Category: Rita Khatri

Rita Khatri – Kamana

रीता खत्री – कामना

अनुहारमा
मुस्कान हराएपछि
के अर्थ रहन्छ र सौन्दर्यको
धेरै टेके
तिम्रा कोमल पाइतालाहरूले
का“डाको सडक
अब हामी साटौं हाम्रो यात्रा
तिमी फूलहरूमा हिंड्नू
म काँडाहरूमा हिंडूंला

नलागोस्
तिम्रो जीवनको सुन्दर जूनमा
कुनै ग्रहण
पीरमा नदुखुन्
तिम्रा कमजोर मुटु
आ“खामा आ“सु होइन
ओठमा मुस्कान रोप्नु तिमी
तिमी खुसीको डुङ्गा चढेर पुग्नु
जीवनको पारि किनारा
म तरु“ला दुःखको लामो समुद्र
तिमी नगाउनू
जीवनको कुनै उदास गीत
नसुन्नु कुनै शोक सङ्गीत
पीरको बा“सुरी म बजाउ“ला ।

मेरा लागि टाढा छ धेरै टाढा
पूम्लको सहर
घामको सहरजूनको सहर
त्यही सहरमा हराउनु तिमी
म
का“डाको सहरमा मौन उभिएर
हेरिरह“ुला
तिम्रो मोनालिसा अनुहार ।

Rita Khatri – Ma Desh Chapaairaheko Chhu

रीता खत्री – म देश चपाइरहेको छु
(मधुपर्क २०६६ भदौ)

ए मान्छेहरू सुन-
मलाई दुःखको खडेरी परेको छ
सुखभोगले म मात्तिएको छु
अघाउञ्जेल घाँस खाएर
उघ्राइरहेको गाईझैँ
म शून्यशून्य बाँचिरहेको छु ।
आफू बाँच्नुबाहेक
मसँग अरू कुनै चाहना छैन
दायाँबायाँ, अगाडि-पछाडि हेर्ने कुनै फुर्सद छैन
माया गर्नेहरू साथसाथै छन्
माया लाग्नेहरू साथसाथै छन्
अरूको हात काटियोस्, खुट्टा काटियोस्
छाती च्यातियोस् र मारियोस्
नाथे अरू, अरू नै त हो नि
मलाई के मतलब
विरोध आए
राहत बाडौँला/सहिद घोषणा गरौँला
लेख्नेहरूको कलम भाँचिरहुँला
बोल्नेहरूको आवाज रोकिरहुँला
म कानुनभन्दा माथि
मलाई केको डर ? कसको डर ?
आँखा छलेर मान्छेको चीलले चल्ला उडाएझैँ
म मान्छे उडाइरहुँला ।
म शासक यो युगको
मलाई थाहा छ-
शासकहरू शोसक हुनुपर्छ
शोसकहरू शासक हुनुपर्छ
नमरी अरूलाई आफू ठूलो होइँदैन
मैले शताब्दीऔँदेखि सिकेको पाठ
बस्, म नियम मान्दैछु
शताब्दीऔँदेखि चलिआएको ।
म शासक,
म नजिक थुप्रै दुःखीयाहरू आउँछन् र बहकिन्छन्
हाम्रो आँसुको खोलो बगिरहेछ कोसीमा
हाम्रो अस्थिपञ्जर मक्काइरहेछ कणर्ालीमा
सुस्तामा झण्डा उखेलिरहेछ
सीताको छाती रेटिरहेछ जनकपुरमा
कपिलवस्तुमा बुद्ध डढिरहेछ
मान्छेहरू
आसोच बारिरहेछन्
सरकार किन मौन ?
म बुझ्छु उनीहरूको भाषा
र चपाउँछ बाघले बाख्रा चपाएझैँ मान्छेहरू
म शासक यो समयको
मान्छे चपाइरहेको छु
म शासक यो समयको
म देश चपाइरहेको छु ।।

