Shashi Thapa Pandit – Anshu Jharera Hune Bhaye Manchhele

शशी थापा (पण्डित)
(मधुपर्क २०६६ चैत)

आँसु झारेर हुने भए मान्छेले
मृत्युलाई पनि जित्न सक्थ्यो होला
तर पनि आँसुको मूल्य यहाँ
आफैँमा पनि अनमोल छ
रोएर बाँच्न चाहन्छ मानिस
रुवाएर जान निको ठान्दैन
पीडा र दुःख सहन्छ बरु
अन्तिम बिदाई दिन सक्दैन
मेरो मनको कुन कुनामा
रुमलिएछ त्यो जिन्दगी
घाँटीमा हाड अड्किरहेझैँ
मझधारमा अड्किएछ जिन्दगी
सम्पन्नता भित्र पनि
मायाको अभावमा पिल्सिएर

केवल वितृष्णै वितृष्णामा
विक्षिप्त बन्न पुग्छ मान्छे ।
देखावटी मुकुण्डो भित्र
मर्किएको खम्बा हुन्छ
बाहिरको सुन्दरताभित्र
कालकुटजस्तो विष हुन्छ ।

Prakash Rajapuri – Sambidhan Lekhan

प्रकाश राजापुरी – संविधान-लेखन
(मधुपर्क असार, २०६७)

संविधानमा नेपालीको पहिचान लेखिदेऊ ।
यस राष्ट्रको गौरव र स्वाभिमान लेखी देऊ ।।
लेखी देऊ यो नेपालीको, हिमाली सभ्यता ।
भृकुटी, जनक, सीताको सम्मान लेखी देऊ ।।
जनयुद्धमा, जसले दिए आहुति प्राणको ।
ती देशभक्त शहिदको, वलिदान लेखी देऊ ।।
विभिन्न धर्म, वर्ण, लिङ्ग र जातिको लागि ।
समान हक र प्रगतिको, विधान लेखी देऊ ।।
विश्वमानव हितको लागि, गौतम बुद्धको ।
अहिंसा, प्रेम, शान्तिको आहृवान लेखी देऊ ।।
अभियान लेखी देऊ, सगरमाथा विजयको ।
नेपालीका अद्वितीय, दास्तान लेखी देऊ, ।।
सम्पूर्ण मानव जातिको, कल्याणको लागि ।
मानवताले भरिएको, संविधान लेखी देऊ ।।
स्वर्ग पनि गर्दछ, जुन धरतीलाई नमन ।
त्यो धरतीको सौन्दर्य र गुणगान लेखी देऊ ।।
भरिए छ वीर गाथाले, इतिहास तै पनि ।
ए, ‘प्रकाश’ केही नयाँ र महान् लेखी देऊ ।।

Sita Adhikari – Timro Naam Ma

सीता अधिकारी – तिम्रो नाममा
(मधुपर्क भदौ , २०६७)

एउटा फूलको संसार
सागरको संसार
अनि जूनको संसार
एउटा पूर्ण संसार
आजैका दिनबाट तिम्रो नाममा
बिताउन चाहें मैले ।
भूल गरेँ या सही
छुट्याउने जिम्मा तिमीलाई दिएँ
तिम्रो नाममा लेख्न मन लाग्यो मनका चाहहरू
खुलेर गाउन मन लाग्यो हृदयका भाकाहरू ।
मैले लाख कोसिस गरेको हो तिमीलाई भुल्न
कैयौँ दिन बिताएँ मानिसका भीडमा
तर सकिनँ,
फेरि मनको कुनामा एउटा अध्याय पल्टियो
मैले नसम्झी धरै पाइनँ
तिम्रो अनुहार पढिरहेको छु ।
मलाई थाहा छ,
तिमीलाई पनि त्यस्तै भएको छ ।
तिम्रो मनमा पनि उकुस-मुकुस बाटिएका छन्
बोल्न खोजिरहेछन् आँखाहरू
खुल्न चाहिरहेछन् अधरहरू
मुस्काइरहेछ तिम्रो हृदय ।
म भ्रममा छैन
एऽ नव आगन्तुक,
तिम्रो आगमनको प्रतीक्षामा
नजर बिछ्याएको छु
आशा छ,
शुभकामनाको शिखा बालेर
धड्कनभित्र उज्यालो छर्नेछौ
त्यसैले तिम्रो भरोसामा यो जिन्दगी बिताउन चाहें मैले
यो आकास, यो धर्ती,
आजैका दिनबाट तिम्रो नाममा
अर्पिदिन चाहेँ मैले ।

