश बोकेर
केन्द्र झरेको म
मन्त्रीको ओठे जवाफबाट झसङ्ग भए“
उनी भन्दै थिए–
पार्टी च्यानलबाट सिफरिस आउनु प¥यो
काम हुन दाम चाहिन्छ
दाम भए माम पाइन्छ
देशभन्दा पार्टी ठूलो
जनताभन्दा नेता ठूलो
तसर्थ, भरपर्दो नेताको
सहमती नआई फाइल अघि बढ्दैन
फाइल नै नभए काम पनि बन्दैन
मन्त्री महोदय सुझाइ रहे मलाई
नया“ नेपालमा पार्टी अहम् हुन्छ
दलको सिफारिस सबैतिर चल्छ
पार्टी…पार्टी…पार्टी…
काम नबन्ने निधो भएसी
म चुपचाप गाउ“ फर्के
उही हलो, कोदालो, ह“सिया, खुर्पेटो
आदि…इत्यादि…
मेरो विद्यालयका विद्यार्थी सम्झे…
देश उल्ट्याउने
देश सुल्ट्याउने
नेताका भाषण मेरा किचमिरा कान वरीपरी
झ्याउकीरी बासिरहे ।

धारेहात लगाएर लोकतन्त्र सराप्नेहरु
आजको सा“झ पनि हर्षका दीप बाल्नेछन्
किनकि, सपनाको व्यापार गर्नेहरु
आजकल दैनन्दिन स्खलित बन्दै गएकाछन्
स्वत्व गुमाइरहेछन्
अविश्वास बढाइरहेछन्
देश प्रजातन्त्र चहराइरहेछ त्यसरी नै…
जसरी राजधानी धा“जा फाटिरहेछ
क्षण–प्रतिक्षण मौन नगरबधु बनेर
राजधानी अचेल नौटङ्कीमा मस्त छ ।।

कुश्मा, पर्वत

Purna Biram – Pugdo Ho Mrityu Samma Yuddha

पूर्ण विराम – पुग्दो हो मृत्युसम्म युद्ध
(मधुपर्क २०६६ असोज)

लुट्नका लागि उनीहरूका निम्ति
निश्चय पनि हाम्रो पसिना छ
र उनीहरूको बेजाब्तालाई रोक्न
निश्चय पनि हामीसँग अविरल बग्ने रगतको नदी छ ।
र यसबाटै बज्ने गरिरहेछ
सदियौँदेखि द्वन्द्वको नगरा
मानिसका टाउकाहरू बोकेर धेरै अगाडिदेखि
मिनारमा बस्छन् माउसुलीहरू
र हामीलाई सा-साना कीराहरू बनाउँदै
आˆना डरलाग्दा मनसायहरूलाई नाइलको लम्बाइमा स्थापना गर्छन् ?
यसबाटै आरम्भ भएको छ ।
सदियौँदेखि निरन्तरता बोकिरहेको युद्ध
र पुगेको छैन मृत्यसम्म युद्ध ।
झ्यालहरू बोकेका कमिजहरू हामीलाई पहिर्यालइन्छ
र कोर्राको सहारा लिएर पस्न लगाइन्छ फलाम खानीमा
र खानीबाट निकालेर फलाम पिट्न लगाइन्छ
राजषी ठाँटका साथमा र बन्दुक बनाएर
प्रहार गरिन्छ हामीमाथि
बन्दुकको प्रत्युत्तर चर्खाको पाङ्ग्रो चलाएर
बनेको धागोबाट दिनु न्यायोचित ठान्दैनौँ हामी
र खोज्छौँ हामी पनि बारुद भन्ने पदार्थ
र उडिरहेका पछीहरूले देख्छन्
बेजाब्ताको लामो शृङ्खलाको माझमा
जताततै घाममा टलक्क टल्किरहेको
चाँदीको टकजस्तै युद्ध ।
जताततै नदेखिने भए बख्ते नस्रको व्यवहार
र टिट्सको तरबारले नछप्काउँदो हो झुप्रोको सपना
न नादिर शाहले स्वेच्छाले छोड्दो हो क्रूर व्यवहार
पुग्दो हो मृत्युसम्म युद्ध
र हामी फकर्ंदा हौँ युद्धलाई चिहानमा गाडेर
संसारभरि फूल रोप्ने कुराबाहेक
अन्य केही नसोच्दा हौँ
र फूलहरू सजाउन बनाउँदा हौँ ढक्कीहरू
र समयलाई लघार्दा हौँ आल्हादित भएर ।

