नारायण तिवारी – संकेत
मानिसहरू पुरिएका छन्
र मेरो मुटु यसबेला कामिरहेको छ ।
मानिसहरूलाई गिद्ध र स्यालले लुछ्दैछन्
म सुनिरहेको छु
रेडियो खुल्ला छ-
राहतका कार्यहरूमा कुनै कमी भएको छैन
मदर टेरेसा Continue reading “Narayan Tiwari – Sanket”
नेपाली कविता को बिशाल संग्रह
नारायण तिवारी – संकेत
मानिसहरू पुरिएका छन्
र मेरो मुटु यसबेला कामिरहेको छ ।
मानिसहरूलाई गिद्ध र स्यालले लुछ्दैछन्
म सुनिरहेको छु
रेडियो खुल्ला छ-
राहतका कार्यहरूमा कुनै कमी भएको छैन
मदर टेरेसा Continue reading “Narayan Tiwari – Sanket”
फुत्किएको मालिकका खुट्टाहरुबाट
मन पर्दैन पाउजुहरुलाई
आफ्नो मसिनो आवाज
सुम्पिन्छन् मालिकहरुका पाऊमा
बेरिइरहन्छन्, टासिइन्छन्, निशर्त कुल्चिइरहन्छन्
तर पनि कहिलै दुख्दैन
पाउजुहरुको स्वाभिमान !
कहिले नीलाखुट्टाहरुमा
कहिले पहेला खुट्टाहरुमा
कहिले राता खुट्टाहरुमा
पाउजुहरु हल्लाहरुको मन्द आभाष मात्रले
निशंकोच वा निशर्त फेरिईरहन्छन्
नयाँ समयहरुसँगै अपरचित खुट्टाहरुमा
जीवनहीन पाउजूहरुलाई के मतलव नवीनताको
तर पनि निरन्तर जारी छ पाउजुहरुको
कथित नवीनताको उत्तरआधुनिक खोज
निलो बर्तमानको एन्टी क्लक यात्रामा !
पाउजुहरले व्यापार गर्छन र सेवाको अभिनय गर्छन
पाउजुहरु वेश्यावृत्ति गर्छन र राजनीतिको अभिनय गर्छन
पाउजुहरु मृत्युको अभ्यास गर्छन र जीवनको अभिनय गर्छन
खुट्टाहरुको रङ्गले फरक पार्दैन पाउजुका आवाजहरुलाई
खुट्टाका गन्तब्यहरुले बद्ल्दैन पाउजुका मनोवृत्तिहरुलाई
पाउजुले गाएका सुमधुर दासताका संगीतहरुमा
विपनामै नाचेको देख्न सकिन्छ बजारमा
स्वाधिनताको सुदूर यात्रामा निस्केका
शालीन खुट्टाहरु पनि
खुट्टामा झूण्डिनू परेकोमा पाउजुहरुले गुनासो गर्छन्
झूण्डिन चाहान्छन् टाउकोमा, गलामा वा छातिमा
सुकसुकाउँदा सरीरहरुलाई थाहा हुदैन
टाउको भित्र झुण्डिएको हुन्छ वास्तविक पाउजू
नलगाउदैमा खुट्टाहरुमा सुनका कुनै पाउजुहरु
कहिलै मुक्त हुन सक्दैनन् सरीर
नफुकाले सम्म टाउको भित्र झुण्डिएका नीला पाउजु
गणतन्त्र ब्राण्डका नयाँ एसेम्बल्ड पाउजूहरु
रातो कपडामा पनि बेरिएका हुन्छन्
टाउकामा बाधिने ती पाउजुहरु
खुट्टा लगाइने सुनका पाउजुहरु भन्दा
धेरै डर लाग्दा छन्
साढे अठारसय वर्षभन्दा पनि पुरानो छ पाउजुको इतिहास
तिमीले पढ्न अस्वीकार गरेपछि
सुनौला श्रीपेचका काला इतिहासहरु
तयार पारिएको छ पढाउन अब
सुनका पाउजुहरुको इतिहासहरु
के हामी पढ्न तयार छौ ।
आफ्नो वल्लो आँगनबाट
पल्लो आँगन चहारे झैँ
मधेस झर्न सक्दिनँ म
अचेल।
एउटै घर एउटै छानो
तर सोच फरक छ
अचेल।
सोचहरूलाई पर्खाल बनाएर
खै किन कोरिँदैछन् यी सीमारेखाहरू
सिङ्गो एउटा नेपाल नबनेर
किन भाचिँदैछन् आफ्नै भूगोलहरू
विस्मृतिका गर्भमा विलिन
नाता साइनो र आत्मियतासँगै
किन हराएका छन् अस्तित्वहरू?
