Tanka Subba – Bidambana Bhitra Ko Ma

टंक सुब्बा – विडम्वनाभित्रको म

खुल्ला- खुल्ला परिवेश
उज्याला उज्याला दिनहरु
त्यसभित्रको म
बाटो हराएको बटुवा झैं
हराएको हुन्छु शून्यतामा
र समयको पावन्दीसंगै
बगिरहेको हुन्छु खोलाको पानी झैं

पीडा ग्रस्त छु आफैं
पिंजडाभित्रको सुगा झैं
तर म भाग्न अभ्यस्त छुइन
ब्रह्माण्ड भन्दा कहीं टाढा
माटोको प्रेमले हो कि ?
बेहोसी छु होसमा आखा खोले पनि
उज्यालो छैन अन्धकार ओछ्याएर पनि
आभाष छैन दिनहरु सारा बदलिए पनि
दिगभ्रम जस्तै लाग्छ
आफूले आफैलाई भुल्दा
हल्लै हल्ला झैं लाग्छ एकान्तमा ब्युझदा
विडम्वना छाएको हो कि कुन्नी ।
थाहा छैन
निर्मोही बनेका छन् आफन्तहरु
एक्लो बनेका छन् हुलमा रहने प्राणीहरु
उपस्थिति आफैमा दुष्ट बनेको छ ।

यहा
मान्छे हुनुको अर्थमा
पर्खाल अर्कै छ वास्तविकताको
अब कसरी साटौं विषम परिस्थितिमा भावनाहरु
अब कसरी टेकौं जोखिम ठाउमा पाइलाहरु
जहा सुरक्षति रहनको लागि
यताउति आखा डुलाउदा डुलाउदै
पर्दा खस्छ अध्यारोको
जसले छोपिरहन्छ मलाई
र सधैं छट्पटिहन्छु
विडम्वनाभित्रको म ।

Shrawan Mukarung – Huliya

‘मान्छे जूनमा पुग्यो’ भन्ने थाहा पाएपछि
हाम्रो ठूलेले पनि घर छोडेको छ ।

कञ्चनजङ्घाजस्तो छाती
गुरासँजस्ता आँखा
र रकेटजस्तो रहर बोकेर हिँडेको
कहाँ पुग्यो ?
कुनै खुटखबर छैन

कोही भन्छन्–
हिमाल चड्नेहरूका पैताला सुम्सुम्याउँदै
स्वाभिमानको हाँक दिँदैछ कि– सोलुखुम्बुतिर
कोही भन्छन्–
बयलगाडा चोराएर
चतुर गोर्खालीको परिभाषा फलाक्दै छ कि–बहादुरगञ्जतिर
चार–चौरास खोजेँ
पत्तो लागेन

अस्ति,
एउटा मान्छे
नुनको भारीसँगै सप्तकोशीमा झर्यो
धन्य ठूले होइन रहेछ
अर्को मान्छे–
खाडीमा मर्यो
धन्य ठूले होइन रहेछ
उस्तै–उस्तै मान्छे
जुलुसमा पर्यो
धन्य ठूले होइन रहेछ

कोही भन्छन्–
चारखालमा निहुँ खोज्दै होला– सरकारसित
कोही भन्छन्–
एयरपोर्टमा घुस खुवाउँदै होला– सरकारलाई
कोही भन्छन्–
सिंहदरबारमा सिन्दुर लगाउँदै होला– सरकारको

कञ्चनजङ्घाजस्तो छाती
गुराँसजस्ता आँखा
र रकेटजस्तो रहर बोकेर
जूनमा पुग्ने मान्छेको सेखी झार्न हिँडेको ठूले
तपाईंहरू कसैकामा भाँडा माझ्दै छ कि
खबर गर्नुहोला
हामीलाई साह्रै सुर्ता लागेको छ ।