Kala Rai – Napathau Sakhi Shubhakamana Sandeshharu Swadeshbata Meri Hitaishi Yesari

कला राई – नपठाउ सखी शुभकामना सन्देशहरु स्वदेसबाट मेरी हितैषी यसरी

मित्रले पत्र लेखिन
भो नपठाउ सखी शुभकामना सन्देशहरु
अर्थहिन बन्न सक्छन
नेपाल आमाको अस्तित्व धरासयमा परेको
यो दर्दनाक क्षणमा
यो सोकाकुल घडीमा
आफ्नै जन्मभुमिको कोखमा रहेको हामी नेपाली
अहिले निस्सासी रहेका छौ
ति भ्रस्त स्वर्थी नेताहरुले जनतालाई झुक्क्यएर
कालो गहिरो खादलमा धकेली रहेका छन
सखी
यहाँ कुनै खुशीयाली छैन
देश बिकासको कुनै पूर्वधार तयार छैन
हामी सँग त फगत भय त्रास अनी चिन्ता मात्र बाँकी छ
निर्दोष नेपाली जनताले युही ज्यान गुमाउनु परेको
हृदयबिदारक घट्नाहरु मात्र बाँकी छ
त्यसैले सखी
भो नपठाउ शुभकामना सन्देशहरु
बरु सक्छौ भने पठाउ
देश बिकासका लागि
परदेशी नेपाली सच्चा सपुतका योगदानहरु
देशलाई बिखन्दित हुनबाट जोगाउने अभियानहरु
घुसखोर चाकरी बाजहरुको चताइमा मस्त
ति भ्रस्त नेताहरु देख्दा
नाताबाद र कृपाबादले ग्रसित बनी
शिक्षित नेपाली जनसक्ती
बेरोजगारमा पिल्सिएर परदेसिनु परेको
त्यो पिडादयी क्षणहरुमा
तिमीले भनेकी थियौ होइन ?
देशमा एक पटक गनत्रन्त आउनै पर्छ
नयाँ संबिधान लेखिनै पर्छ
तर तिमीलाई थाहा छ ?
नया नेपाल बनाउने सुन्दर सपना देखाइ
निर्दोष नेपाली जनतालाई हातमा बन्दुक थमाइ
बषौ युद्दमा होमएका
ति कामरेड भनउदा नेता हरु
सम्पूर्ण सत्ता आफ्नो हातमा पार्ने दाउ पेचमा ब्यस्त छन
उनै नेताहरु झै पजेरो र महलको
सत्ता र कुर्सिको मोहमा
अन्धा बनी रहेका छन
त्यसैले सखी
भो नपठाउ शुभकामना सन्देशहरु
बरु सक्छौ भने पठाउ
सच्चा राष्ट्र सेवक जन्माउने
बिर्यका केही थोपाहरु
म गर्भधान गर्न तयार छु ।
देशमा गणत्रंन्त आउँदा हर्षले बिभोर हुँदै
तिमीले पत्र लेखेकि थियौ होइन
यसरी
अब
काठमाडौं एक्लै नचुलिएर
गाउ गाउमा बिकास पुग्ने भो
हामी सर्बहारा नेपाली जनताको जिबनमा
नयाँ बिहानी उषाको किरण छाउने भो
तर
गणत्रन्त पस्चात
म र म जस्ता गरीब गुरुवा निर्दोष मज्दुर नै
बलिको बोका हुन परेको छ
कानुन बिहिन देश जस्तै
हत्या र हिङ्साको सुनामी चलेको छ
सत्ता र कुर्सिको लालचमा
आफ्नै सन्तति द्वारा
नेपाल आमा पटक पटक बलात्कृनत भइ रहेकी छीन
त्यसैले सखी नेपाल आमा छाती भरी दुखी रहेको बेला
भो नपठाउ शुभकामना सन्देशहरु
बरु सक्छौ भने पठाउ
नेपाल आमाको अस्मिता जोगाउने
मजबुत कवजहरु
ति सम्पूर्ण भ्रस्ट नेताहरुलाई एकै खादलमा
नस्ट गर्ने
अत्भुत शक्तिका पुन्जहरु ।।।
कला कोयु