– धादिङ

Nakul Silwal – Samanata

नकुल सिलवाल – समानता

अकास्सिएको छ चङ्गा
कुनै बाज हवाइजहाज जस्तै
अवतरणको तयारीमा छ
आफ्नो पञ्जाले
कुनै रक्ती भोजन
उठाउन सक्छ, सक्दैन
खरायो लुकाउँदै छ
आफ्नो प्राणसहितको शरीर
मुसा दुलैभित्र ढुक्क
चङ्गा ओर्लंदै छ बिस्तारै
बाजलाई फन्को मार्नु नै छ अझै
आफ्ना तिखा आँखा र्
र्सवत्र रोपेर आहारा चहार्नु छ ।

मान्छेले उडाएको चङ्गा
रुखमा अड्केर आराम गर्छ
हावाको गतिमा मात्र चलमलाउँछ
बाज पनि थकाई मार्न
रुखमा नै बस्छ
नदी किनार र बस्तीमा
सिनु वा शिकार
पाए पनि नपाए पनि
भोजन र आराम
रुखमा नै गर्छ ।

फेदमा बिसौनी छ
चौतारी छ
शीतल हावामा सुस्ताएको छ मान्छे
झुण्डेर हल्लिरहेको चङ्गालाई मतलब छैन
उसलाई खानु पनि पर्दैन, सुत्नु पनि छैन
र सुरक्षा पनि चाहिँदैन ।
बाज वा अरू कुनै पन्छी
र्सतर्क छ, प्राणी सजग छ
प्राण छ, जीवन छ र नै सुरक्षा चाहन्छ, आवास चाहन्छ
बाज वा मान्छे दुवैलाई खानुपर्छ
खाना चाहिन्छ, निद्रा चाहिन्छ
यस अर्थमा बाज र मान्छे समान छन् ।

Ajaya Paudyal – Ke Haami Tayar Chhaun?

अजय पौडेल – के हामी तयार छौं

भन्दछन साँचो बोले याद गर्नु पर्दैन रे
यहाँ त साँचो साँचो भन्दै बोल्दा पनि याद छैन
वीर गोर्खालीका धरोहर र उत्तराधिकारी हरू
यहाँ त हामी मात्र एक गुर्खा बनेको थाहानै छैन

सायद नून र तेल नै कमि हुन्छहोला
येदि कसैले विदेशी हस्तछॆप को कुरा गरेमा
सायद मन्त्रिज्युले पैदल हिंड्न पर्ला
एदी दोश्रो मुलुक बाट पेट्रोल आयात नभएमा
के हामी तयार छौ त कठांग्रिएको चिसो खप्न,
येदि विदेशबाट कपास र सियो आयात नभएमा ?

पहिला त आफै मा आत्मनिर्भर हुनु पर्यो
आनी मात्र स्वाभिमानको कुरा आउछ
बिना हैसीअत बोलुभेने याहात
अस्तित्व नै बेपत्ता भईदिन्छ
रिट्ठे ले बोल्दा बादी कुरा.मन्त्रि ले बोल्दा भासण
एदी कसैले स्वाभिमान को गीत सुनाए मा
कहाँ बाट आयात गर्ने, घरमा ग्यास र रासन?

पहिला को आतित सम्झन्छौ जो आफैले भत्कायौ
तर आज तेही आतित नै प्रिय छ हामीलाई
मस्तिस्क का भित्ता भित्ता मा चोट हरू छन्
अनि बेहिसाब विदेशी ऋण छ हामीलाई

कसरि उठाएर हिड्ने यो शिर ?
जब ऋणको पोको ले थिचेको हुन्छ
यहाँ हामी काल ले मरौ या नमरौ
पदाधिकारी को सुबिधार्थ मारिएको हुन्छ
र अन्त्य मा एक अर्को सहिद थपिएको हुन्छ……..