-देउराली-७, भोजपुर

Rita Khatri – Sahar Ra Pratibandhit Prem

रीता खत्री – सहर र प्रतिबन्धित प्रेम

यो मृत सहरमा
प्रतिबन्धित छन् प्रेम कविता ।
प्रिय कवि !
मैले जूनलाई लेखे पनि
तिमीलाई लेखेको हुन्छ ।
घामलाई लेखे पनि
तिमीलाई लेखेको हुन्छ ।
तिमी मेरो कविताको प्रतीक
तिमी मेरो जीवनविम्ब
आश्चर्य !
मैले पूmललाई लेखे पनि
तिमीलाई नै लेखेको हुन्छ ।

आकाशजस्तै
मेरा आँखाभरिभरि व्याप्त छौ तिमी
समुद्रजस्तै
मनभरिभरि प्रवाहशील छौ
शब्दमा अक्षरमा अनुभूत गरिरहेकी छु
तिम्रो प्रेमिल स्पर्श
शीतल बतास भएर तिमी मेरो
अङ्गअङ्गमा समाहित छौ ।

प्रभावित छु म तिम्रा भावस“ग
अनुभूतिसँग
विचार र समवेदनासँग
तिम्रा आँखाका आँसु र
ओठमा मुस्कानसँग
जसले जेसुकै भनून्
अहिले म
प्रत्येक श्वास प्रश्वासमा
अनुभूत गरिरहेकी छु
तिम्रो मायाको अनुपम सुवास
प्रत्येक एकाग्रतामा÷निर्जनतामा
तिम्रा वात्सल्यका कोमल छालले
तरङ्गित पारिरहेको छ मेरो मन ।

प्रेमका अर्थ–
ढुङ्गाहरूलाई के थाहा ?
सौन्दर्यको अर्थ–
धृतराष्ट्रहरूलाई के थाहा ?
म तिम्रो –
जीवनसँग नै प्रभावित भएका बेला
भन्नेहरू ठीकै भन्छन्
मैले जूनलाई लेखे पनि
तिमीलाई लेखेको हुन्छ
पूmललाई लेखे पनि
तिमीलाई लेखेको हुन्छ ।

सत्य हो
सौन्दर्य मेरो दुर्बलता हो
म जूनलाई मन पराउँछु
पूmललाई मन पराउँछु
प्रकृति मन पराउनु
तिम्रो शब्दकोशमा अपराध हो भने
हो, म स्वीकार्छु
म अपराधलाई मन पराउँछु ।

Rita Khatri – Man

रीता खत्री – मन

जीवनको सुकिलो
ऐना अगाडि उभ्याएर
मैले मनलाई कैयौपटक
दोषी सावित गर्न खोजेँ
इच्छाको युद्ध रोक्न खोजेँ
आवेगको आँधी रोक्न खोजेँ
तर मन, मेरो देशको
पाखा, पखेरा र भीरजस्नै दुख्यो
गाउँ, बेसी र शहरजस्तै दुख्यो
चौतारी, भञ्ज्याङ्ग
र देउरालीजस्तै दुख्यो
यो देश जस्तै दुख्यो
देशको इतिहास जस्तै दुख्यो
र त मैले, मनविरुद्ध
युद्ध नलड्ने निर्णय गरें
मुद्दा नहार्ने निर्णय गरें ,
मन तिमी मलाई मार, काट,
बचाऊ, सिध्याऊ,
हराऊ, जिताऊ
जे गर तिम्रो स्वविवेक,
म तिमीविरूद्ध –
युद्ध लड्न सक्दिन
अदालत धाउन सक्दिन
र मुद्धा जित्न सक्दिन ।

Rita Khatri – Sambodhan Timilai

रीता खत्री – सम्बोधन तिमीलाई

तिम्रो आँखामा
आँसुको अथाह समुद्र बगेको हेरिरहें
जब पोलेर आए आफ्नै मुटुलाई
पीरको झरिलो अगेनामा
शुष्क ओठहरू अझ शुष्क बने
निस्तेज बने आवाजहरू
तिमी बग्नु थियौ एउटा समय नदी
बग्यौ,
म अभागी बगर उभिरहें
मौन…..
जीवनको थकित किनारामा ।

अचम्म लाग्छ–
घुटुक्क निलेर कसरी स्विका¥यौ तिमीले
एउटा कृत्रिम खुसी ?
कसरी उमा¥यौ उदास अनुहारमा
अनुपम मुस्कान ?

