Rajesh Natansh – Mera Patraharu Sanga Ko Raat

राजेश नतांश – मेरा पात्रहरूसँगको रात

चिसो हावा आफ्नै गतिमा प्रवाहित भइरहेको छ । सडकहरू सुनसान छन् । सडक छेऊका हाइपावरका सडक बत्तीहरूले सडक उज्यालो पारेका छन् । सडक बत्तीहरूमा पुतलीहरू झुम्मिरहेका छन् । लाग्छ त्यहाँ एक प्रकारको मोहनी मन्त्र लगाइएको होस् र त्यो तेजिलो प्रकाशमा त्यो तातो रापमा आफ्नो आहुति दिँदै छन तिनीहरू । आफ्नो प्राण पखेरु कतिखेर सिद्धिने हो अन्जान छन् उनीहरू । यस्तै दृश्यमा अनायासै म हराउन पुग्छु । चिसो हावाले मलाई र्स्पर्श गर्छ । शरीरमा चिसा तरङ्गहरू फैलिन्छन् । मलाई एक प्रकारको आनन्दको महसुस हुन्छ ।

मलाई आज घर जान मन लागेको छैन । मेरा पाइलाहरू चल्न चाहँदैनन् । सडक सुनसान छ । एकाध मान्छेहरू आफ्नो गन्तव्य पथमा लम्कदैछन् । आसपासका पसलहरू बन्द हुने तरखरमा छन् । यस्तै वातावरण आज मलाई प्यारो लागिरहेको छ । हजारौंको भागदौड, दौडधुप र तिखो कर्कस ध्वनीले अस्तव्यस्त हुने सडक, यतिखेर शान्त छ । अनायासै आज म यो सडकलाई नियालिरहको छु । जीवनको ४० औं बसन्त पार गरीसक्दा आजसम्म पनि मैले यस्तो अनुभव गरेको थिइन । मेरा जीवनका विम्बहरूले मलाई घेर्छन् ।

जीवनको अर्थपूर्ण यात्रा मैले यै सडकबाट गरेको थिएँ । म यो सडकको गल्ली-गल्ली हिँडेको छु । मैले प्रत्येक पल यही सडकमा बिताएको छु । मैले कैयौँ ऋतुहरू यही सडकमा फेरेको छु । आज मलाई यही सडक प्यारो लागिरहेछ । मलाई अतीतका पलहरू सम्झदाँ भयावह लाग्छ । अनि आफैँ झस्कन पुग्छु, तर्सन पुग्छु ।

“एक्लै हो दाइ ?”

म एक्कासि झस्कन्छु । अन्दाजी २०/२५ वर्षी जस्ती देखिने प्रौढ युवती मेरो नजिक आईपुग्छे । छोटो मिनीर्स्कर्ट र टिर्सटमा सजिएकी अनि यौवनले भरिपूर्ण भएकी ऊ वाचाल छे । अनकन्टार जस्तो लाग्ने यो मध्यरातमा मेरो नजिक आइपुग्दा म छक्क पर्छु ।

“अँ ! बैनी एकैछिन चौतारीमा बसेर आराम गरेको ।”

“कहाँबाट आउनु भा’को ? जाऊ हिँड्नुहोस् मेरो गेष्ट हाउसमा । आज मलाई सेवा गर्ने मौका दिनुहोस् ?”

“घर नजिकै छ । तर मैले तिमीले भनेको कुरा बुझिन ?”

“बुझी-बुझी कस्तो बुझ पचाएको ! (छेऊमा टाँसिएर बस्छे ।) मात्र पान सय हो क्या ! रातभर फूल्ली स्याटिस्फाई गराउछु !”

“ओ ! बैनी तिम्ले मलाई गलत बुझयौं । तिम्ले सोचेजस्तो मान्छे म होइन । म बिवाहित हुँ ।”

“बिहे गरे बाल भयो र ! हिँड्नु न ‘डिस्काउन्ट’ गरिदिन्छु क्या ।”

“‘एक्सट्रेम्ली सरी बैनी’ तिमीलाई चाहिँएको भएँ । यो ५ सय लैजाउँ ।”

हत्तपत्त पैसा हातबाट लिँदै ऊ आफ्नो बाटो लाग्छे । म घोत्लिन पुग्छु, आफ्नै संसारमा । साँच्चै जीवनपथका हरेका बाटोहरू थुनिँदा मान्छे लाचार बन्दो रै’छ । परिस्थितिसँग मान्छे हार्दो रहेछ । अनि बाँच्नकै लागि जत्रो ठूलो खतरा पनि मोल्न पछि पदैन मान्छे । आजकल समय बद्लियो, मान्छे प्रतिस्पर्धी भए भनिन्छ । आखिर जीउने आधार नै नभए के प्रतिस्पर्धाको कुरा !, के इज्जतको कुरा ! अनि के अस्मिताको कुरा ! बाँच्नकै लागि मान्छे जीवनको दाउपेज लगाउँदो रहेछ । मेरा स्मृतिपटलमा यही कुराहरू आउँछन् ।

“सर ! २० रुपैयाँ दिनु न !!”