अब तराईका फाट हरू फैलाई
बुद्धत्व फैलाउने बेला आएको छ
अब हिमाल का टाकुरीहरू लाई छिचोल्दै
चन्द्र सुर्य छुने बेला आएको छ
हर घर बाट आधा बुद्ध बनेर
अनि आधा बल भद्र बनेर निस्किने बेला आएको छ

Deepak Jyoti Paudel – U Tyo Manchhe

दीपक ज्योति पौडेल – ऊ त्यो मान्छे

कपाल सेतै फूलेको
पिंठ्युमा पटुकी बाँधेको
ऊ त्यो मान्छे
अहिले ठिङ्ग उभिएको छ ।
कम्मरमा तरवार भिरेको
पूर्खा गौंरवको गीत गाईरहेको
ऊ त्यो मान्छे
सत्यत,नम्रता र धार्मिकताको अभावमा
सुन्न नसक्ने बहिरो भएको छ ।
जाती जाती बिच शत्रुता बढेको
शत्रुद्वारा वस्त्र खोसेको
आफ्नै भूमी टुक्रा टुक्रा पार्न खोज्दा पनि
धन्यवादमा वली चढाउने देखि
ऊ त्यो मान्छे
बोल्न नसक्ने लाटो भएको छ ।
धम्की र झुटका हतियार भिरि
शहर भित्र विधंश मच्चाईरहेका
अधर्म र उपद्रव देखि
ऊ त्यो मान्छे
व्याकुल भएको छ ।
आफ्नै घुँडा चिप्लिदा पनि
अरु माँथी तरवार उठाउन खोज्ने
न्यायदण्डको खोल फ्याँकी
देशको स्तूति गाँऊने देखि
ऊ त्यो मान्छे
हामी संग सोध्दैछ ।

Dig Bahadur Tamang – Mera Desh Ka Neta Harulai

डिग बहादुर तामाङ – मेरा देशका नेताहरुलाई

मथिङ्गल भित्र टाउकोहरु अट्दैनन्
टाउको भित्र मात्र मथिङ्गल अट्छन् ।
गोलार्धभित्र पृथ्वी अटदैन्
पृथ्वीभित्र मात्र गोलार्धहरु अट्छन्
पृथ्वीले सूर्यमा किरण छर्दैन्
सूर्यले मात्र पृथ्वीमा किरण छर्छ ।

जनताहरु भित्र देश अट्दैन्
देश भित्रमात्र जनताहरु अट्छन् ।
जातिहरु भित्र समाज अट्दैन्
समाजभित्र मात्र जातिहरु अट्छन् ।
जनजातिहरु भित्र देश अट्दैन्
देशभित्र मात्र जनजातिहरु अट्छन् ।

मानिसहरु भित्र नेपाल अटदैन
नेपाल भित्रमात्र नेपालीहरु अट्छन् ।
मानिसहरु भित्र घर अटदैनन् ।
घरभित्र मात्र मानिसहरु अटछन् ।
मानिसहरु जन्मदै कुनै ठूला साना हुदैनन्
बुद्धि बिबेक मात्र ठूलो सानु हुन्छन् ।

संसारमा जातैपिच्छे राज्य बाँडिदैन
राज्यभित्र मात्र जातिहरु बस्छन् ।
संविधान कुनै बर्गको लागि लेखिन्न
संविधान सिंगो देशबासीहरुको लागि लेखिन्छ ।
त्यस्तै कानून पनि कुनै बर्गको बन्दैन
कानून सबैको लागि बराबर लागु हुन्छ ।

Ramesh Shayan – Budhha

रमेश सायन – बुद्ध

बुद्ध मैले पिउने गरेकै भट्टीमा पिउदै थिए ,
अलिक बडी मतेछन् क्यार
भोलि बिहान सगर खुल्दैन भन्दै थिए ,

माय देवीलाई वृद्धा आश्रममा थन्काएर ,
यो परिचित शहरको बेठेगान चौकमा
शरीर भरि टाटु खोप्दै
ॐ माने पेमे हुँ……….
भन्दै थिए ।

जीवनसँग थाकेर होकि
वा, मगज खुस्केर हो
हातमा बन्दुक उठाएर ,
कहिले,
म ठमेलका गल्लिमा जीवनको अर्थ खोज्छु भन्थे ,
कहिले,
धरहरामा उभिएर सिहंदरबार देखाउदै
अगामी चुनावमा,
लुम्बिनीबाट उमेदवारी दिन्छु भन्थे ।

अचेल के भएर हो
बुद्ध
एक हुल शिष्यहरुलाई पछि लगाएर
विज्ञाानको प्रयोगशाला रोवट देखाउदै भन्छन्

शिष्यहरु हो
अव मानिस सम्बेदनहिन हुनु पर्छ,
न प्रेम
न आस्ता,
न रोगी,
न दुःखी
बस यीनै रोवटहरु जस्तै सम्बेदनहिन हुनु पर्छ,।

