नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
ठुस्स हातै गनायो
ड्याडी चुरोट नखानोस् हृवास्स मुखै गनायो
ड्याडी चुरोट नखानोस्
टि.बि. रोगले छोला है
ड्याडी चुरोट नखानोस्
फोक्सोमा क्यान्सर होला है
ड्याडी चुरोट नखानोस्
हामीलाई दिने उपदेश
नानाथरि बुद्धि-ज्ञान
यस्तो ज्ञानी मान्छेले
किन गर्या धुम्रपान –
धुम्रपानले लिन्छ ज्यान !
‘सुनको दिन एक उदाउँछ रे
यस देश खुलिकन आउँछ रे’
कविको यस पंक्ति बिरान भयो
नखुलिकन देश त धुम्म भयो
न त पुर्व खुल्यो, न त पश्चिम नै
न आकाश खुल्यो, न त पिर्थिवी नै
न त राप जुट्यो, न प्रकाश जुट्यो
मधुरो Continue reading “Hari Govinda Luitel – Sun Ko Din [Nepali Bal Kabita]”
भुर्र यता उडेर
फुर्र उता दौडेर
नजाऊ टाढा भँगेरी
बेचेरालाई छाडेर
चीलले टिपी लैजाला
कागले चोरी लैजाला
मल्साँप्रोले खाइदेला
कालो साँपले खाइदेला
तातो घामले सुकाउला
असीनाले दुःखाउला
पानी दर्की Continue reading “Hari Govinda Luitel – Najau Tadha Bhangeri [Bal Kabita]”
टि.भि. ज्यादा हेरेर
पढाइ बिग्रियो
टि.भि. ज्यादा हेरेर
लेखाइ बिग्रियो
हाम्रो सानो बाबुको
जाँचै बिग्रियो
यता रैछ सिरियल
रेस्लिङ, जादू, कमेडी
अन्ताक्षरी, फेसन शो
उता रैछ दोहोरी
किचिक्क रिमोट थिचेर
यता कार्टून लगायो
किचिक्क रिमोट थिचेर
उता म्यूजिक लगायो
‘ज्यादै हत्ते नगर्नू
ठीक्क मात्र हेर्नू
धेरै नजीक नबस्नू
टाढैबाट हेर्नू
-सझाउँदा नि रिसायो
चोसो पसार्यो
-बुझाउँदा नि रिसायो
झर्को देखायो
जथाभाबी हेरेर
बानी भाँडियो
पढाइतिर लाग्ने मन
अन्तै बाँडियो
हाम्रो सानो बाबुको
जाँचै बिग्रियो
चश्मा लाउनु पर्ने भो
आँखै बिग्रियो ।
ए राम पढ्
ए बाबु पढ्
रामबाबु पढ्
बाबुराम पढ् ।
ए माया पढ्
ए नानी पढ्
मायानानी पढ्
नानीमाया पढ् ।
नपढी हुन्न पढ्
पढ्नै पर्छ पढ्
पढ् पढ् पढ्
पढ् भन्या पढ् ।
आमा पनि यै भन्ने
बाबा पनि यै भन्ने
हजूरआमा यै भन्ने
हजूरबुबा यही भन्ने ।
बल्लबल्ल भेटेका
मामा पनि यै भन्ने ।
दाजु-भाउजू यै भन्ने
काका-काकी यै भन्ने
फुपू मात्रै केको कम –
फुपू पनि यै भन्ने ।
यसले-उसले यै भन्ने
जसले पनि यै भन्न्ने
यता फर्क्यो यै भन्ने
उता फर्क्यो यै भन्ने ।
कानै भारी भैसक्यो
सबैजना यै भन्ने
टाउकै भारी भैसक्यो
सबैजना यै भन्ने ।
ए बाबु पढ्
ए नानी पढ्
नपढी हुन्न पढ्
पढ्नै पर्छ पढ् ।
टुपी कसी पढ्
घुँडा धसी पढ् ।
घोकीघोकी पढ्
खोकीखोकी पढ्
खुरुखुरु पढ्
लुसुलुसु पढ् ।
साँझ-बिहान पढ्
दिउँस पनि पढ्
राति पनि पढ्
हरेक बेला पढ् ।
पढ् न भन्या पढ्
लौ न भन्या पढ्
ए बाबु पढ्
ए नानी पढ्
बाबुनानी पढ्
नानीबाबु पढ् ।
हट् हट् हात्ती उता जा
हट् हट् हात्ती एता आ
घाँटीमा बसेको माउतेले
जता भन्यो त्यतै जा !