Sarita Tiwari – Alikhit Itihas Ra Abhinav Jindagi

सरिता तिवारी – अलिखित इतिहास र अभिनव जिन्दगी

अलिखित इतिहासमा
तिमी थियौ
म थिएँ
उनीहरु थिएर सघन जंगलहरु थिए
हामी आपसमा प्रेम गर्थ्योँ
रुखहरु आनन्दविभोर हुन्थे
प्रफुल्ल बतास
हाम्रा खुशिनेरै बहन्थ्यो
हाम्रा Continue reading “Sarita Tiwari – Alikhit Itihas Ra Abhinav Jindagi”

Bhimnidhi Tiwari – Kamyo Lug Lug Tyo

मैन्हा माघ थियो, बिहानपखमा हावा चलेको थियो,
छानामा, पथमा तथा चउरमा चिनी छरे झै थियो,
जाडो खूब थियो, समस्त जलमा ऐना जमेको थियो,
काम्यो लुगलुग त्याे गरीब बिचरा त्यस्मा दया गर्छ को !!!

टोपी सिर्फ छ नाम मात्र शिरमा, जम्मै टुपी निस्कने
भोटो जीर्ण धुजाधुजा छ उसको, छाती पिठ्यूँ देखिने,
धोती केवल चार अङ्गुल धरो, नङ्गा छ र्सवाङ्गमा,
काम्यो लुगलुग त्याे गरीब बिचरा त्यस्मा दया गर्छ को !!!

आँखीभौँ छ तुषारका पतनले सेता भएका दुबै,
खुट्टाका अउँलाहरु, नङहरु नीला भएका सबै,
पैताला छ छियाछिया हरुघडी हा !! रक्त टप्काउँदै
काम्यो लुगलुग त्याे गरीब बिचरा त्यस्मा दया गर्छ को !!!

कैले बस्तछ छेउमा सडकको खुम्च्याइ छाती, अनि
कैले हेर्दछ पूवतर्फ नभमा लाली चढ्यो की भनी,
काखीभित्र घुसारी हा ! कर दुबै छोपेर ‘स्यूः स्यूः’ गरी
काम्यो लुगलुग त्याे गरीब बिचरा त्यस्मा दया गर्छ को !!!

ठण्डा उग्र हिमालको बरफ झैँ च्चः ! बाहिरी अङ्ग छन्,
आगो बल्दछ पेटभित्र तर जो निभ्दैन सल्कन्छ झन्;
निस्कन्छन् मुखबाट धूम कुहिरो झैँ, दाँत कट्काउँदै
काम्यो लुगलुग त्याे गरीब बिचरा त्यस्मा दया गर्छ को !!!

Shrawan Mukarung – Aafnai Desh Sanga

बत्तीस वर्षअघि
म जन्मिएँछु,
सुश्री काली खवासले लिपेको हरियो भूइँमा
बाबाले रोप्नुभएको आलुचाको रुखभरि
पोखिएको पहेँलो घाम
र करेसाको लाहुरे फूल
आह !
मेरी आमाका सपनाका ती घुर्मैला क्षितिजहरू
बत्तीस Continue reading “Shrawan Mukarung – Aafnai Desh Sanga”

Ram Gopal Ashutosh – Manab Ko Basti Bhitra (Nepali Gajal)

रामगोपाल आशुतोष – मानवको बस्तीभित्र

मानवको बस्तीभित्र विनाशब्द ढलिरहेँ
आफ्नै आँगन चित्ता भयो जलिरहेँ जलिरहेँ ।

भित्रभित्रै ऐँठन हुन्थ्यो, आफन्तको प्रहारमा
निस्सासिन्थेँ यद्यपि म जसोतसो चलिरहेँ Continue reading “Ram Gopal Ashutosh – Manab Ko Basti Bhitra (Nepali Gajal)”

Rajan Mukarung – Shunya Awataran

राजन मुकारुङ – शुन्य अवतरण

रात र दिन
या अँध्यारो र उज्यालो
जोसँग रुने र हाँस्ने हविगत सकिएको छ ।

ट्वाल्ट्वाल्ति पर–परसम्म
बजारमा
सुदूर भविष्यहरु पनि बेचिन्छन्
अस्वस्थ भाग्यका अगेनाहरु भुर्भुराउँछन्
जसमाथि–
Continue reading “Rajan Mukarung – Shunya Awataran”