अन्दाजी १५/१६ वर्षो जस्तो देखिने केटो मेरो अगाडि आइपुग्छ । थोत्रो र महिँलो लगाएको जस्तो देखिने ऊ । आफ्नो हात पसारेर मलाई केही माग्दैछ । म त्यस केटामा हराउन पुग्छु । मेरो ध्यान उसप्रति आकृष्ट हुन्छ ।

“किन चाहियो तिमीलाई २० रुपैयाँ, अनि तिमी को हौ ?”

“हजुर ! म बर्खे । त्यो टेम्पुमा काम गर्छु आज बन्दले टेम्पु चलेन । केही खा’को छुइन । तपाईलाई धन्य हुन्छ सर ! आज मेरो पेट भरिदिनुहोस् !!”

म आफैँमा हराउन पुग्छु । मेरा विगतका दिनहरू मेरो स्मृतिपटलमा द्रविभूत हुनपुग्छन् । आजको समाज निकै पराआश्रति भएछ । मान्छै परजीवि बन्दै गएको छ । मान्छे आफ्नो पौरखलाई विश्वास गर्दैन । अनि ‘सर्टकर्ट’मा मान्छे उपलब्धि हासिल गर्न खोज्छ । विगतका मेरा दुःख, वेदनाहरूलाई त्यस केटासँग तुलना गर्न खोज्छु । आकाश जमिनको फरक पाउँछु ।

अनायासै, चिसो हावाले मलाई फेरि एकचोटी स्पर्श गर्छ । म पहिलेकै अवस्थामा आइपुग्छु सडकहरू अब मानवविहीन भइसकेका छन् । सडक बत्तीहरू पनि मलाई मधुरो लाग्छ । एक्कासि मानसिक सन्तुलन गुमाए जस्तो देखिने मान्छे मेरो नजिक आइपुग्छ । आफूसँग भएको चिउरा चपाउन थाल्छ । स्तब्ध छ ऊ । मलाई बोलाउँदैन । आफैँमा पूर्ण छ ऊ । ऊ के गर्छ म अड्कल काट्न सक्दिनँ । ऊ आफ्नै धुनमा मस्त छ ।

म आफ्नो ल्यापटपमा ‘मेल’ चेक गर्न हतारिन्छु । इन्टरनेटको गतिले मलाई निन्द्रा लगाउँछ । भारतमा हुन गइरहेको गरिबी निवारणसम्बन्धी कार्यशाला गोष्ठिमा मलाई वक्ताको रुपमा आमन्त्रण गरिएको रहेछ । यथासक्य चाँडो मैले आफ्नो विचार प्रेषित गर्नुपर्ने रै’छ ।

‘सयौं थुङ्गा फूलका….नेपाली….’ अनायासै मेरो मोबाइल बज्छ । श्रीमतीको फोन आएको रैछ । कानका श्रीमतीको स्वर गुन्जिन पुग्छ -“हैन यतिखेरसम्म कहाँ हराएको ? आज छोरीको बर्थ-डे होइन ? छोरी पर्खिरहेकी छे । झट्ट आउनु यहाँ !”

Rajesh Natansh – Menuka Tauko Nihurayera Sundai Thiyin

राजेश नतांश – मेनुका टाउको निहुँर्याएर सुन्दै थिईन्

रुपा नामले मात्र होइन वास्तविक रुपमा नै निकै राम्री थिई । काली–काली हिस्सी परेकी, सलक्क परेको जिउडाल र यौवनले भरिपूर्ण शरीर भएकै कारणले होला गाउँका सम्पूर्ण युवकहरू रुपा भनेपछि मरिहत्ते गर्ने गर्दथे । रुपालाई आर्कषित गर्नका लागि मञ्चित नाटकहरू हेर्न निक्कै रोमाञ्चकारी हुने गर्दथ्यो । उनीहरूले रुपालाई लोभ्याउनका लागि गरेको सहयोग सबै नक्कली लाग्दथ्यो । रुपा आफैंलाई पनि आफ्नो सौन्दर्यतामा गर्व थियो । छिन्–छिनमा ऊ ऐनाको अगाडि बस्ने गर्दथी । ऐनामा आफ्ना सम्पूर्ण सुन्दर शरीर धीत मरुञ्जेल नियाल्दा एक प्रकारको लज्जाको अनुभूति हुने गर्दथ्यो, हाँसोका विम्बहरू उतार्ने गर्दथी ।

झन् क्याम्पस आउँदा–जादाँका पलहरू निकै अविष्मरणीय हुने गर्दथ्यो । बाटामा क्याम्पसे केटाहरूले जिस्काउने गर्दथे । रुपा त्यसको मौन समर्थन गर्ने गर्दथी । कति पनि प्रतिकार गर्दिनथी । लज्जालु मुस्कान छाडेर निरुत्तर बनेर हिँड्दा ती केटाहरूले एक प्रकारको समर्थन पाएको सम्झन्थे । घर आईपुगेपछि ऊ बाटोभरिका रमाइला पलहरू सम्झेर मुस्कुराउने गर्दथी । उसलाई सधैं त्यही बाटो नै प्यारो लाग्दथ्यो । ऊ त्यो बाटोलाई एक प्रकारको प्रेम गर्दथी अथवा भनौं त्यो बाटो दिनमा एक दिन नहिँडी चित्तै बुझ्दैन थियो ।