लस्की भन्यो लस्किन्छ
अड्की भन्यो अडि्कन्छ
घाँटीमा बसेको माउतेले
दौडी भन्यो दौडिन्छ
दाँतै हेर डेढ हातको
नाकै हेर तीन हातको
नाङ्लाजत्रा कानै छन्
खम्बाजत्रा खुट्टै छन्
रुखै पनि ढाल्दिने
आम्मै कस्तो बलियो
आम्मै कस्तो अग्लो यो !
आम्मै कत्रो मोटो यो !
यत्ति ठूलो हात्तीलाई
सानो फुच्चे माउतेले
जेजे भन्यो त्योत्यो नै
कसरी होला गरा’को –
चार-पाँच टनको हात्तीलाई
तीस किलोको माउतेले
कसरी होला मना’को
कसरी होला कजा’को –
हल्ला गर्छ असाध्यै
मेरो साथी बैकुण्ठे
चकचक गर्छ असाध्यै
मेरो साथी बैकुण्ठे
पढ्न पनि मान्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
लेख्न पनि मान्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
आमालाई नि टेर्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
बाबालाई नि टेर्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
मिली खेल्न जान्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
बाँडी खान जान्दैन
मेरो साथी बैकुण्ठे
एकलकाँटे बैकुण्ठे
घोसेमुण्टे बैकुण्ठे
असाध्यै नै नजाती
मेरो साथी बैकुण्ठे !
मैले हाम्रो पिर्थिवीलाई
थालीजस्तै ठानेको
चेप्टोचेप्टो, थेप्चोथेप्चो
होला भन्ने ठानेको
तर यो त सुन्तलाको
दानाजस्तै रहेछ
सुन्तला र भोगटेझै
गोलोगोलो रहेछ
रातो सुर्जे उदाएर
पिर्थिवीलाई घुमेर
फन्का मार्छ होला भन्ने
मैले ठानेको
तर हाम्रै पिर्थिवीले
फन्का मार्दो रहेछ
बीचमा पारी सुर्जेलाई
यसले घुम्दो रहेछ
विज्ञानको रंगीचंगी
किताबमा हेरेर
आज मैले यत्ति कुरा
पढीगुनी जानेको
पढ्नुभन्दा अगाडि
मैले ‘उस्तो’ ठानेको
पढेपछि थाहा भो
कुरा ‘यस्तो’ रहेछ ।
पुण्टे बाबु चढेको
काठको घोडा क्या राम्रो !
लगाम, काठी जडेको
काठको घोडा क्या राम्रो !
टाउको यसको सेतो छ
पिठ्यूँ यसको पहेंलो
कालो आँखा चम्किलो
पुच्छर यसको हरियो
भाग्ला भन्ने डर छैन
लड्ला भन्ने डर छैन
हुत्याई फाल्ने डर छैन
लात्तीले हान्ने डर छैन
खाना यसले खाँदैन
दाना यसले खाँदैन
पानी दिनु पर्दैन
फोहर यसले गर्दैन
यस्तो च्याण्टे घोडामा
हाम्रो पुण्टे चढेको
मावलीघर जानलाई
भनेर अघि बढेको ।
हट्हट् बाटो छोडिदेऊ
ओर्लने बेला भा’छैन
बिहानैदेखि चढेको
कैले पुग्छ था’छैन ।
जब पारी पाखाको
हाम्रो बन मासियो
अनि सिंगो डाँडो नै
पहिरो लागी भासियो
बाली-नाली पुरियो
बाटो-बस्ती नासियो ।
सुगा, मैना जुरेली
खरायो र जरायो
जंगलसँगै बिलाए
ताजा हावा हरायो ।
कत्ति अग्ला रुख थे
कत्ति लामा लहरा
हरियाली झपक्कै
रसिलो थ्यो पहरा ।
कठै ! अहिले सबै त्यो
खाली भयो, रित्तियो
कठै ! अहिले सबै त्यो
खत्तम भयो, सकियो ।
यता रै’छ खरायो
उता रै’छ जरायो
नानीले म्याउम्याउ गर्दिछे
सेतो मुसा हरायो ।
कत्ति तीखो काँडा हो
न्याउरीजस्तो दुम्सीको
कत्ति लामो पुच्छर यो
कालो लङ्गुर बाँदरको ।
नाकमा सिङ छ गैंडाको
दुर्इतिर पुच्छर हात्तीको
जिउडाल हेर्दा घोडाको
घोडा हैन, जेब्रा यो ।
पल्लो खोरमा पाटेबाघ
छि छि कस्तो गन्हायो
वल्लो खोरमा भालु छ
भालुले तालु कन्यायो ।
गाजलु फुच्चे डम्बरु
चकचक धेरै गर्दैछ
सुतेको सिंह उठेर
रिसले आँखा तर्दैछ ।
हृवाक्र्याङ सिंह करायो
सानो बाबु डरायो ।
यतापटि्ट चंखे स्याल
उतापटि्ट चितुवा
चित्तल, घोरल, लोखर्के
अजिंगर र कछुवा ।
सुरिलो स्वर झिकेर
गाउने मैना चरी यो
झल्कने पंख फिँजाउँदै
नाच्ने मयूर चरी यो ।
डाँफे, मुनाल, चमेरो
त्रित्रा, कालिज, भँगेरो
कत्ति धेरै चरा यी
फिस्टा, सुगा, बकुल्लो ।
सानो सानो पोखरी
पोखरीमा गोही छ
गोहीको दार्हा देखेर
सानी नानी रोइछ
किन रुनु पथ्र्यो र
त्यल्ले के पो गथ्र्यो र –
काट्ने, कुट्ने, बनाउने
पकाउने र तुल्याउने
आज हामी जंगलमा
पिकनिक मनाउने !
