Thakur Man Lama – Shistachar [Nepali Laghu Katha]

शिष्टचार भन्ने चिज कति मिठो हुदो रहेछ भन्ने कुरा बल्ल हरिरामले बुझ्यो । उसले त्यही शिष्टचारको बिभिन्न अभ्यास भने यसरी गरेको थियो ।

प्रथम शिष्टचार अभ्यासः कामको लागि बिभिन्न सँग हार गुहार गर्योह। अरुको खुट्टा समातेर ढोग्यो पनि । शिष्टचारको यो अभ्यासमा उसले एकदिन सफलता पायो । उसले एउटा नयाँ कार्यालयमा जागिर पायो ।

दोस्रो शिष्टचार अभ्यासः कार्यालयमा भर्खर नयाँ नयाँ जागिरे भएको हुनाले कार्यालयको कर्मचारीहरुसँग राम्रो रसबस बसाउन सानो देखि ठुलासम्मलाई नमस्कारको अभिवादन चढाउँदै गयो । सबले उसको त्यो नमस्कारलाई स्वीकार गर्योा । सबैसँग हेलमेल भइसकेपछि शिष्टचारको त्यो अभ्यास अब खल्लो लाग्न थालिसकेको थियो ।

तेस्रो शिष्टचार अभ्यासः पहिलो र दोस्रो शिष्टचार अभ्यास सफल भइसकेपछि तेस्रो शिष्टचार अभ्यास गरी हेर्ने बिचार उसमा आयो । तेस्रो शिष्टचार अभ्यासमा कर्मचारीहरुको मिलेमतोमा आफुलाई कार्यालयको हाकिम बनाइदिन आग्रह गर्दै कार्यालयको कर्मचारीहरुलाई एउटा शानदार होटलमा ठुलो भोज राख्यो । आफु हाकिम भएपछि उनीहरुको स्तर बढाईदिने आश्वासान दियो उसले । आफ्नो खल्तिबाट केही रकम झिकी अरुलाई बाड्यो पनि। अरुले पनि यस काममा उसलाई सघाउने प्रदिबद्धता जाहेर गरे । केही दिनमै उ त्यो कार्यालयको हाकिम भयो जुन कार्यालयबाट उसले आफ्नो जागिरको पहिलो सिढी चढेको थियो ।

चौथो शिष्टचार अभ्यासः हाकिम भएपछि उसको शिष्टचार त्यसपछि कहाँ पुग्यो कहाँ । पहिले अरुको खुट्टा ढोगेर कैयनलाई निधारमा हात लगि नमस्कार स्वस्ति गर्ने उसको प्रबृति भनौ वा ब्यबहार त्यसपछि एकाएक परिवर्तन भयो । बरु उल्टै उ कहाँ काम माग्न आउने मानिसहरुको नमस्कार स्वस्ति लाई तुच्छ ठान्दै गमक्क पर्दै छाती फुलाउँदै आफ्नो शान शोहरत देखाउन थाल्यो । आफ्नै नजिकका नातागोतालाई पनि टाढै राख्ने कोशिश गर्योद। तर धन हुनेहरुसँग भने टिमिक्क टासुँला झै गरी ब्यबहार भने उसले यथावत राख्यो । सायद त्यो ब्यबहारमा पनि उसले शिष्टचारको नयाँ रंग खोजिरहेको थियो । कुनै स्वार्थ उसले त्यसमा लुकाइरहेको थियो । जे होस् ” शिष्ट ” को त्यो ” अचार ” भने उसलाई एकदम फापिरहेको थियो । स्वादिलो भइरहेको थियो ।

Thakur Man Lama – Bajet [Nepali Laghu Katha]

उसले ऋण गरेर भए पनि त्यसै थन्किरहेको थोत्रो रेडियो हिजै मात्र बनाएर ल्याएको थियो । उसको मुहारमा एक किसिमको चहक उत्सुकता प्रष्टै बाहिरबाट देखिन्थ्यो । बिहान उठेदेखि उ त्यो रेडियो सँग टपक्क टाँसिरहेको थियो मानौ त्यो रेडियो कुनै टिनको सानो बक्सा होइन उसको काखे छोरा नै थियो ।

त्यो रेडियो उसकी श्रीमतिले दाइजोस्वरुप ल्याएकी थिइन । गत बर्ष बजेटले उ जस्तालाई केही राहत दिने रोजगारीको ग्यारेण्टि दिने जस्ता कुरा बाहिर आउँछकि भन्ने उसले सोचेको थियो । परिस्थिती बदलिएको अवस्थामा उसले त्यस्तो आशा राख्नु पनि एकदम जायज थियो । तर उसले सोचेजस्तो नआउँदा उसलाई भित्रभित्रै रिस उठेको थियो । फलस्वरुप रिसको झोकमा उसले त्यो रेडियोलाई भुईमा बॆस्सरी बजार्योा । त्यसपछि उसले त्यो रेडियोलाई फेरी बनाउने हेक्का राखेन ।

मंहगी चुलियो । ज्यामी मजदुर गरेर उसले बल्ल तल्ल केही छाक छोड्दै भएपनि जीवन धानिरहेको थियो । बन्द हडतालले त उसको त्यो श्रम पनि लगभग बेकार हुने अवस्था भइरहेको थियो । यतिकैमा सरकार फेरीयो । र त्यो सरकारबाट बजेट घोषणा हुने तयार भयो । अब त केही आउला कि भोकै बस्नु पर्ने दिन नआउला कि नभए पनि बेरोजगारी भत्ता बढ्छ कि भन्ने आशमा उसले सो रेडियो बनाएको थियो ।

त्यसकै लागि आज मजदुर गर्न उ बाहिर पनि गएको थिएन । बजेट आउने क्रम शुरु भयो । उसले उत्सुकता पुर्वक कान चनाखो पारेर सुन्यो । मन्त्रीको आवाज धोत्रो सायद धेरै बेर बोलिरहदा त्यस्तो भएकोले हुन सक्छ प्रष्ट आइरहेको थिएन । पानी घटघट पिएको पनि सुनियो । र त्यसपछि फेरी मन्त्रीको भाषण जारी रहने काम भयो । दई तीन घण्टा सुनिरहदा पनि गरिबहरुको लागि ज्यामी मजदुरहरुको लागि भनेर एउटै कुरा आएन । यतिकैमा बजेट यति खर्बको…… करोड भनी मन्त्रीले बजेट भाषण टुङ्ग्याएको सुनियो ।

रिसले उसले त्यो रेडियो लौ खा……… भन्दै भुईमा बजार्योि बिगतको बर्ष झै। अब चाहि त्यो रेडियो केही गरी पनि नबनाउने भनेर अठोट गर्यो. । र हिड्यो बाहिर । अर्को कोठाबाट श्रीमति चाहि उसको क्रियाकलाप निरन्तर चुपचाप नियालिरहेकी थिइन अबोध बालिका झै……………।