शनिश्चरे, मोरगं

Geeta Khatri – Maya Ko Ghera

गीता खत्री – मायाको घेरा

सानो नै मन सानो नै खुशी पाउँदा हाँस्दछु
सबैको खुशी बर्सेको देखी मन मनै हाँस्दछु

साथी र भाईको सहयोगको मालानै गाँस्दछु
मान्यजनको आशिर्बाद्को लाई हृदयमै राख्दछु

हृदय अझै बिशाल पारी म सधैं नाच्दछु
हाते र मालो गरेर सधैं म माया गाँस्दछु

गीता त सधैं उदाङ हुन्छे सबैलाई थाहै छ
सबैको खुशीमा दिल खोली नाच्छे सबैलाई थाहै छ

थिएनन कोही रगतका नाता त्यो मलाई थाहाथ्यो
साथी र भाईको सहयोग मिल्ने अटल विश्वाश थियो

मागेमा सबले यो मर्ने चोला अर्पन गर्दछु
सिर्जना यात्रा जारी नै राख्ने यो विश्वाश गर्दछु

Pratisara Sayami – Pressure Cooker

प्रतिसरा सायमी – प्रेसर कुकर

परम्परा एउटा बडेमाको भाँडा हो-
यसैको बाक्लो बिर्कोले छोपी
मैले मेरो बर्तमानलाइ पकाउन खोजिरहेछु

उसको सितिमिति पाक्दै नपाक्ने कठोर चोक्टाहरु
पचाउन गाह्रो अपाच्य ब्यबहारहरु
आफ्नो ब्यबहारको नरम पानीमा
भिजाइ अनि उमाली नपाकेसम्म
प्रेसर ककर भित्र-
पानी आफै तातिएर भकभक उम्लँदै
नरम रसमा डुबाइ डुबाइ
पगाल्न खोज्दैछर्
बर्तमानका कठोरताहरुलाइ
तर चापको असहय थिचाइ र बन्धनले
बिकोर्ेको बाक्लो ढिकै समेत
टाउकोको बलले ठेली ठेली
सानो प्वालको झयालबाट बेगले उछिट्टिएर कराएको
प्रेसरको चित्कार सुनेँ मैले
नअटाइ नअटाइ कोच्चिएर गुम्सिनु परेको
उसको कठोर बन्धन
मुक्तिको चित्कार
बगिरहेको सल्ल सल्ल
उसका ताता उच्छवासहरु
तप्त शरीरको जलन पढेँ
मानौँ आफैलाइ पढेँ त्यहाँ मैले
किनकि पोल्दो हृदयमा
आफु भकभक उम्लेर पनिर्
बर्तमानको क्रुरता पगाल्न नसक्ने
म त्यही पानी त हँ
असहय पीडाले
आत्तिएर फुत्किन खोजिरहेको
तातोले बाफिएर पनि
एउटा मुक्त आकाशको खोजीमा
बाहिरिने आतुरताले
भौँतारिरहेको
उही तप्त पानी म
ठीक त्यही पानी
प्रेसर कुकर भित्रको ।

Kabita Thapa – Bagmati Timi Sandhai Bagi Rakha

कविता थापा – बाग्मती तिमी सधैँ बगिराख (कविता)

पशुपतिनाथको आस्था बढाइराख
अविरल जलधारा चढाइराख
पवित्रता समुन्द्रसम्म लगिराख
बाग्मती तिमी सधैँ बगिराख

जता बग्छ्यौ उतै तीर्थस्थल
बाँचुन्जेल अचाउदै खान्छौँ जल
मानिससंग अझ शुद्धता मागिराख
बाग्मती तिमी सधैँ बगिराख

तिमी अमृत तिम्रो दिव्य वरदान
फोहरमैलो हटाउने तिम्रो स्नान
सफा पार्दै युग युग जागिराख
बाग्मती तिमी सधैँ बगिराख

जीवनभर साथ रात र दिन
मरन पछि तिमीमै भष्म यो लीन
जोगाउछौँ हामी गन्तव्यमा लागिराख
बाग्मती तिमी सधैँ बगिराख