सबै हाँस्ने, हँसाउने
खाने, रम्ने, रमाउने
आज हामी जंगलमा
पिकनिक मनाउने !
खै खै आलु ताछौं म
बन्दाकोभी काटौं म
मटरकोसा छोडाउFm म
बोडी, चना केलाऊँ म
पाउरोटीमा चक्कूले
बटर-जेली दलौं म !
लौ लौ हेर सबैले
होस्टेमा हैँसे गरेछन्
बढारकुँडार सकेछन्
पानी, दाउरा ल्याएछन्
उता राडी हालेछन्
यता चुल्हो बालेछन् !
बिस्नु, कालु, जमुना
अचार मोल्न थालेछन्
पासाङ्ग, राजु, बुधिया
रोटी बेल्न थालेछन्
चिरी र तःरि मिले र
लस्करै खाजा बाँडेछन् ।
पहिले खाजा खाने हो
अनि खेल्न जाने हो
पछि खाना खाएर
बल्ल घर जाने हो
बीचको मौका छोपेर
नाच्ने, गाउने, खेल्ने हो ।
गीताले गाएको क्या मिल्दो
रामुले नाचेको क्या मिल्दो
च्याङ्बाको चुटि्कला क्या राम्रो !
सिम्माको कविता क्या राम्रो !
भवानी मिस र रतन सर
दोहोरी खेलेको क्या राम्रो !
सबैले डुलेको, खेलेको
ऐंसेलु खा’को क्या राम्रो
आजको हाम्रो पिकनिकमा
सबै कुरा क्या राम्रो !
आकाशबाट हिउँका
मसिना र मझयौला
सेता गेडा बर्सिए
केटाकेटी तर्सिए ।
चिसा गेडा बर्सिए
केटाकेटी तर्सिए ।
ट्वाप्लाक्टुप्लुक् कौशीमा
टाङ्टाङ्टुङटुङ छानामा
पालीमा र आँगनमा
सेतै भयो बारीमा
पाखामा र पाटामा
सेतै भयो नालीमा ।
ऐरया बाबा ! तालुमा
टुटुल्को नै उठायो
आत्त्थु बाबा ! चिसोले
हत्केला नै ठिर्यायो
हेर्दाहेर्दै दुब्लायो
पानी भयो, बिलायो ।
हिउँको गोलो मट्यांग्रो
कसरी होला बना’को –
आकाशबाट यसरी
कसले होला पठा’को –
फूल, पात झार्नलाई
कसले होला लगा’को –
आज हाम्रो छानामा
ढेडु बाँदर आएछ
कोठाभित्र पसेर
बासी रोटी खाएछ
जंगलबाट आयो कि –
पहाडबाट आयो कि –
स्वयंभूको डाँडाको
झाडीबाट आयो कि –
पशुपति मन्दिरको
छेउछाउबाट आयो कि –
बुर्लुक्क माथि उफ्रेर
झ्यालबाट भित्र पसेछ
खाटमा छोपिराखेको
ओछ्यानमाथि बसेछ
दिदीको किताब च्यातेछ
बहिनीको लिटो खाएछ
दाजुको पेटी बाँधेछ
भाइको टोपी लाएछ
साबुनको डल्लो भेटेछ
झ्यालबाट बाहिर फालेछ
तेलको भाँडो भेटेछ
भाँडोमा खुट्टा हालेछ
के के छ भित्र भनेर
खाट्मुन्तिर गएछ
पीठोको भाँडो ढालेर
धुस्रेफुस्रे भएछ
यता र उता उफ्रेछ,
भित्ताको तस्बीर झारेछ
फुटेको ऐना बिझेछ,
खुट्टामा घाऊ पारेछ ।
मीना, रिना डट कम्
राजु, कालु डट कम्
हजूरबुबा डट कम्
हजूरआमा डट कम्
मामा-माइजू डट कम्
सबैजना डट कम्
डट कम्
डट कम्
डट कम् !