पहिले पहिले मधेस जल्दा
कति सजिलै पग्लन्थ्यो पहाड
र निभाउँथ्यो आगो हिउँ बनेर
जुर्मुराउँथ्यो एकता एक ढिक्का भएर―
तर आज…..
ज्वालासँगै दन्केको छ मधेस
ह्वार्ह्वार्ती सल्केको छ।
सम्झौता र सहमतिमा मिल्ने हातहरू
भाँचिएका छन्,
काटिएका छन्
पहाड र मधेसका सेतुहरू
लत्रेका छन्,
भत्केका छन् ।
सयौँ वसन्त पार गरेकी मेरी आमा
नाति भेट्ने रहर पोको पारेर
पहाडबाट जब झर्छिन् मधेस,
डराई डराई पाइलाहरु कँपाउँदै
भन्छिन् तराईका सपुतहरूसँग
“बाबु ,मलाई मेरो नाति भेट्नुछ
नखेद,
मेरो बाटो नछेक
मलाई जान देऊ
न मधेसी,न पहाडी
मात्र एउटा नेपाली नाति भेट्न देऊ
मलाई जान देऊ।”
मदन सिटौला – जस्ले सबलाई खुशी दिन्छ उहि बढी रुन्छ
किन होला यो दुनियाँमा यस्तो मात्रै हुन्छ
जस्ले सबलाई खुशी दिन्छ उहि बढी रुन्छ
हिड्दा हिड्दै बाटो बिचमा साथ जस्ले छोड्छ
जिन्दगीको पहिलो माया उहि किन Continue reading “Madan Sitaula – Jasle Sablai Khushi Dinchha”
सुशिल घिमिरे ‘त्रैलोक्य’ – मुक्ति
(Source: मधुपर्क जेठ, २०६९)
सन्त्रास रात अनि अनिदो निद्राझैं जीवन
वेदनाका स्वरहरू, कृत्रिम फलझैं
जेलिएको, अल्भिmएको वा अल्झाइएको कृत्रिमझैं जिन्दगी
तर प्राकृतिक Continue reading “Sushil Ghimire Trailokya – Mukti”
बिष्णु सिलवाल छेत्री – उराठ लाग्दो समय
उराठ लाग्दो समय एक्लो उदाशी जीवन
फुल नफुल्दै कोपिलामै ओइलाई झर्यो यौबन
मेरो संसार मात्र तिमि ,तिमि नै मेरो सहारा
हामी बीच नदि एउटई तर किन दुई किनारा
अनायासै तिमि आयौ,नौलो आसा पलायो
उजाड यो जिन्दगीमा मधुमास छएदेयो
हिमनदी झैँ चोखो माया देएको थिए तिमीलाई
सारा खुसि लुटाईदीय रित्त्याएर आफैलाई
कति सपना सजाएथे कस्तो कल्पना गरेथे
जिन्दगीको सहयात्री तिमीलाई नै रोजेथे
कतै तिमीलाई चोट लाग्दा पिडा मलाई हुन्थियो
आखा तिम्रो रसाउदा मन मेरो रुन्थियो
तिम्रै निम्ति बगे कति आँसुक ति भेलहरु
तिम्रै यादमा बिते कति अनिदा ति रातहरु
तिमि आउने आस बोकी दोबाटोमा कति कुरे
निरासाले छाती पोल्दा आफै भित्र कति जले
कठोर तिम्रो हृदेमा मेरो नाम कहाँ थियो
मेरो माया तिम्रो लागि मात्र एउटा खेल थियो
खै कसरि बिर्सु भन मर्म भेधी ति चोटहरु