अरुणसँग उसको नजिकको सम्बन्ध छ । उसले अरुणलाई भाइ मानेकी छे । प्रत्येक भाइटीकामा अरुणको निधार रङ्गिने गर्दथे उसका हातहरूबाट । सायद आफ्ना दाजुभाइ नभएकैले होला निकै प्रेम गर्दथी ऊ अरुणलाई । अरुण उसको घर पटक–पटक जाने गर्दथ्यो । यी दुई एकदिन नदेख्दा नै छट्पटिन पुग्थें । प्रत्येक दिन र रातहरू सँगै हुने गर्दथे । हाँसी–मज्जाक गर्दा गर्दै समयले नेटो काटेको पत्तै हुदैन थियो ।

अरुण पनि उसलाई निकै प्रेम गर्ने गर्छ । सधै उसको छत्रछायाँमा बस्न रुचाउँछ । प्रत्येक पल अरुण उसको सुन्दरताको खुलेर प्रशंसा गर्ने गर्दछ । सायद यही कारणले होला रुपालाई अरुण निकै प्यारो लाग्ने गर्दछ । क्याम्पस जान लाग्दा रुपालाई अरुण नभई हुदैन । ऊ अरुणले ‘राम्रो देखिएको छ !’ नभनेसम्म घरबाट बाहिर निस्किदैनथी ।

रुपालाई आफू बन्धनमा बाँधिएको छु जस्तो लाग्थ्यो । प्रत्येक समय आफूलाई ठूला–ठूला पर्खालहरूकाबीच कैदमा पारिएको अनुभूत गर्ने गर्दथी । आफूलाई घरमा पिँजडामा राखेर थुनिएको सुगाझैँ सम्झिन्थी । क्याम्पस समयबाहेक उसलाई घरको चौघेराभन्दा बाहिर जान छुट थिएन । ऊ आफू सँगैका साथीहरू आफूभन्दा निकै स्वतन्त्र भएको ठान्दथी । आफ्ना साथीहरूलाई जहाँ पनि जान छुट भएको तर आफूलाई कहीं जान पनि छुट नभएको भनेर आत्मालोचित हुने गर्दथी । यसैकारणले होला ऊ आफ्ना रहरलाग्दा सम्पूर्ण इच्छाहरू दबाएर राख्ने गर्दथी । क्याम्पस पार्कहरूमा प्रेमीप्-रेमिकाहरू अँगालोमा बाँधिएर प्रेमकर्म गरेको देख्दा इर्ष्या लाग्ने गर्दथ्यो उसलाई । एक मनमा त आफूलाई प्रेम गर्ने प्रेमी खोजु जस्तो लाग्ने गर्दथ्यो तर डराउने गर्दथी त्यसबाट उब्जने परिस्थितिहरूसँग ।
०००
रुपाकी आमा मेनुकाका दिनहरू सधैं फुर्सदिला भएर बित्ने गर्दथे । आफ्नो श्रीमान् विदेशमा भएका कारण खर्चका लागि अरु कहाँ धाउनुपर्दैन थियो । उनी गाउँकै गन्यमान्य पार्टीको सक्रिय कार्यकर्ता थिइन् । उनलाई जहिल्यै बिहान ६ बजे चिया पसलमा बसेर पार्टीका लगायतका कुराहरू गर्न अभ्यस्त हुन्थ्यो । थोर–बहुत राजनीतिबारे प्रशिक्षित भएकी उनी आफूलाई सभ्य र अरुलाई असभ्य भन्ने बानीले गाउँका दिग्गजहरूले मनपराउँदैनथे । एक्लो हठ गर्ने बानीले गर्दा गाउँका शिक्षित महिलाहरू उनकोको अज्ञनता देखेर मनमनै खिल्ली उडाउँथे । उनी आफैलाई पनि विना जानकार प्याच्च बोल्ने बानीले धेरै चोटी लज्जित बनाएको थियो । आफ्ना कमजोरीहरू पत्ता लगाई चिया पसलमा बसेर गफिएको देख्दा गाउँका महिलाहरूले ‘कुरा काट्ने आईमाई’को पगरी लगाईदिएका थिए।

रुपालाई निकै कडाई गर्थिन् उनी । उनी छोरीहरू स्वतन्त्र भए बेइज्जती बाहेक केही हुँदैन, । उनीहरूलाई आत्मनिर्णय अधिकार दिनुहुँदैन लगायतका सोचाई राख्ने गर्थिन् । छोरीले गरेका हरेक कुराहरूमा बन्देज लागाउँथिन् । गाउँमा सानै उमेरमा आफू खुसी बिवाह गर्ने लहड चलेको थियो । यस्तै विषयप्रति असान्दर्भिक रुपमा उनी छोरीलाई सजग गराई राख्ने गर्थिन्, “फलानो जस्तो गरी पोइला हिँडिस् भने तेरो के हुन्छ थाहा पाउनेछेस् तैँले !”
०००
भुँइमा तासहरू असरल्ल छरिएका थिए । मेनुका आफ्ना साथीहरूसँग तास खेल्नमा अभ्यस्त थिइन् । साथीहरू चाहिँ छिमेकीका बारेमा कुरा गर्दै थिए । उनी भने घरेलु मदिराको चुस्की लिँदै तुरुन्तै प्रतिक्रिया जनाई हाल्थीन्, “हैन, मान्छेको कसरी मन बदलिन्छ हँ । एकजनासँग बिहे गरेर जीवन सुम्पिदिई सकेपछि फेरि अर्कोसँग किन जीवन सुम्पिदै पोइला जानु ? यो आईमाईको जात त ! ….फेरि त्यो वीरले किन बुढी आईमाईलाई बिहे गरेको होला ? मोराले अरु केटी देखेन !” उनका कुरामाथि अरुहरूले हो मा हो मिलाउँथे ।

“तिमीहरूलाई थाहा छ आज कान्छी त पोइला गइछ । भर्खर १५ वर्ष के लागेकी थिई ! के हतारो परेको त्यसलाई ! फेरि आफूभन्दा डबल उमेरको आर्मीसँग !”