Rupesh Rai – Juwa

रुपेश राई – जुवा

छ-बाह्रभित्र
कुनी कस्तो मति आउँछ।
एकदिन केटाहरूसँग, हजारे खेल्दै थिएँ।
आमाको स्वाँटले अहिलेसम्म दोहोर्‍याएको छुइनँ।

‘तास, जुवा, मद, पान भुले हात लाउँलास्, लाखेस!’

गाउँलाई यो सजाइ हो। सभ्यताको कलङ्क।
मान्छे हुनुको विडम्बना। इच्छा गर्नुको श्राप।
यसैले गाउँ मौका हेरिबस्छ तृप्तिको।

सकिनै आँट्दाको आनन्द। तिमीले भोगेको छौ?
सहरलाई मात्र यो सब किन छुट् छ?

व्यायाम गर। अनुहार झरिलो पार।
कट् सार! पोलिसी हाल। केही व्याज
पाऊ। व्याङ्क व्यालेन्स राख, इत्यादि।

छुल्याहा स्किम!
दाउमा, दाउ हाल फेरी-फेरी,
नाफा-मुनाफा, हार-जित पैसाको शैली…।
कता के, कता के, किनबेच हुन्छ,
विश्वासको सेयर बजार।
आजको जीवन शैलीमा
भर पर्दो सूत्र।

यो सब के हो??

पैसा…। जीवन होइन र???

जीवन त जुवा हो! जीवन त जुवा हो!! अहिले सम्मको अनुभव
मलाई यही भन्छ!! एउटा दाउ! अर्को दाउ! जोखिम आनन्दको मिश्रण!!

Bidhya Prasad Ghimire – Annapurna, Gurans Ra Sagarmatha

विद्याप्रसाद घिमिरे – अन्नपूर्ण, गुराँस र सगरमाथा

सगरमाथा हेरेँ—गर्व गरेँ
लालीगुराँस हुर्काएँ—गौरव गरेँ
आँखामा अन्नपूर्ण राखेँ— शिर उठाएँ ।

मेरो सगरमाथाको शान
आज बस्तीबस्तीमा पग्लिएको देख्दैछु ।
गुराँसको लाली धुवाँमा उडेको हेर्दैछु ।
अनि, अन्नपूर्णको अस्मिता
चूर्णचूर्ण र खण्डित हुँदै गएको महसुस गर्दैछु ।

लुम्बिनी—बागमा हुर्किएका
एक जोडी सेता परेवा
आज, बीच बजारमा
लिलाम भइरहेछ,
खुल्लमखुल्ला मोलतोल भइरहेछ ।

अनि म र महरू
लाचारी, बाध्यता र विवशता बाँचिरहेका छौं ।

म आँखामा लगाउँछु—
घट्दै गएको कोसी
ध्यानमा राख्छु —
छोटिँदै गएको महाकाली
र, कानमा राख्छु—
आवाज हराएको नारायणी र सुस्ता ।

हिजोको
सूर्य, चन्द्र, तारा
आज पनि उस्तै छ ।
तर, चौडा छाती खोलेर हाँस्ने आकास
खण्डित छ, दण्डित छ ।
स्वच्छन्दतामा नाच्ने धर्ती
रातो धुवाँ र कालो रगत बाँच्दैछ ।

वर्तमानमा सुदूर चिच्याउँछ र भन्छ—
दासत्व–उन्मुक्ति नारामा
समेटिएको तिम्रो भूगोल—
कतै अर्काको दास हुने त होइनं
सासविनाको लाश बन्ने त होइनं
कतै, दुनियाँको उपहास बन्ने त होइन ।