– क्यालिफोर्निया

Sudha Kiran – Mechi Ma Dukchha Malai, Mahakali Ma Dukchha

सुधा किरण कंडेल सापकोटा – मेचीमा दुख्छ मलाई, महाकालीमा दुख्छ

मेचीमा दुख्छ छोरी, मलाई महाकालीमा दुख्छ
एस्सो कोल्टे फेरेझै गर्छु, फेरी सगरमाथा र कर्णालीमा दुख्छ ।
मेरा लाला-बालालाई बोक्दै उकाली ओराली गर्दा
कहिले पहाडमा दुख्छ छोरी, कहिले तराइमा दुख्छ ।
दु:खको बर्षा मै माथि नै भएझै लाग्छ
सम्हालिदै अगाडि बड्न खोज्छु, चसक चसक हिमालमा दुख्छ ।

सम्पन्नताका च्यादरले तिमीहरुलाई ढाक्न नसके पनि
सुन्दर र शान्ता कर्म थलो दिएकै थिए ।
एकतको मुहन फोड्ने, शन्तिका सन्देशहरु छर्ने
महान हस्तिहरु जन्माएकै थिए ।
पौरख गर्ने हातहरु त तिमीहरुका हुन्,
सुनौला फुल फुलाउने माटो मैले दिएकै थिए ।
फेरी किन मेरो जनकपुरमा ठोक्छौ, मेरो बाजुरामा ठोक्छौ
पल्टाई पल्टाई मेरो मनाङ र मुस्ताङमा घोच्छौ ।

पहिले म सुन्दर आनी शान्ता थिए, तिमीहरुको प्यारो थिए
छोरी, आज मलाई आफ्नै सन्तानका रगतले पोतेका छन् ।
मेरै मुटुमा आन्दोलनका चर्का नाराले घोचेका छन्
कहिले मेरो बागमतीलाई तर्साउदै, नारायणी हसाउ छन्
कहिले मेरो राते भिरलाई उठाउदै सगरमाथा भुकाउ छन् ।
मेरा अँग अँग दुखाउ छन् छोरी
मलाई पल-पलमा रुवाउ छन् ।

दुई ढुङ्गा बिचको सानो तरुल भएपनी
खुशी थिए म,
तर मलाई कहिले उत्तरबाट चुड्छन्,
कहिले दक्षिणबाट चुस्छन ।
आफनै आमको अस्मिता लुटिदा, टुलु टुलु हेर्ने मेरा सन्तान देख्दा
दुख्छ छोरी मलाई,
कहिले मेचीमा दुख्छ, कहिले महाकालीमा दुख्छ ।

सन्देश पाएकी थिए, मलाई मै भित्रबाट चुड्दैछन अरे
मेरा आफ्नै छोरा नातिहरु फुटेर अंसको माग गर्दैछन अरे ।
बिबश छु म, छोरी लाचार छु
चिराचिरा भएर बच्नुको पिडाले सताउदा
मलाई कहिले मडिमा दुख्छ छोरी कहिले बेनिमा दुख्छ

छोरी, देश प्रेमीहरु कोही होशमै छन भने
मेरो मुटु पोल्ने काहानी सुनाइदेउ
भनिदेउ म सिकिस्त बिरामी छु
कहिले मेचीमा दुख्छ मलाई, कहिले महाकालीमा दुख्छ ।

Kabita Thapa – Timro Saath (Nepali Geet)

कविता थापा – तिम्रो साथ (गीत)