“के–के सुन्नुपर्छ यो कानले ? हैन त्यसले आर्मी जस्तो बोकालाई छान्नुपर्छ ? तालपरे सय वटा बिहे गर्छन यी आर्मी बोकाहरू । ठिक्क पर्यो त्यसलाई ! अस्ती मसँग मुखमुखे लाग्दै थिई वेश्या ! ।”

“जवान छोरीलाई ठेगानमा नराख्दा यस्तै हुन्छ । लखर–लखर चारैतीर कुदी हिँड्थी । छोरी होस् तपाईकी जस्तो !” आफ्नो छोरीको प्रशंसा गरेकोमा मेनुकालाई गर्वको महसुस भयो ।

रुपा खाटमा बसेर आफ्ना आमाको कुरा सुनिरहेकी थिई । उसलाई भित्रभित्रै डर लागिरहेको थियो आफूबाट कहित्यै त्यस्तो प्रकारको कार्य नहोस् भनेर । हात खुट्टाहरू मन्द–मन्द गतिमा कापिरहेका थिए, आफू दोषी ठहरिने डरले । मनमा चिसो परिरहेको थियो ।
अकस्मात् रुपाले वाक्–वाकी गरी । मेनुका साथीहरू तीनछक्क परे । मेनुकालाई शंका लाग्यो । मनमा डर–डरको अनुभूति गरायो उसलाई । रुपा भने बाहिर गएर आई ।

“ए ! के भो तलाई”

“केही भा’को छैन मम्मी !”

“केही भा’को छैन भन्छस् । म थाहा पाउँदिन ?” मेनुकाले छोरीको मन तौलिन खोजिन् । रुपा चुप लागेर बसिरही । डराए जस्तो गरी । टाउँको निहुराई । अनुहारमा हेर्न सकिन । टाउँको निहुँरिई रहिँ ।

छोरी यसरी निँहुरिएको देखेर मेनुका जोडले कराइन्, “कसले गर्यो यस्तो तलाई । भन् न कोसँग सुतिस् ?” मेनुकाले शंका गर्दै अँध्यारोमा जाल हालिन् ।

रुपाका सम्पूर्ण शरीर डरले काम्न थाले । सुकुसुकाउँदै रहि । मेनुकाको रिसले कन्पारो तातिएर आयो । आफूले गरेको शंका वास्तविक हुन लाग्दै थियो । सहन सकिनन् । अनायासै रुपामाथि हातहरू बजार्न थालिन् ।

“को हो त्यो ?”

“अरुण”

रुपाले अरुणको के उच्चारण गरेकी थिई । मेनुका छाँगाबाट खसेझैँ भईन् । सिमेन्टीमा बजारिएको जस्तो भयो । सोच्दै नसोचेको मानिसबाट यस्तो हुन्छ भनेर सोचेकी थिइनन् । स्तब्ध भईन् । केही बोल्नै सकिनन् । सधैं केही न केही बोलीराख्ने बोलक्कड मेनुका यतिखेर मौन थिइन् । साथीहरूले मौनताको भङ्ग गर्दै आश्चर्यमा परिरहेका थिए । उनीहरू पनि मौन थिए ।

०००

ब्रेन्चमा तीन पात्रहरूलाई राखिएको छ मेनुका, रुपा अनि अरुण । वरिपरि मान्छेहरू जम्मा भएका छन् । सबै एकअर्काका मुखामुख गर्दै कुरा गर्दै थिए । कतिले ‘जोशमा होश गुमाएपछि यस्तै हुन्छ’ भन्दै थिए । मेनुकाका विरोधी भनिनेहरू अनेक लाञ्छनाहरू लगाउँदै पालोको पैचो गर्दै थिए । रुपालाई अरुणसँग जिम्मा लगाईदै थियो । मेनुका यस्तो दृश्य हेर्न सकिरहेकी थिइनन् । केही गर्न नसक्ने गरी लाचार बनेर टाउको निहुँर्याएर सबै सुन्दै थिईन् ।

Rajesh Natansh – Ateet Ka Ti Palharu

राजेश नतांश – अतीतका ती पलहरू

अनायासै, मध्यरातमा एक्कासि म ब्यूझिएँ। सानो मैनबत्तिको धिपधिप गर्ने प्रकाशमा म केही लेख्न खोज्दै थिएँ। वातावरण सुनसान थियो। दिमागमा एकआपसमा पात्रहरू तयार भएर बसिरहेका थिए। बस् त्यसलाई कापीमा उतार्नुपर्ने थियो। छिमेकमा दुई बुढाबुढी एकआपसमा घर–सल्लाह गर्दै थिए। उनीहरूको प्रष्ट संवाद सोझै मेरो कानमा तरङ्गित भईरहेको थियो। उता उर्मि भने चाहिँ आफ्नो तन्द्रालाई अँगाल्न सकेकी थिइन। कसरी पाओस् त सुत्न। दिनभरि चर्किलो घाममा लेभरकाम गिट्टी, ढुङ्गा, इट्टा बोक्नुपर्ने बाध्यता त्यही माथि श्वासको बिमारी। उनको छोरो ‘संकल्प’ पनि बेस्सरी रूँदै थियो। उर्मि खोक्दै फुल्याउँदै थिई। त्यसलाई के भएको थियो कुन्नी थाहा थिएन।