Bhupin Byakul – Loktantra Lai Prashna

भूपिन ब्याकुल – लोकतन्त्रलाई प्रश्न

नानीमा आशा टाँसिएका आँखाहरु छन्
परेलीमा निराशा टाँगिएका आँखाहरु छन्
लोकतन्त्र
तिमीसंग ती आँखाहरुलाई दिन
कुन-कुन नयाँ दृश्यहरु छन् ?

तिमीलाई उज्यालो इन्द्रेणी बनाउन
उनीहरुले आङको घाम दिएका छन्
उनीहरुले पसिनाको रङ
र जीवनको निजी गन्ध दिएका छन्
कतिपय
फुकेका खाली हातहरु छन्
कतिपय
बन्द मुठीहरु छन्
लोकतन्त्र
तिमीसंग ती हातहरुमा थमाउन
कुनकुन नयाँ जून घामहरु छन् ?

स्कुलको पुरानो ऐनामा
जीवनको नयाँ बिम्ब हेर्न लालयित
केटाकेटीहरुलाई
जीवनको क्रुरताबाट झिकेर
कसरी पुर्याउँछौ स्कुल ?
के राखिदिन्छौ ?
स्कुल हिंडिरहेका नानीहरुको झोलामा
किताब कि बन्दुक ?

के पलाउँछौ किसानको खेतहरुमा ?
जीवन कि आँसु ?

जे भित्र्याउँछौ मजदुरका झुप्राहरुमा
उज्यालो कि अंध्यारो ?

के झार्छौ गरिबहरुका आँगनमा
उल्का कि तारा ?

समयको चुली चढ्न ब्यग्र बाटाहरु
निदाइरहेका छन् गाउँहरुमा
तिनीहरुलाई कसरी ब्युँझाउँछौ ?
दु:खको गाढा ऐँठन छ
मधेसको फिक्का अनुहारमा
त्यसलाई कसरी उप्काएर फाल्छौ ?
ऊनसँग साटेर
नून कसरी पुर्याउँछौ बस्तीहरुमा ?
कसरी पुर्याउँछौ ?

प्रश्न गर्न बर्जित
यो मुलुकमा
एकसाथ धेरै प्रश्नहरु सोध्न खोजिरहेका छन्
मानिसहरु
लोकतन्त्र
तिमीसँग उनीहरूलाई दिन
के-के नयाँ उत्तरहरु छन् ?
के-के नयाँ उत्तरहरु छन् ?

Sharad Nirola – Hamile Bhagawan Shrikrishna Bhayera Janu Parchha

शरद निरोला – हामीले भगवान श्रीकृष्ण भएर जानुपर्छ

अस्वीकृत मान्यताहरुको मापदण्डमा खारिएर
अविवेकी अवमूल्यनमा पछारिएका
श्रस्टा र संरचनाको चक्रब्यूहमा फँसेर
भीष्म-पीतामहको जनै भिरेका
हाम्रा यी नेताहरुले
मेरो Continue reading “Sharad Nirola – Hamile Bhagawan Shrikrishna Bhayera Janu Parchha”

Rajab – Dukha

पुरानो पाइन्टको
पछिल्लो खल्तीभित्र
लुकाएँ मैले
आफ्नो दुःख
झुल्कने छैन अब
बेला, कुबेला
मेरो अनुहारमा त्यसको कालो छायाँ
म हाँस्न सक्ने छु
ती सब शत्रुसामुन्ने
जो खोज्ने गर्थे मेरो अनुहारमा अँध्यारो

आफ्नू खल्तीभित्र सुरक्षित दुःख
फेरि बगलीमार्न दिन्न

Rabindra Nath Thakur – Katu Swar [From Geetanjali]

कटु स्वर
मेरा जीवन–वीणाका तारले अझ आघात सहनसक्छन् !
बजाऊ, त्यसलाई अझ जोरसँग झँकृत पार !
जो स्वर तिमीले मेरो जीवनमा बजाउन शुरु गर्यौ,
त्यसको आखिरी तान्न अझ रहेको छ !
यसकारण………………………………………………!