भो अब न बढाउ अपराधी ति हातहरु
कुनै दिन अंगालोमा छाद हाले रोयेथिऔ
सात जन्म साथ दिने कसम पनि खायेथौ
मनको राजा हजुर भन्थेउ तर आज पराए भए
भिडहरुको माझ पनि आज किन एक्लो भए
गोधुलीको झिसमिसेमा संगै हामी दुल्थेउ
एक अर्काको साथ पाउदा दुनिया सारा भुल्थेउ
आज किन दिल खोलेर रुना मन लाग्यो
त्यो मिठो अतितमा भुल्न मन लाग्यो
तिम्रो मेरो अमर प्रेम खै आज कता गयो
मनको एक कुनामा अब्सेस मात्र बाकी रह्यो
तिम्रो तस्बिर मेरो लागि कहिले नभुल्ने नासो भयो
आज किन निश्चल प्रेम आफ्नै निम्ति पसो भो
आखिर रहेछ यो जीवन मात्र एउटा संयोग
पल भर को मिलन अनि फेरी वियोग
तिमि कहाँ मा कहाँ जोडिन्छ नया नाता यहाँ
समय बीच मौलाएर एकदिन छुटछ साथ यहाँ
युद्धप्रसाद मिश्र – आज घटेका घटना राख
बस्ती जलेको कोलाहलमा
बलात्कारीको हाहाकार
गर्भवतीका गर्भ गर्भमा
संगीनका छन् क्रूर प्रहार
दियौ गौण गरी लेख्न सकेनौ
उग्र ब्यग्र यो अत्याचार
सुन्न सकेनौ किन Continue reading “Yuddha Prasad Mishra – Aaja Ghateko Ghatana Rakha”
क.
किन ? वयसी ! भन
यस जनपथमा,
चोछर्यौ, चिनेझैं, मृदु मुसकान ?
ख.
पल्लव अधर सरस लम्याउँछ, कुन स्वपनाको मधुर उडान ?
दिनको मुटु पनि डुब्दछ जलमा,
प्यार गरेझैं हिम–चूलीसँग,
सुम्पी, जलेको प्राण !
मेरो पनि यो जगयात्रामा नहोस् रुधिरको प्रस्थान !
ग.
के यो पोथी–पयोधि चलीकन छाल छचल्की धुँदो छ किनार ?
—त्यस्तो जमीनको, जसमा वैरी,
आकाश चढीकन, सृजन ागर्ने
उसका मनका सपना–धार ?
आदिम तृषा हो यर रसनिधिको यो !
सूनसान नै आवाद गरीकन,
बिजुली मुस्की,
चम्किनु, वर्षिनु !—
हुन संसार !
भन वयसी ! ए अधजान !
किन यो तिम्रो मुसकान ?
घ.
यो चाँदीको पत्रमा अक्षर काटी दिएको निम्ता हो ?
बिलकुल स्वाभाविक !
बिलकुल स्वाभाविक !
फुलको प्रकृति, अलिको इशारा !
पाप होइन यो !
शर्मिन्छयौ किन ? गाढा लालीद्धारा !
ङ.
प्रथम प्रयोग यो होला तिम्रो,
पोथी शक्तिको आत्मपरीक्षा !
के तन्त्रीको प्रथम लचक हो ?
उषा मुसकान ?
कोपिलाको प्रस्फुटन हो ?
पहिलो आफ्नो पहिचान ?
निसर्ग बुद्धि बोल्छे, ठीक हो !
दुई नभै यो पथ चल्दैन !
चार नभै यो दीप जल्दैन !
वीणा होऊ तिमी, तारहरुकी ?
खोनिरहिछौ झन्कार ?