बालुवामा कोरिएका
पाइतालाका डोबहरूजस्तै
मेटाएर अतीत
बिन्ती धमिला सम्झनाहरूले
नदुख्नु कहिले
तिमी मेरो जीवनको सुवासित पूmल
मेरो हृदयको प्रेमिल मूल
बर्खे खहरे भएर नसुक्नु कहिले
र पीरका बलेंसीबाट झरेका
अविरल झरीले नरुझ्नु कहिले

चिम्म बन्द गरेर आँखा
सम्झनू
परस्पर हात समाउँदै तर्दै गरेका
जीवनका अप्ठयारा साँघु
काँडाका सडक टेकेर हिंद्दै गरेका
दुखका लामो उकालो
आँखाका आँसु साटासाट गरेर
मेटाएको मायावी तिर्खा

सम्भवतः अझै होलान्
तिमी र म हिंडेका
साँघुरा आली र गोरेटाहरूमा
सामूहिक पद्चापका कोमल छाप
मनभित्र अझै रहिरहेका होलान्
जीवनका साँघुरा भीरमा
अनायास चिप्लिएर तिमी लड्दा
नमीठो गरी आपूm दुख्नुुको पीडा

कता हराए ती प्रेमिल जोडी
आँखामा धमिला यादहरू बोकेर
अझै सोधिरहेका होलान्
कुहुकुहु गर्दै वनका चरीहरू
तिम्रो र मेरोे प्रतीक्षामा
मौन पर्खिरहेका होलान्
ढुङ्गे फलैंचा धारा
र डाँडा भञ्ज्याङ, चौतारीहरू

फेरि एकपल्ट
ईष्र्याको सहरमा फैलिरहेको होला
तिम्रो र मेरो सम्बन्धको नमीठो हल्ला
हाम्रो सपनाको
दुखद मृत्यु हुनुको भ्रममा
खुसी होलान् धेरै आरिसे मन
दुःखी होलान्
केही शुभचिन्तक र आफन्त

हुनदेऊ अब केही नसम्झनू
हिंडेर छाडेको बाटो नसम्झनू
पहिरोमा बगेर गएको
जीवनको उदास पाटो नसम्झनू
मुटुमा यदाकदा बल्झने
दुखःका खाटो नसम्झनू

मात्र यति सम्झनू
एउटा अनियन्त्रित आँधीमा पनि
दुई हत्केलाले जोगाएर प्रेमदीप
हामीले जितेका छौं एउटा युद्ध
त्रासदीको गहिरो भासबाट
निकालेर सुन्दर जीवन
स्वप्निल उद्यानमा रोपेका छौं
प्रेमको सुन्दर पूmल
र कोरेका छौं
समयको निष्पक्ष इजलासमा
एउटा शाश्वत नजिर
प्रेम शरीर होइन आत्मा हो ।

Rita Khatri – Kaha Hunchha Afno Mato Birano

रीता खत्री – कहाँ हुन्छ आफ्नो माटो बिरानो (गजल)

कहाँ हुन्छ आफ्नो माटो बिरानो
आफू हिंडेको त्यो बाटो बिरानो ।

जति बिर्सूं भन्छु उति याद आउँछ
सुदूर सम्झनाको छ पाटो बिरानो ।

मेटेर कसले कहाँ मेट्न सक्छ
हुँदैन मायाको खाटो विरानो ।

खै कसरी रोपूँ म स्नेहको बिउ
छ आफ्नो मनको राटो बिरानो ।

सम्झनामा चसक्क सधैं देश दुख्छ
कहाँ हुन्छ गुन्द्रुक र आँटो बिरानो ?