मध्यरात। आकाशमा जुन ताराहरू लागिरहेका छन्। उज्यालो हुन लागेको हुन लागेको भाना भईरहेको थियो। चकमन्न त्यस समयमा एउटा आवाजले मलाई ब्युँझाएको थियो। गाउँमा कतै कहालीलाग्दो किसिमले कुकुर रोइरहेको थियो। त्यो कुन वेदनामा रोइरहेको थियो स्पष्ट थिएन। यसअघि मैले यसरी कुकुर रोएको कहिल्यै सुनेको थिइन।

रातको ठूलो घम्साघम्सीपछि विहानीको सूर्यको किरण मेरो ओछ्यानसम्म आइपुग्यो। उठ्न मन लागेको थिएन मलाई। त्यैपनि दैनिक कर्मकाण्डका लागि म उठेँ। बाहिर निक्कै हल्ला–खल्ला थियो। धेरै मान्छेहरू जम्मा भएका थिए, उर्मिको आँगनमा। कोही, “विचरी” अनि कोही चाहिँ, “अब यो कसरी बाँच्छ होला।” भन्दै थिए। मलाई के भएको हो भनि ठम्याउन मुश्किल पर्यो।

अचम्म! उर्मिलाई सेतो कपडाले बेरेर सुताइएको थियो। संकल्प,“आमा! आमा!!” भनेर उठाउन प्रयासरत थियो। तर त्यो कोमल आवाज उर्मिले सुनेकी थिइन। यस्तो उल्लासपूर्ण दृश्य देखेर म मलिन भएँ। अनायासै मेरा आँखाहरू रसाउन थाले। मैले आफूलाई रोक्नै सकिनँ। मैले उनको पीडादायक अतीतहरूलाई सम्झेँ।

कति दुःखी र मेहनती थिई उर्मि। कति सपनाहरू उनले मसँग सजाएकी थिई। उनलाई मेरो खाँचो थियो। उनको जीवनमा दुःख शिवाय अरू केही थिएन्। बिचरी! विहान सखारै उठ्थी। घर–कसेर लगाउँथी। हरेक सर्जाम गरेर बिहानीको खाजा तयार गर्थि। त्यही खाजाको भरमा दिनभर दुःखसँग लड्थी उर्मि। आफ्नो गर्जो भर्न दिनहुँ आफूभन्दा अजङ्गको भारी बोक्नुपर्ने बाध्यता थियो उनमा। सधैंजसो बिमारी परिरहन्थी ऊ। लाऊ–लाऊ, खाऊ–खाऊ भन्ने समयमा उनले जस्तो दुःख अरू कसैले गरेको थिएन।

ख्याउटी, पातली, दुब्ली उर्मि दिनभरिको कष्टप्रद क्षणलाई परास्त गरेर जब घर फर्किन्थी ऊ। म सधैँजसो पढिरहेको देखेर, आफ्नो सम्पूर्ण दुःख बिसाउँदै भन्ने गर्थि,“राजेश मैले पैसा जम्मा गरिसक्या छु, अब त संकल्पको स्कूल हाल्ने बेला पनि भयो होला, यसलाई नि पढ्न सिका हैं। के गर्नु! म भ्याउँदिन्। दिनभरिको कामले गलेर निद्रा लागिहाल्छ।”

लोग्ने भनाउँदो बुद्धिमान उर्मिलाई दोबाटो छाडेर कहाँ गएको थियो पत्तो थिएन। अनेकन वाचा–कसमहरू खाएर जालमा पारेको थियो त्यसले उर्मिलाई। रोमियो–जुलियट, लैला–मजनु, हिर–राँझा, सिरी–फरहद, मुना–मदन, शाहजहाँ–मुमताजजस्ताको आदर्श प्रेमलाई छविकरण गर्दै सँगै मर्ने, सँगै बाँच्ने कसम खाएको थियो उसले तर ति वाचा–कसमहरूलाई बिर्सिएर अदृश्य भएको थियो ऊ।

बिचरी उर्मिले आफ्नो लोग्नेलाई नखोजेको पनि होइन। थाना, अड्डा, प्रहरी, प्रशासन आदि सबैमा चहारेकी थिई उसले तर अफसोच भेट्न सकिन आफ्नो बुद्धिमानलाई।

उसले आफूभन्दा बढी माया गरेकी थिई बुद्धिमानलाई। उसको प्रेमका खातिर उर्मिले आफ्ना आमाबुवा, नातागोता, पढाई, मित्रजन सम्पूर्ण कुराहरूलाई त्यागेकी थिई तर अफसोच सम्पूर्ण कुराको त्याग गर्ने उर्मिलाई बुद्धिमानले विनाकारण नै त्यागेको थियो। तर महान छिन् उर्मि, यस्तो छलि संसारलाई चुनौती दिदैँ अन्ततः उनले आफ्नो नासोलाई जन्म दिने नै वाचा गरि।