खुशी बाँडि राख
तिमी हाँसि राख
तिम्रो हरेक हर्षसंगै
म मुस्कुराइरहने छु

उमङ्गले झुमि राख
तिमी नाचि राख
तिम्रा मोहक नृत्यसंगै
म ताल मिलाइरहने छु

मनमा छोइ राख
तिमी गाइ राख
तिम्रा मीठा धुनसंगै
म गुन गुनाइरहने छु

प्रीत सजाइ राख
तिमी साथ दिइराख
तिम्रा ढुक ढुकीसंगै
म माया गरिरहने छु

– क्यालिफोर्निया

Chaitanya Adhikari – Barsha

चैतन्य अधिकारी – वर्षा

वर्षा भैरहेछ,
छड्के कोण पारेर
झ्यालबाट आकाशतिर, बादलहरुतिर चियाउँदा
आँपका पातहरुमा पटपट बजिरहेको पानी
र बलेंसिमा चुहिरहेको स्यार्र स्यार्र,
फूलहरूमाथिबाट बिस्तारै कुदिजान्छ बतास
अध्यारो र उज्यालोको दोसाँधमा
ओत लाग्न भुर्र उडी आउछन चराहरु
र बिस्तारै पिंग खेल्छन नरिवलका पातहरु
मौन भएर पनि कति संगीतपूर्ण छ आजको दिन
फेरि मलाई मेरो गाउँको याद आउँछ
असार साउनको सम्झना हुन्छ
स्याखु ओढेर धान रोप्दै होलान रोपाहारहरु
पानी छहलिइरहेको होला खेतका आलीहरुबाट
र राग घंकिदै होला असारे गीतको
मूल फुटे होलान चौर पाखाहरुमा
र पातहरु बगाएर कुलो पछ्याउंदै होलान केटाकेटीहरु
हिलो कुल्चिदै रमाउंदै होलान
जीबनको रमाइलो गतिशील हुनुमै छ
उठ्नु, दौडनु र अघि जानुमै छ
कहिलेकाहीं फूलको मनलाई आफ्नो मनसँग मिसाउनु
कहिलेकाहीं पहाडको हृदयसंग आफ्नो हृदय साट्नु
कहिले आफैं बतास भएर उड्नु
कहिले आफै फेवाताल भएर रुक्नु
र स्वयम्भूका आँखासंग आँखा जुधाउनु
फेरि मलाई मेरा भन्ज्यांग चौतारीहरुको याद आउँछ
मेची किनारदेखि काली बगरसम्म सम्झना आउँछ
कपास छरेजस्तै फुस फुस बर्षिरहेको पानी
छाँगो खसेजस्तै दर्र दर्र बर्षिरहेको पानी
आकाशले पोल्टामा कति साँच्न सक्यो होला बर्षात ?
कसले गर्जने होला त्यति साह्रो !
कसले झिम्काउने होला चट्यांग बिजुली
कौशीमा उभिएर क्षितिजतिर टोलाउँदा
घामको अत्याचारले पिल्सिएका खेतहरु
बतासको क्रुरताले सुकेका सयपत्रीका ओठहरु
र चराचर काकाकुलवत प्राणीहरु
हात फैलाएर स्वागत गरिरहेछन् बर्षातको
निथ्रुक्कै चप्लक्कै भिजेर / थापिएर
कृतज्ञता दिईरहेछन बर्षातलाई
कर्कलाका पातहरुमा मोति बनेको पानी
छानाहरूबाट तप तप खसिरहेको पानी
फेरि मलाई मेरो जन्मथलोको सम्झना ल्याउँछ
फेरि मलाई आफ्नै पाखापखेराको याद दिलाउँछ !

पोखरा

Pawan Bhandari Kiran – Mero Nipunata

पवन भण्डारी किरण – मेरो निपुणता

रङ्गीचङ्गी फूलहरूको सौन्दर्य
सेतो हिउँको चिसो सुभाष
सानो चरिको मीठो चिरबीर
उतार्न खोज्छु मेरो क्यानभाषमा
तर असफल हुन्छु– पहिलेजस्तै।

स्वर्ण खुसीको स्वर्गीय वर्णन
न्यानो मायाको मीठो आभाष
दूर क्षितिजको सितल छहारी
उतार्न खोज्छु
उही मेरो क्यानभाषमा
पुनः असफलता चुम्न पुग्छु।

प्रकृतिको निर्मल सुगन्ध
रङ्गिन पुतली र फूलको लुकामारी
परदेशीको मातृशोक
वर्णन गर्न खोज्छु– मेरो क्यानभाषमा
असफलता पहिले जस्तै।

स्वदेश प्रेमले आशक्त मुटु
अशान्ति र मातृभूमिको रोदन
युद्ध र वियोगका आँशुहरू
टिप्न खोज्छु मेरो क्यानभाषमा
तर असफलताले जित्छ मलाई।

अब त म खुसी जेमा भेट्छु
उसैमा लागिरहन्छु
त्यो जनपक्षीय हूलमा
म पनि मिसिन्छु र निरन्तर
एउटै नारा भट्याइरहन्छु
नयाँ युगको

Mohan Rai Pardeshi – Pahadki Raani Darjeeling

मोहन राई परदेशी – पहाडकी रानी दार्जीलिङ्ग

विहानीको सिरोटोले मुटु कामे पिन
सानो रेलको आवाजले कानै दुखाए पिन
मन भित्र कुन्नि थाहै नपाई
त्यो बतासेको रेलले मन चोरिसकेछ
अनि ती चियाबारीका पातहरुले
छाती भित्र अमिट छाप छोडिसकेछन् ।