Prashanta Kharel – Bichalan

प्रशान्त खरेल – बिचलन

कोरिएर पानाभरि
अक्षर–शब्द
शब्द–पङ्क्ति–कविता
विशाल अर्थ संयोजन
ट्वाक्क ट्वाक्क मिलेर
कहिले मायालुको सम्झना
छरिन्छ मुटुभरी
एक मृगतृष्णा
मरूभूमीको यात्रीको
दृष्टीभ्रम
त्यसमै बेलगाम घोडाका
टापहरू
नर्तकीको पाउजुका छिन्छिनाहट
घङ्घरूको झन्झनाहट
उफ्
यो कस्तो दरिद्रता
सोचाइको
एक युवती
नजिक नजिक हुँदैछे
खोइ उसका पाउमा पउजु छैन ?
यात्री
खालीखुट्टा (पाउ) पनि यात्रा गर्न सक्छ
घोडाका खुट्टाहरू
खाली हुँदैनन् क्यारे
मनका घोडाहरू
खालीखुट्टै दौडन्छन्
किन भिन्नता छ यस्तो
भिन्नता समयमा हुँदैन क्यारे
समय पनि
विकराल हुँदोरहेछ
विकलाङ्ग समय
आफ्नो मृत्यूको घोषणा
आफै गर्छ
आफ्नै इजलासमा
आफैविरूद्ध मुद्धा हाल्छ
अनि आफ्नो मृत्यूदण्डको सजाय
आफै तोक्छ
कस्तो अस्वभाविक
स्वभाविक त मृत्यू पनि हुन्न
टपक्क टिपेर
कर्मभूमिबाट
उदारता देखाउँछ
अब उप्रान्त
कर्म गर्नु पर्दैन तैले
कर्मशिल हुनु
मानवको प्राकृतिक गुण हो
मानव पनि एक कविता हो
अपुर्ण, अधुरो
भावभङ्गिमा नमिलेको
सिकारू कुमालेले
सिक्दै फ्याक्दै गरेको
परिक्षण भाँडा जस्तो
कुमालेले चक्र घुमाउँछ
वा
चक्रले कुमाले घुमाउँछ
विसङ्गती भयो
हेराइमा
हेराइ दृष्टी होला
सङ्गती त ब्रम्हाण्डमा पनि छैन
सबै आ–आफ्नै तालमा
चलिरहन्छन् निरन्तर
ब्रम्ण्डिय पिण्डहरू
स्वचालित, स्वनिर्देशित
मानिस पनि
मांशपिण्डको गोला मात्र हुँदो हो
अस्थिपञ्जर नभए
किन चाहिन्छ अस्थिपञ्जर ?
पुर्णता, स्थीरता, स्थायित्व
सुन्दरता, आधारभूमी
वा अरू केहीको लागि ?
कस्तो मुर्खता
एक आङ्ग घाम थापेर
हामी घोषणा गर्छौं
सुर्यका इतिवृतिको
लेखाजोखा गर्छौं
उसको जन्म मृत्यूको
सत्य यहि होला
प्राकृतिक नियमसंगत
उत्पति –> अन्त
प्राकृतिक छटाहरू कोरिन्छन्
शब्दहरूको जन्जालमा
किन हुँदैन एकै
अन्तस्करणको आवाज
आत्मा बेचेर महाकुम्भमा
फर्किन्छ हटारू
लसक् लसक्
पाइलाका डोबहरू बनाउँदै, मेट्दै
गनिरहेको मनमनमै
पाइलै पिच्छेका
आगतका प्रतिफलहरू
ढुङ्गो ठडिन्छ बाटामा
विगतको
फिस्रिक्क
उसले हिसाव विर्सिएको छ
लडखडाउँदै उठ्दा
यथार्थको पहाड
स्वभिमान बनेर ठडिन्छ
पहाड चिसो हुन्छ कि तातो
कालो हुन्छ कि रातो
आफ्नो हुन्छ कि विरानो
हुँदैन अनुभुति
कालो ठिहिराउने विरानो रातमा
कसरि सक्छ
अनुभुति गर्न
चस्मा लगाएका आँखाले
मनको कुनै सुरक्षात्मक चस्मा हुँदैन
अति संवेदनशिल
सजिलै च्यातिन्छ
ध्यार् ध्यार
सानो तनावमै
काँच जस्तो पो होला
मन त
टुक्रिने सजिलै
ताप, चाप, प्रहार
जे सुकैले पनि