“राजेश दादा! आमालाई के भो? किन आँगनमा सुत्नु भो?” यस्तो अबोध प्रश्नले म आफैँमा भस्किएँ। मैले त्यस बालकलाई कसरी ‘तेरो आमा मरि’ भनुँ। म कसरी ‘तेरो आमाले तलाई यो संसारबाट एक्लै छोडे गई’ भनुँ। म नाजवाफ भएँ। ऊ सधैँ मेरो घरमा आउथ्यो र अक्सर भन्ने गर्दथ्यो,“दादा म पनि थुलो भएर, तपाइ दस्तै कम्पुतर चलाउँछु, धेरै पध्छु र आमालाई पाल्छु।” म उसको यस्तो सपना देखेर म उसप्रति गर्भान्वित भएको थिएँ। किनकी उसको त्यो सपनामा आफ्नो आमालाई छुट्टाएको थिएन्, उसले आफ्नो आमाको दुःख देखेको थियो। तर आज ति सपनाहरू सबै चकनाचूर भएँ। खहरेमा आएको बाढीको भेलझँै उसका ती सपनाहरू भताभुङ्ग पारेर लगेको थियो। उर्मिले उसलाई टुहुरो बनाएर गएकी थिई। उसको सपनालाई तोडेर गएकी थिई।

Rajesh Natansh – Jeeawan Ka Goretoharu Rahechha

राजेश नतांश – जीवनका गोरेटोहरू रहेछ

साँच्चै जिन्दगीका हरेकपलहरू कष्टप्रद हुँदारहेछन् । जीवनपथका हरेक खुड्किलाहरू अप्ठ्यारा हुँदारहेछन् । हिँड्न नजान्दा लखराएर लडिदो रहेछ । लडेर के हुन्छ ? त्यो त परिस्थितिले नै बताउँदो रहेछ जीवनका मोडहरूमा ।त्यतिखेरका मेरा सुनौला दिनहरू निकै रोमाञ्चकारी भएर बित्ने गर्दथे । अथवा भनौं ती दिनहरू मेरो स्मृतिपटलमा अझैसम्म ताजै छन् । प्रवेशिका परीक्षामा पास भएकैले होला मनमा हर्षका रंगीन बुट्टाहरू पलाउँदै गरेका थिए । नयाँ जोश, जाँगर अनि हर्षा साथ क्याम्पस भर्ना भएको थिएँ । सानैदेखि मेरो धोको व्यवस्थापन विषय लिएर पढ्ने थियो र सोही अनुरूप अध्ययनमा तल्लीन भएँ । नौलो उमंग अनि हर्षहरू मनमा उम्रेका थिए । नयाँ-नयाँ साथीहरूसँग चिनजानले गर्दाका हरेकपलहरू अविस्मरणीय भएर बाँचेका थिए मेरा मनमा । ‘कृतिका’सँगको परिचयपश्चात त झन् यो संसार साँच्चै रौनकमय भएको थियो । यी बादलहरू अनि हावाका झोंकाहरू मेरो खुशीमा समाहित भएर रोमाञ्चित बनाएको भान हुन्थ्यो मलाई त्यतिखेर । यसलाई मैले जीवनको नौलो अनुभूतिको रूपमा ग्रहण गरेको थिएँ ।

साँच्चै कृतिका निकै लजालु तथा मिजासिली थिई अनि सहयोगी पनि । उनको सुन्दरताको वर्णन गर्नका लागि उपयुक्त शब्दावलीहरू भेट्न मुश्किल पर्दथ्यो मलाई । एक निमेषको हेराईले नै म लठ्ठ परेको थिएँ वा भनौं एकै नजरको त्यो हेराईले नै म आफैंमा हराउन पुगेको थिएँ । यसअघि मैले त्यस्तो अनुभुति कहिल्यै गरेको थिइनँ । उनीसँग कसरी परिचय गर्ने – मेरो लागि निकै ठूलो चुनौती थियो । आफ्नो कक्षा कहाँ छ ? भनेर अल्मलिएकी उनीलाई कक्षा देखाउनु मेरो परिचयको बहाना बन्यो । मानौँ, त्यसदिनदेखि हाम्रो मित्रताको आँकुरा लागेको थियो ।

कतिखेर हाम्रो मित्रता प्रेममा परिणत भयो हामीले थाहा पाएनौं भनौं हामीलाई प्रेमस्तावको कुनै आवश्यकता परेन । आखिर दुई मनहरूको मिलन भएपछि के नै चाहिन्छ र ? हामी एकअर्कामा समाहित भएका थियौं । एकदिन नदेख्दा पनि यी नजरहरू बैचैन हुने गर्दथे । विना समय परेको निष्ठुरी झरीझैं उराठलाग्दो हुन्थ्थे पलहरू ।