त्यो अन्धेरी सुनसान रातमा पिन
एकोहोरिएर हेर्न मन लाग्छ तिमीलाई
आकाशको तारा पो धरतीमा खस्यो की जस्तो
तिहारमा परदेशी भाईको गला भरि सजिदिने
सयपत्री र मखमलीका थंुगाहरु पो फुले की जस्तो
शुन्यतालाई चिर्दै टिलपिलाइ रहेको ती बत्तीहरु
मुटु काम्ने चिसो हावा चल्दा पिन
टाइगर हिलमा उभिएर सूर्योदयको दृश्यलाई हेर्न
मन छट्पिटंदो रहेछ ।

अनि ती सल्लाघारीहरु भित्र सुसेली मार्दै
हिउँको कठङ्गगि्रने जाडोमा पिन
सेतो हिउंको डल्लाहरु सँग मन खेल्दो रहेछ
अनि लाली गुराँसका ´्याङ्ग भित्र
लुकामारी खेल्न मन आतुर हुँदो रहेछ
हिमालय पर्वतमालाको काखमा
नव दुलही जस्ती सजिएर
बादलको घुम्टो भित्र हराउँदै
मुसुक्क हाँसीिदंदा साँच्चै
स्वर्गकी अप्सरा जस्ती देखिन्छ्यौ दाजिर्लिङ्ग
अनि
सुहागरातको पि्रयसी जस्ती
सुस्तरी लजाउँदै
लाखौं लाख पाहुनाहरुलाई
आफ्नो न्यानो अँगालो भित्र कस्सिइरहेछिन्
मेरी पहाडकी रानी
दार्जीलिङ्ग ॥

-पाख्रीबास ३
धनकुटा नेपाल

Shrawan Kumar Dhungana – Chhalang

श्रवणकुमार ढुंगाना – छलाङ्ग

ऐ मेरा सपनाका सहयात्रीहरू हो
अबदेखि म सँग यात्रा नगर
म हावामा अग्लिएको भाषण न हुँ
अबदेखि मेरो भर नपर !
ति दिन पनि थिए—
शिर माथिको टोपीलाई सगरमाथा सम्झें
र अग्लिएँ !
पाइताला मुनिको धर्तीलाई आमा सम्झें
र झुकें !
मेरो कुराले तिम्रो हृदय पानी पानी भयो
र म जस्तै बन्यौ
र मै सँग हिंड्न थाल्यौ ।
धेरै जंघारहरूमा तिमीले बोक्यौ मलाई
धेरै पहाडहरूमा तिमीले बोक्यौ मलाई
सायद तिमीलाई लाग्यो—
तिम्रो शिरको टोपी जोगाइदिने म नै हुं
तिम्रो पाइतालाको धर्ती जोगाइदिने म नै हुं
र सायद मलाई लाग्यो—
म तिम्रो राम हुं
र तिमी मेरो हनुमान !
मलाई देवता झैं मान्ने मेरा साथीहरू
अबदेखि मेरो आश नगर
म त मरुभूमिमा टल्केको धूलो न हुं
अबदेखि मेरो विश्वास नगर ।
हिंड्दा हिंड्दै मलाई
तिम्रा खुट्टाले मात्र पुगेन,
मैले शैतानका जादुमयी खुट्टा पाएँ !
चढ्दा चढ्दै मलाई
तिम्रा काँधले मात्र पुगेन,
मैले खरदुषणका बलिष्ठ काँध पाएँ !
मलाई थाहा छैन
ममा उन्मत्त भैरव चढे
वा, म उन्मत्त भैरवमा चढें !
हिजो कबाट कलम थियो
त्यो आज कर्द भयो
हिजो ख बाट खरायो थियो
त्यो आज खड्ग भयो
हिजो गबाट गधा थियो
त्यो आज ‘गडफादर’ भयो !
………….. ……….

हिजो छबाट छलागं बनायौं
त्यो आज छल भयो !
मेरो ज्ञान उल्टियो
मेरो पहिचान उल्टियो
आज सत्ताको शपथ सँगै
मेरो इमान उल्टियो !
हामीले सधैं भन्ने गरेको
र म आफूले सक्ने सबै भन्दा ठूलो छलागं
यही नै थियो !
ऐ मेरा शपथका सहधर्मीहरू
अबदेखि मेरोलागि नमर
म त कलमसँग साटिएको तरवार न हुँ
अबदेखि मेरो छेउ नपर ।

Dambar Chaulagain – Malai Naroka

डम्बर चौलागाइं – मलाई नरोक
(Source: मधुपर्क जेठ, २०६९)

युद्धको सुर्केनी
बुद्धको घाँटीमा कस्सिएको स्वयम्भुको टुँडालबाट
सर्वाङ्ग एक्लिएको नयाँ संविधान
हामीलाई भाषण पस्किएर
आफू रासन भकुर्नेहरुको
देशको कथा लेखिरहेछु
मलाई नरोक !