काँच जस्तै पारदर्शि मन
कतै ध्वाँसो लाग्यो भने ?
कसरी गोचर हुन्छ जगत ?
धमिलो विस्मृति मात्र रहला
जीवित रहनुको अर्थमा
अर्थ धेरै बुझिन्छ शब्दमा
अर्थ विनाको शब्द
कस्तो हुँदो होला ?
वायु विनाको जगत जस्तो
कति स्वतन्त्र छ वायु
वहिरहन्छ निरन्तर
होला
कहाँ वहन्छ यो ?
किन वहन्छ यो ?
उच्च चाप –> न्यूनचाप
कति विभेद छ
स्वतन्त्रताको उपभोगमा पनि
किन हुँदैन समानता ?
हावा, जल, जगत, जीवन
असमानता
अ+समानता
अ*समानता
सकारात्मक – बिबिधता
नकरात्मक – बिभेद
उपभोग बस्तुको
भावना – चेतना – विचार
अ–उपयोगि
किन सँगाल्छ, अँगाल्छ मान्छे
संवेगहरूलाइ
शब्द
यिनै संवेगहरू निर्माण गर्छ
त्यहाँ
जीवन, जगत, देश लुकेको हुन्छ
बाँचेको हुन्छ देश नसा नसामा
नसा तरलिकृत भएर
बहन्छ देशकै खोलानालामा
पसिना निस्कन्छ भिजाउन
देशकै माटोलाइ
हिमालयदेखि
विस्तारै विस्तारै
फेदि, फाँट हुँदै
महासिन्धु पुग्छ
हाम्रो सभ्यता
जहाँ
हाम्रो जीवन बाँचेको छ
सभ्यता सृष्टीको सुरूवात हो कि
सृष्टी सभ्यताको सुरूवात ?
एक अघोषित द्वन्द
बुझाइमा, विचारमा
दुबै सुरूवात होइनन
मात्र क्रमिकता
बाँच्ने उपक्रमहरूमा
सुरू कहाँ हुन्छ ?
हिँउ पग्लन्छ हिमालको
पानी बग्दछ खोलामा
रसाएर धर्त्ती
जीवन फैलिन्छ
लेउ, झ्याउ, झार बनेर
हिउँ–पानी–वाफ–बादल–पानी–हिउँ
खै सुरूवात कहाँ छ ?
जीवन–मृत्यू–जीवन
उत्पति खै ?
विचारको श्रृङ्खला टुट्दै जान्छ
क्षण प्रतिक्षण
प्रतिस्थापित हुन्छ
नयाँ–पुरानो–नयाँ
क्रमिकता एक सोचाइको
सोच्नु मुर्खता हो
रूखको हाँगामा
वास वसिरहेको पंक्षी
ढाडै, ठहरै मर्यो
विचारको निम्छरोपना
खै उसका गोडा चलेका छैनन्
चलायमान हुनु
गतिशिल हुनु
जैविकता हो यथार्थको
सारा ब्रम्हाण्ड गतिशिल छ
दिनभर भागीरहन्छ मान्छे
जित्छु संसार भन्दै
ठिङ्ग उभिन्छ पर्वत
खै गतिशिलता ?
चक्कर लगाउँछ पृथ्वी
पर्वत हो गतिशिल
नसुस्ताउने, नथाक्ने
उभिरहने ठिङ्ग
एक निश्चितता
दृष्टान्त
उफ्
किन दुख्छ छाती ?
छातीभित्र मुटु हुन्छ
मुटु किन दुख्दैन
कहाँ हुन्छ माया ?
किन जन्मन्छ घृणा ?
यौवनको अभिलाषा
छरिन्छ दिमाग भरि
मस्तिष्क शुन्य, सन्न
खाली, खाली
त्यहाँ रगत पुग्दैन क्यारे
यो उपज हो अनुभुतिको
जीवन भरीन्छ नसा नसामा
कसिएर रक्तनलिहरू
कोसिका, कोस
बराबर बराबर बराबर
रोकिन्छ गति स्नायूको
सकिन्छ गीत जीवनको
झ्या…………….प्……………..प
निभ्छ बत्ति
अँध्यारो, अँध्यारो अनि अँध्यारो
खै ज्योती कहाँ छ जिवनको ?
खोज खोज
छाम्छाम् छुम्छुम् छाम्छाम् छुम्छुम्
चेतना हो ज्योती
चुम्दैछ विस्तारै
जीवनको सुन्दरता