केवल करुण कोमल रागहरुमा मेरो अनुराग छैन !
मृदुल स्वरको तमाशामा मेरो जीवन व्यर्थमा बिग्रिरहेछ !

आङ्खनो अग्निलाई अब प्रचण्ड शिखामा प्रज्वलित पार !
आङ्खनो समीरलाई प्रतेज आँधीमा बग्न देऊ !
सारा आकाशम विक्षुब्ध हुनदेऊ !

मेरा जीवन–वीणाका तारले आखिरी राग कठोरभन्दा कठोर
स्वरमा बज्नदेऊ !
यमि तारहरुले अझै आघात सहनसक्छन् !

Prem Oli – Bhana Timi Bhanda Ma Ke Kam Chha

प्रेम ओली – भन तिमी भन्दा म के कम छ

एउटा हातमा तास छ
अर्को हातमा रम छ
तिमीलाई फुर्सद छैन होला
आफु त यसरी नै
बार्है महिना जम छ
भन तिमी भन्दा म के कम छ।
मिर्मिरेले खेदेर तिमीलाई
सन्ध्याले फकाइ ल्याउछ
मरेर जाने यो जिन्दगीमा
कस्को गोरु ब्याउछ ?
आफु बार्है महिना
यसरी खेल्न भ्याउछ
हिङ नभए पनि
हिङ राखने टालोको दम छ्
भन तिमी भन्दा म के कम छ।
तिमी अमेरिका जाउ वा अफ्रिका
उधोग चलाऊ वा पत्रीका
जती भए पनि धन कम छ
समय झन कम छ
किनकी
तिमीलाई खर्ब कमाउने मन छ
तिम्रो चैनमा खाली अमन छ
भन तिमी भन्दा म के काम छ।
हो तिमीसँग धेरै
कारहरु होलान
हारहरु होलान
तर मृत्युको अगाडि यसको के दम छ
तिमीलाई जस्तो मलाई
न सुगर न दम छ
न चिन्ता न गम छ
त्येसैले
अफु त साथी हरेक दिन
यसरी नै जम छ
यसरी नै रम छ
विश्वाश छैन भने
त्यो तिमीलाई भ्रम छ
भन तिमी भन्दा म के कम।

Krishna Bajagain – Dhaar

कृष्ण बजगाईं – धार

बैंशालु युवतीसँग छिल्लिएझैं
उत्ताउलिएर मान्छेहरु
समयको धारसँग खेल्छन्
धार एउटा लक्ष्मण रेखा हो
समयको कठघरामा उभिएको मान्छेहरु
त्यसमाथि टेकेर वारपार गर्दछन्
अर्जाप्छन् हतियारहरु
समयको Continue reading “Krishna Bajagain – Dhaar”

Eklabya Raj – Biwashtama Bancheko Atma

एकलव्य राज – बिवशतामा बाँचेको आत्मा

फोहोरको डंगुरमा
लुकामारी खेल्दै अभावका डोकाहरु
उनिहरुको सामु लम्पसार परेको छ ।
उता हरक्षण आकाशिने होडमा
कुदिएका छन्
प्रातकालिन समय
पुष्पगुच्छाका अगुल्ठाले
छोपिदै स्वर्ग खोज्ने होडमा
भौतारिरहेको काला वादलहरु
गुरुरु गुरुरु यता उता
चाँपाचाप त्यो अस्लिल नगरीमा
कुरिरहेकाछन् मानवताका
भण्डारमा वस्न
तर यता भने
वाध्यताका पोका पन्तुराहरु लिएर
भोकको ढाकरलाई अँगोछाले छोप्दै
कालो निस्लोट रातमा
प्याट प्याट गरेको चाप
सुनिन्छ अनि गुजिन्छ
ति रातका प्रहरहरुमा
खोज्दैछन संयमका डोरीहरु
कर्कलोको पानी अडिनु जस्तै ।