रगत, आँसु र पीडाका
धारामा मुछिदैं
ज्ञात अज्ञात सहिदहरुको चिहानमा
श्रदाञ्जलि अर्पण गर्दै
पीडाको गीतलाई पगालेर
तुँवालै तुँवालेले भरिएको
देशको कथा लेखिरहेछु
मलाई नरोक !

धनियाँ र फुलमाया
गुँडतिर र्फकर्दै गरेको परेवा
मान्छेको बथानले लखेटेको
हिमाली जलस्रोत जस्तै
ऋणले खोला बगेको
देशको कथा लेखिरहेछु
मलाई नरोक !

कृष्णभीरको पैरोझैं भास्सिएर
तामाकोशीको बाढीझैं बगेर
तन्नेरी पाखुराहरु पलायन भएको
निमुखाहरुलाई कष्ट हुँदै
नयाँ तस्करहरु मौलाउँदै गरेको
मन्द ग्रस्त देशको कथा लेखिरहेछु
मलाई नरोक !

अपमानित सम्पन्नताभन्दा
सम्मानित विपन्नता प्यारो लाग्छ
म मेरै स्वतन्त्र देशको कथा लेखिरहेछु
मलाई नरोक !

Asmita Manandhar – Dhaniya Ko Achar

अस्मिता मानन्धर – धनियाँको अचार

ऊ जानुअघि
हरिया धनियाँहरू पिनेर
खुवाएथेँ ।
हरिया धनियाँहरूसंगै
धेरै माया मीठो पसिना
र सुनौँलो भविष्यको कल्पना
पिनेर
उसैलाई खुवाएथेँ ।
ऊ गैसकेपछि
मेरा बारीमा धेरै धनियाँहरू छरिएर उम्रिए
म प्रत्येक धनियाँका बोटहरूलाई
अगाध मायाले
सिँचिरहेछु प्रत्येक दिन
तर, प्रत्येकपटक
छिप्पिदै-वैलाउदै छन्
मेरा बारीका धनियाँहरू ।
सम्भवतः ऊ गैसकेपछि
उतैको धनियाँले तानेजस्तो छ
उतैको मिश्रण मन परेजस्तो छ
मेरा बारीका धनियाँहरूजस्तै
म पनि सायद
कहिल्यै याद आइन ।
अहिले
त्यहीँ धनियाँहरुसंगै
चाउरिएका छाला, तीता आँसु
र विक्षिप्त सम्झना मात्र होइन

आफ्नो जिन्दगी नै पिनेर
अचार बनाइरहे’छु ।

(पारिजात महिला कविगोष्ठी श्रृङ्खला-४ मा वाचित)

Badri Prasad Dahal – Srasta Ra Sirjana

बद्रीप्रसाद दाहाल – स्रष्टा र सिर्जना
(मधुपर्क बैशाख, २०६७)

स्रष्टाको तिर्सना मात्रै, कसरी बन्छ सिर्जना
आत्म-आवेग वा बेग, काव्य बन्दैन मूर्छना
छामी विगतको गाथा, वर्तमान रमाउँदा
‘कविता’ भविता बन्छ, चेतना मुस्कुराउँदा

पक्ष-पोषण ठूलाको, नगरुन् भक्ति-अर्चना
ढोंगी-रोगी न हृवौ स्रष्टा, सत्यको गर गर्जना
वादको खोरमा नाची, भाँची मूल्य र मान्यता
स्रष्टा दास बने मर्छ, सृष्टिकै भव्य सभ्यता

‘प्रतिभा’ सूर्यको दीप्ति, ‘अभ्यास’ सृष्टि-गाण हो
परिदृष्टि छ ‘व्युत्पत्ति’, स्रष्टा सृजन-प्राण हो
झरुन् पियूषकाधारा, तारा झैं शब्द चम्चम्
अप्सरा-पाउजूलाई, रचना गर छम्छम्