गौरादह – ४, झापा

Ram Prasad Prasain – Bidambana

रामप्रसाद प्रसाईं (आशुतोष आंशु) – विडम्बना

श्रीपेच वस्त्राभूषित कविताहरू
चिचिला टोपीधारी कविताहरूसँग जोरी खोजिरहदा
निधारको डिलभरि नाम्लाका डामका भाग्य टाँस्न
जिजीविषाको अलकापुरीमा खुइया काढ्दै भरिया दाइको
सपना सोध्छ,
बा ! बा !! यो KFC किन King’s Way मा नै त।?!
किन हुनन्
यिनीहरू
माने भञ्ज्याङ्ग, सिरूघारी र मोफसलका लोकमार्गहरूमा
जीवनदेखि दिक्क लागेर
थालेकाछन्
मृत्युहरू अमरत्वको
समाधिलेखनमा—
“ससीम बन्धनयुक्त अस्तित्वभन्दा असीम जीवनबादी मृत्यु प्यारो”

कालीखोला -२(तेम्बोक), ताप्लेजुङ्ग, नेपाल
अबुधाबी श्रमशिबिरबाट।

(Sent to Sanjaal Corps via Email)

Komal Bhatta – Kina Gazal Lekhnu Paryo (Nepali Gazal)

कोमल भट्ट – किन गज़ल लेख्नु पर्यो

किन गज़ल लेख्नु पर्यो सारिदिन्छु म त
सही नाम र ठेगानालाई मारिदिन्छु म त

थाहा नभे आफ्नै हुन्छ पाए ठिक्क पार्दै
गोहीका झैँ स्वार्थी आँसु झारिदिन्छु म त

बधाई र प्रशंशा ले भरिएलान भित्तो
यथार्थ लाई बैतरणी तारिदिन्छु म त

गज़लकार भएँ भन्दै साथीसंगाती लाई
धाक धक्कुसंगै मख्ख पारिदिन्छु म त

किन गर्यौ बेइमानी,जाल र झेल भन्दै
सोधी हाले भने पनि टारिदिन्छु म त

पुरानो नैकाप,काठमाडौँ
हाल:-न्युयोर्क,अमेरिका
8 December,2012

Bhupin Byakul – Computer Ma Ishwar

भूपिन ब्याकुल – कम्प्युटरमा ईश्वर

कम्प्युटरमा
नभएको स्वर्गबाट
देवीले पठाएको इ-मेल पढिरहेका छन् –
ईश्वरहरु !

इन्टरनेटमा
देवीहरुसंग
कामुक लयमा
साइबर सेक्सका कुराहरु गरिरहेका छन् –
ईश्वरहरु !

ईश्वरहरुका हातमा
माउस रिंगिरहेको छ
या रिमोट कन्ट्रोल
या बन्दुक नाचिरहेको छ !

डिजिटल कोठाभित्र
आधुनिक द्रौपदीसरुसँग
ब्लु-फिल्म हेरिरहेका छन् –
ईश्वरहरु !

आधुनिकता प्रति असीम सम्मान र असीमित तृष्णा छ –
ईश्वरहरुको !

सभ्यताप्रति
अपार स्नेह र अपरिमित लालच छ –
ईश्वरहरुको
तर पनि अझै
आधुनिक हुन सकिरहेका छैनन्
स्वर्गको आदिम जङ्गलबाट
बाहिर निस्कन सकिरहेका छैनन्
नीतिशास्त्रको पुस्तकमा जमेको
शताब्दियौं पुरानो धुलो
अझै पनि पुछ्न सकिरहेका छैनन् –
ईश्वरहरु !

कम्प्युटरमा
नभएको स्वर्गबाट
देवीले पठाएको इ-मेल पढिरहेका छन् –
ईश्वरहरु !