रिना र कालुले लेखेको
दिदीले खोली हेरेको
सबैले मिली पढेको
मामाघरको Continue reading “Hari Govinda Luitel – Email [Nepali Bal Kabita]”
कालो बादल
बाक्लो बादल
ध्वाँसे बादल भाग्
भाग् भाग् भाग् !
हाम्रो ठामलाई छेक्न आउने
हाम्रो घामलाई छेक्न आउने
छट्टू बादल भाग्
भाग् भाग् भाग् !
छायाँ पार्ने
ओझेल पार्ने
उल्लू बादल भाग्
भाग् Continue reading “Hari Govinda Luitel – Badal [Nepali Bal Kabita]”
हेरौली र कुरौली
सानी बैनी फुरौली
एकै छिन बसौली
सानी बैनी फुरौली
त्रि्रो पालो आ’छैन
आएपछि खेलौली
बुर्लुक्क बुर्लुक्क उफ्रौली
सानी बैनी फुरौली
पुग्यो, डोरी नखेल्ने
अब अर्को के खेल्ने –
चुङ्गी, गट्टा नखेल्ने
अब अर्को के खेल्ने –
“भाग्यो भाग्यो, लखेट्यो
भेट्यो भेट्यो, समात्यो”
दौडी भेट्टाइ खेलौली
सानी बैनी फुरौली
लुच्चो बन्न पाइँदैन
झेली गर्न पाइँदैन
धक्का दिन पाइँदैन
छिर्की लाउन पाइँदैन
मिली खेल, जितौली
सानी बैनी फुरौली
डिलमा नजाऊ, लडौली
सानी बैनी फुरौली ।
स्कूल जाने बाटोमा
खेल्दै हिँड्दा चिप्लियो
मेरो एउटा साथीको
आज खुट्टा मर्कियो
रोएको देख्दा साथी त्यो
मेरो मन चर्कियो
आमा सम्झी रोयो ऊ
दुख्यो उसलाई असाध्यै
बाबा सम्झी रोयो ऊ
दुख्यो उसलाई असाध्यै
बाटो हिँड्ने दिदीले
उसलाई मायाँ गर्नु भो
बोकेर पर लगेर
औषधीमुलो गर्नु भो ।
नचिनेकै भए नि
दिदी कस्ती दयालु
नजानेकै भए नि
दिदी कस्ती मायालु !
दयालु दिदी धन्यवाद !
मायालु दिदी धन्यवाद !
जोतिसीले भनेको-
म त भाग्यमानी छु
मेरो भाग्य राम्रो छ
मेरो राशि राम्रो छ
भाग्यमानी मान्छेले
पढ्नु-लेख्नु पर्दैन
भाग्यमानी मान्छेले
कामै गर्नु पर्दैन
त्यसै सफल बनिन्छ
त्यसै भाग्य बल्भिmन्छ
यस्तो भन्दै लालुले
किताब-कापी मिल्कायो
पढ्ने-लेख्ने, काम गर्ने
साथीभाइलाई गिज्यायो
उता कालु गलेन
कहिल्यै त्यस्तो गरेन
भाग्यको भर परेन
राशिमा विश्वास गरेन
पढाइ-लेखाइ छाडेन
मिहेनत गर्न छाडेन
दुवैको भयो परीक्षा
दुवैको आयो नतीजा
कालु गयो अगाडि
लालु पर्यो पछाडि
सफल भयो कालु
लालुले खायो आलु !
कति धेरै पानी
हाम्रो कुलेखानी
माछा छानीछानी
हाम्रो कुलेखानी
अग्लो बाँधले छेकेर
खोला पूरै थुनेको
डाँडो सिंगै छेडेर
लामो सुरुङ खनेको
सुरुङभरि पानी छ
भित्रभित्रै बगेको
डाँडैडाँडा काटेर
भिरालोमा झरेको
झर्दै गर्दा पानीले
जोड्ले ठक्कर खा’को
ठक्करले मेसिनको
घट्ट घुमा’को
झिलीमिली बिजुली
त्यसैबाट निस्केको
तारैतारमा बगेर
शहरसम्म फैलेको
बिजुलीको खानी
हाम्रो कुलेखानी
हेर हेर नानी
हाम्रो कुलेखानी !
![Hari Govinda Luitel – Yesto Ra Usto [Nepali Bal Kabita]](https://inepal.org/nepalipoems/wp-content/uploads/sites/2/2018/12/abstract_003.png)