अगेनाको छेउमा निदाईरहेको त्यो चोखो
आत्मा नानाले जाडो भगाउनुको सट्टा
रापले तताईरहदा
माथि कौसींवाट छ्याप्प मैलो पानी
सडकमा पर्छ अनि उसका रातका
वयेलीहरु सुसाउछन्
चुईक्क चुईक्क
कहा लागेको छ र निन्द्रा
खोज्दै छ अगेनाको राप
भेट्दैन केहि ।

त्यसैवेला माथी
घृणाको तलाउवाट
उशाको लाली सँगै व्युझदै
एक मुठो प्रेमको थाली वोकेर
मन्दिर र विहारका स्तुपामा
एक अम्खोरा पानीले आफ्नो
कर्तुतलाई पखाल्दै
कोटी होमको मन्त्र जप्दै
एक भारी फूलले
ओढाईन्छ त्यो स्तुपामा
त्यति नै खेर
उ परवाट चियाई मात्र रहन्छ
उसका वख्खुले एक डोको निन्द्रा
भिजेका छन् दलिनवाट
संस्कारमा जिउदै
भिडमा हराउदै
खुरुरु खुरुरु
यता उता दौडिन्छ
भोक र आशुको विटो वोकेर
चियाउछ छेउछाउका अभ्रखमा
त्यहा छ एक भारी भोकका पोकाहरु
हरेक जत्था मानव र संस्कारले
उनीहरुलाई पुर्छन फोहोरको सगरमाथामा
तर ठिक विपरित
फूल र लड्डुको घुईत्रो हान्दै
सलामी ठोक्छन् स्तुपामा ।

तर
उ भने सधै
विवषतामा वाँच्न
सडकका पेटी कोट्याउन
आकाशको छानो लगाई
कोल्टे फेर्न वाध्य छ ।
सुन्यतामा विकेको
उसको संकटलाई
अन्धकारले टेकेको
उसको बिवषतालाई
चुलिदै गएको
उसको भोकलाई
लात हानेका छन्
अर्ध चेतन धर्मात्माले ॥

Chanki Shrestha – Euta Anautho Dharabahik

हेर्न अभिशप्त छु
एउटा अनौठो धारावाहिक
कहिल्यै कसैले जित्न नसक्ने दुरुह खेलको
साक्षी छन् सडकमा, खेतका आलीमा र बनका बुट्यानहरूमा
पोतिएको रगतका टाटाहरू
अनुसन्धान पनि गर्न सकिन्छ
कि यो पुनरावृत्ति हो
वा पुरातात्विक अवशेष हो कुनै बर्बर युगको ।

खोलाको किनार र बगरमा
खेतका कान्ला र कल्यानहरूमा फैलिएको लाशको असह्य दर्ुगन्ध
र, संसारका यावत सृष्टिलाई खरानी बनाउने
ज्योतिर्रूप यसका अवयवहरू हुन्
पानीको संकट र रगतको वषर्ा
अक्षुण्ण विशेषता हुन् यसका ।

टेलिभिजनमा कुनै उन्मत्त नायिकाले
प्रर्दर्शन गरेको उन्मत्त नृत्य झैँ
एउटा प्रचण्ड उत्तेजनाको
होर्डिङ बोर्ड झुण्ड्याएर ऐलान गरिरहेछन् खेलाडीहरू
निधारमा भिरेर कलंकको पौरुष
टीका लगाएर हाजिर छन् ।

यद्यपि एउटा शाश्वत सत्य पनि उद्घोष गरिरहेछ यो धारावाहिक
कि एक दिन तिनकै वंशले उर्त्र्सग गर्नेछन् जीवन तिनका विरूद्ध
जो जो संलग्न छन् यो धारावाहिकमा
साक्षी यो देशको घामपानी, हावाहुरीलाई नै राखे हुन्छ ।

Anmol Mani – Bidaai

अनमोलमणि – बिदाइ

बितेका बाटाहरू हेर्दै नहेरी भेटेर जाऊ फेरि भेट हुन्छ हुन्न!