अहिले म जिन्दगीलाई नजिकबाट नियालिरहेको छु र सोचिरहेको छु कसरी मेरो जीवन यति निस्सारलाग्दा विरासिला भए ? सायद मेरो व्यवहारले मलाई यति निराश बनाएको छ । यो अरबको मरूभूमिमय खाँडीको जिन्दगी ४५ डिग्री तापक्रममा भत्भती पाकेको जिन्दगी । मेरा पौरखी हात निर्जीवजस्ता भइसकेका छन् यतिखेर । न समयमा खान पाइन्छ न त सुत्न नै । यस्तो निस्सारपूर्ण मेरो जिन्दगीप्रति अहिले आफैँलाई घीन लागेर आएको छ । हामी युवाहरूले गरेका यतिका मेहनतहरू आफ्नै जन्मथलो नेपालमा गर्न सकेको भए कति विकसित हुन्थ्यो हाम्रो नेपाल । कति भौतिक संरचनाहरू निर्माण गर्थे होलान् यी पौरखी हातहरूले । आज निकै प्रायश्चित गर्दैछु मैले चालेका पाइलाहरूको । यहाँ प्रत्येक निमूखा अनुहारका आ-आफ्नै कथाव्यथा छन् जसलाई सुन्नुबाहेक अरू विकल्प छैन ।

साँच्चै आमा विमारी नभएको भएँ म यसरी यो खाँडीमय संसारमा भासिने थिइन होला । नचाहँदानचाहँदै यिनीहरूको शोषणमा पर्ने थिइन होला । भर्खर १२ कक्षामा पढ्दै गरेको थिएँ म । फुर्सदका समयमा घर खर्च र्टार्न सानातिना कामहरू गर्दै थिए । कृतिका र मैले कति सपनाहरू सजाएका थियौँ । हामी दुई मिली सजाएका कल्पित सपनाहरू मिलेर पूरा गर्नु थियो हामीले । अचानक आमा काम गर्न नसकेर थला परेको दिन ममा ठूलो बज्रपात नै भयो । छदाखाँदाको पढाई, जागिर अनि अधुरा सपनाहरूलाई ताल्चा लगाउँदै श्रमका लागि भौतारिनु पर्यो मैले । ममा ठूलो जिम्मेबारी थोपरिएको थियो । जसरी भएपनि मेरा आश्रति परिवारका लागि साहारा बन्नुपर्ने पर्ने थियो । मेरा इच्छा, चाहना अनि आवश्यकताहरूलाई पाखा लगाउँदै परिवारको गर्जो टार्नका लागि खाडीको तातो हावा खान पीडादायी कुण्डमा होमिनुपरेको थियो ।

हिजो मात्र घरबाट टेलिफोन आएको थियो । आमा अचानक स्वर्गेबास हुनुभएछ । त्यो खबरले ममा वेचैनको सुनामी नै ल्यायो । पैसा कमाएर आमाको उपचार गरौँला, यहाँ आउँदा लिएका ऋणहरू चुक्ता गरौंला अनि आरामसँग नेपालमै बसी पौरख गरौँला भन्ने मेरा सपनाहरू सबै चकनाचुर भए । घण्टौंसम्म रोएँ म । त्यसरी रूनुको कुनै अर्थ थिएन । आखिर रोएर आमा फर्किने पनि त हैन । भावनाहीन र संवेदनाहीन विरानो सहरमा रूनुको कुनै अर्थ थिएन । यहाँ आँसुको कुनै मूल्य थिएन । आफूले आफैँलाई सम्हालेँ । अनायासै मैले परिस्थितिसँग सम्झौता गर्नुपर्यो ।

अहिले बहिनी घरमा एक्लै छे । विचरीलाई कति पीडा परेको होला यतिखेर । एक्लै भए भन्दै होली । अनि मेरी प्राणप्यारी यतिखेर मेरै प्रतिक्षामा दिन गन्दै होलिन् । मेरो सम्पूर्ण समवेदनाहरूलाई आफ्नै ठानी बिचरी मेरी कृतिकाले र मेरो घरको सम्पूर्ण व्यवहार थामिदिएकी छिन् । प्रिया, तिम्रो ‘विलम्ब’ चाँडै आउँदैछ तिमीलाई बादलपारिको देशबाट भेट्नलाई । अनायास मेरा ओठबाट यी शब्दहरू निस्कन्छन् ।

Rajesh Natansh – Samaya Chakra Ma Bikal Sir

राजेश नतांश – समयचक्रमा विकल सर

निकै ‘रोमान्टिक’ थिए विकल सर । मोटो, ओग्लो, हृस्टपुष्ट थियो शरीर । सेतो चस्मा लगाउँथे । स्वीटर, पेन्ट, सर्ट मनपर्ने पहिरनहरू थिए । पढाईका हरेक सन्दर्भमा मजाक गर्ने बानी रमाइलो थियो उनको । सबै विद्यार्थीलाईं हँसाई-हँसाई पढाउँने गर्दथे । हेर्दै सरल, सभ्य र हृष्टपुष्टताले गर्दा जो कोहि पनि उनीप्रति आर्कषित हुन पुग्थें । झन् क्याम्पसका केटीहरू त ज्यानै दिन खोज्थे । हरपल झुमिरहन्थे उनीहरू । क्याम्पसमा उनी अंग्रेजी विषय पढाउँथे । सार्‍है सिर्जनात्मक थिए । उनको सफलताका पछि उनको संघर्षको अर्को पाटो थियो । बुबा-आमा सानै उमेरका बितेका थिए । धेरै वर्ष संघर्ष गरेर यो स्थानसम्म आएका थिए उनी ।