फेरि यस्तै दिन नहुन सक्छ
नवहन सक्छ यस्तै हावा
पहिरो जान सक्छ लेउ लागेको
प्राचीन बाटो
कुनै शासक
हातमा नाङ्गो तरबार Continue reading “Anmol Mani – Bidaai”

Homnath Pathak – Valentine

होमनाथ पाठक – भ्यालेन्टाइन

तिमी मेरी भ्यालेन्टाइन बन्देऊ म बनुँला तिम्रो
गुलाब साट्ने आजको दिन्मा जोबन मागे तिम्रो ।।

राम्रो लाग्थ्यो तिम्रो बानी व्यहोरा राम्रो मन पनि
न जागिर छ न छ सम्पत्ति स्वीकार्छेउ भन त नि?

म बनुँला प्रेम चरो तिम्रो, तिमी मेरी चरी
गुलाब झै फक्रियोस् माया हाम्रो उदाहरण वरिपरि ।।

प्रेममै जिउँला तिमी हामी मरण प्रेम मै होओस्
देखेर पिरती हामी दुईको समाज इर्ष्याले रोओस् ।।

Basanta Mohan Adhikari – Kati Aaye Kati Gaye Naya Saal Haru (Nepali Gajal)

बसन्त मोहन अधिकारी – कति आए कति गए नँया सालहरु

कति आए कति गए नँया सालहरु ।
सालै पिच्छे बढायौ लासका खालहरु ।

हत्या िहंसा सधैगरी घर आँगनमा
जमे यहु रगतका सधै तालहरु ।

अझै गर्छन् रुवाँवासी रोग भोक लागी
ज्यूँको तिहुँ राखिराख्यौ यी बेहालहरु ।

शिविरमै सिरेठोले ज्यान लिने भयो
बषौंसम्म फेरिएन मेरा पालहरु ।

मेरा लागि हैन रैछ युद्ध हत्याहरु
देखे मैले यहु चाल्ने सबै चालहरु ।

दया माया गर्ने मन कतै रैन रैछ
सबै हिड्छन् मान्छे मार्ने थाप्दै जालहरु ।

यी पापीका हातबाट यहाँ मर्नु भन्दा
चाडै आउँ मलाई लिन हे कालहरु ।

Bimal Nibha – Bakhra

बाख्राको थुन
दूधले भरिएको छ
निहुरिएकी छे माता पृथ्वीतलमा
हावा एउटा लयमा
बहिरहेछ
बाहिर प्रचण्ड गर्मी छ
रुखहरु ट्वाल्ल परेर उभिएका छन्
साना–साना पाठाहरु
झगडा गर्दैछन् दूध पिउन
एकजोडी आँखामा
प्रेम र करुणा टम्म छ
एकाएक हुरी आउँछ
र झर्न थाल्छन् पातहरु
नजिकैको शाखाबाट
उडेर जान्छ एउटा भँगेरो
केही क्षणपश्चात्
झ्यापुल्ले केश
र बाक्लो पन्जा भएको
मानिस आउँछ
र बाल्टीभरि दूध लिएर
जान्छ
(२०५०)

Yatiraj Ajanabee – Aaja Mero Salik Ko Anawaran

यतिराज अजनबी आज मेरो सालिकको अनावरण

मलाई कुनै उदभास थिएन
न थियो कुनै आस नै
समय शेक्स्पियर बन्छ भन्ने
तर थाहा पाऍ जब
म छक्क  परें

म बाँचिरहेंको  थिएँ
नाचिरहेंको  थिएँ
मेरै दुनियाँमा
तर मलाई
विधीका Continue reading “Yatiraj Ajanabee – Aaja Mero Salik Ko Anawaran”