बिहान सबेरै उठ्ने गर्दथे । दैनिक कर्मकाण्ड सकेर, खाना पकाउने, भाडा माझ्ने, लुगा धुने र घर पुछ्ने लगायतका कामहरू कति पनि झन्झट नमानी सम्पन्न गर्दथे । ठिक १० बजे सम्पूर्ण कामहरू सकेर तयारी हुन्थे । निकै मेहनत गर्दथे दिनहुँ विकल सर । आधा दर्जन बढी क्याम्पसहरूमा ठूलो दौडधुपका साथ पढाउन पुग्थे । दिनमा उनलाई खाजा खाने समयको समेत फुर्सद मिल्दैन थियो । उनको हरेक यात्रामा उनको थोत्रे मोटरसाइकलले ठूलो साथ दिएको थियो । कुनै पनि काममा विलम्ब गर्दैन्थे उनी ।

विनु उनकी सहचारिका, जीवन सङ्गीनी, अर्धाङ्गिनी थिई र मेरी आत्मिय साथी । हामी एउटै कक्षामा अध्ययन गर्दथ्यौ, सार्‍है मिल्दथ्यौ । सम्पूर्ण आत्मिय कुराहरू हामीमाझ साटासाट हुन्थे । हेर्दा सोझी, सीधा देखिने विनु उनको प्रशंसा गर्न सकिदैन थियो । उनलाई उनको रुपप्रतिको घमण्ड कति पनि थिएन । सबैलाई सहयोग गर्ने, सबैको भावना बुझ्ने, हरेक समस्यासँग लड्ने अनौठो गुण थियो उनमा ।

यति विध्न गुणहरू भएकी विनुलाई अप्रत्यासित रुपमा विकल सरले मन पराएका रहेछन् । विनु विकल सरसँग नजिकिदै जाँदा उनले पनि थाहा पाएछन् कि विनुले आफूलाई मन पराउँछें भनेर । यसरी सम्बन्ध बढ्दै जाँदा दुवैजनाले विर्सिएछन् सर विद्यार्थीको सम्बन्ध । आखिर प्रेम न हो । कोसँग हुन्छ, कस्तोसँग हुन्छ, किन हुन्छ भन्ने कुराको मनन् गरिदैन् । उनीहरू एकअर्कालाई निकै प्रेम गर्दथे । एकदिन विनु क्याम्पस नआउँदा छट्पटिन पुग्थे विकल सर ।

दुवैजना दाम्पत्य जीवनमा बाँधिएको धेरै समय बितिसकेको थियो । उनको जीवनमा विनुको प्रवेशपछि निकै सरल र सुन्दर बनेको थियो । उनको हरेका पाइला-पाइलामा साथ दिएकी थिई विनुले । बैवाहिक जीवनमा बाँधिएपनि विनुको पढाई प्रखर थियो । झन् गूरु नै आफ्नो श्रीमान् भएपछि त उनको पढाईमा सुनमाथि सुगन्ध नै थपिएझैँ भएको थियो ।

छुट्टीका समयमा उनीहरू जहिल्यै नयाँ पार्क, रिर्र्सोट, स्मारक, संग्राहलय, मठमन्दिर घुम्न पुग्थे । राती अबेरसम्म घुमफिर गर्दथे । साँच्चै यी दुई जनाको दाम्पत्य जीवन सबै दाम्पत्य जोडीहरूका लागि उदाहरणीय बनेको थियो । विकल सरभन्दा कम पढेकी, कम उमेरकी भएपनि विनुले एउटा असल र निपुण श्रीमतीको भूमिका निभाएकी थिई । उनीहरूको दाम्पत्य जीवनमा कुनै असहमतिका खाल्डाहरू थिएनन् । कुनै छलकपट, रिस, राग, शंका-उपशंका थिएनन् । विकल सरले विनुलाई सधैं सम्मान गर्दथे ।

हामीलाई पढाउन मात्र के सूरु गरेका थिए विकल सरले । उनको मोबाइल बज्यो । फोन ‘रिसिभ’ गरेपछि उनको अनुहार एक्कासि फेरियो । अनुहार भयावह भएको थियो । निकै आर्श्चर्यजनक थियो उनको अनुहार । हतारिदैँ उनी कक्षा छोडेर निस्किए । हामीहरू अचम्ममा पर्यौं । क्याम्पसैभरि खैलाबैला मच्चियो ।

विकल सर निकै दिन हामीलाई पढाउन आएनन् । क्याम्पस प्रशासनमा पनि सम्पर्क राख्दा केही थाहा नभएको सूचना पाइयो । पछि सम्पूर्ण कुराहरू थाहा पाएपछि हामी छाँगाबाट खसेजस्तै भयौँ । विनुलाई ट्याक्टरले ठक्कर दिएको रहेछ । बजारमा किनमेल गर्न जादाँ । उनको हालत निकै खराब रहेछ । उनी जीवन र मृत्यूसँग संघर्ष गरिरहेकी रहिछिन् ।

विकल सर बौलाहाएको जस्तो देखिन्थे । आफू भन्दा बढी माया गर्थे विनुलाई । ट्याक्टरको ठक्करपछि दिनहुँ बेचैन जस्तो देखिन्थे । शरीर सारा सुकेर ख्याउटेजस्तो भएको थियो । पढाईमा पनि विलम्ब गर्दथे । उनको मजाक गर्ने बानी पनि हराई सकेको थियो । किनकी उनकी प्राणझैं प्यारी श्रीमती विनु मृत्यूसँग खेलवाड गर्दै ओछ्यानमा लडिरहेकी थिई ।