च.
प्यार भनेको पूmल–काँटा हो !
तीखो, सुन्दर !
तर माटोमा रोपिनुपर्दछ,
जलले यसकन सिंचनुपर्दछ !
सुस्केराका श्वासहरुले
हम्की हरहर !
स्वर्गको बीउ हो पृथ्वी अन्दर !
रोप्न छ आनन्द, बचाउन गाह्रो !
एक तपस्या साह्रो !
पाइसकेको छु ज्ञान !
तर छौ तिमी अधजान !
छ.
सुन्दरले यो गर्दछ आह्वान !
कानेखुशी गर्छन् प्राण !
“हाम्रो धम्र्म हो त्यसमा बलिदान !
त्यसमा बलिदान !”
पुरुष प्रकृतिका हामी मिलन हुँ,
एकमा आर्को स्वपना–ज्यान !
शक्ति तिमी होऊ, प्रयोग प्रथमले
नापिरहिछयौ आकर्षण,
मेरो अनुसरण, अडान !
ज.
एक जनाना, एक मर्दाता,
नाचिरहन्छन् वृन्दावनमा !
जीवन भनेको ती दुईको हो
स्पन्द परस्पर मन, मनमा !
हाम्रो चिर हो पहिचान !
सम्झन, हामी नाचिरहेथ्यौं आदिम कोही पूmलवनमा !
याद छ मुरलीगान ?
तिम्रो शरीरको पछि लाग्दिन !
पुज्दछु आत्मा महान् ! जसले दियो यो याद पुराण !
खोज मलाई युवकमा कोही, प्रत्युत्तर त्यसद्धारा दान !
अहो ! भइछौ अन्तध्र्यान !
अल्पिसक्यौ ए मुसकान ?
कुन्दनकुमार पन्त – पराकाष्टा(मुक्तक)
(मधुपर्क माघ, २०६७)
पैसालाई नै सर्वश्रेष्ठ मान्दै जब पैसामा नै रमाउँछन् मान्छेहरू
पैसा नहुने आफन्तहरूसँग पनि सम्बन्ध छुटाउँछन् ती मान्छेहरू
सम्पत्ति मोहले पराकाष्टा Continue reading “Kundan Kumar Panta – Parakashta (Nepali Muktak)”
कुन्दनकुमार पन्त – अधीर(मुक्तक)
(मधुपर्क माघ, २०६७)
कसैको आड पाएमा कति मान्छेहरू मात्तिने गर्छन्
दुःख र सङ्कट पर्दा कति मान्छेहरू आत्तिने गर्छन्
अरूको खोट र दोष देखाउन पाएसम्म दंग पर्ने
आफ्नो गल्ती औँल्यायो भने कति मान्छेहरू तात्तिने गर्छन् ।
भैरबनाथ रिमाल – तिम्रो सिउँदो सजाइदिने मेरो एउटै धोको
तिम्रो सिउँदो सजाइदिने मेरो एउटै धोको
तिमीप्रति चाहना जुन मेरो सधैं चोखो
मेरो दिल नै उपहार तिमीलाई दिइसकें
बासी इच्छा नठानिदेऊ मैले चाहिसकें
मेरो Continue reading “Bhairab Nath Rimal – Timro Siundo Sajaaidine Mero Eutai Dhoko”
छोडे पनि नछोडिने प्यार हो कि छायाँ
कि त सँगसँगै हिंड्ने यार हो कि छायाँ
सलाई कोरी बालौं भने बाल्न नमिल्ने
कतै लगी फालौं भने फाल्न नमिल्ने
छोडि जाने निष्ठुरीको याद हो कि छायाँ
कैले ओड्ने आफैंलाई किले बिछ्याउने
आफ्नो जाने ठाउँ छैन खाली पछ्याउने
नियातिको कुनै कैदी दास हो कि छायाँ
शब्द – कालीप्रसाद रिजाल
स्वर – रामकृष्ण ढकाल
संगीत – आलोकश्री
एल्बम – छायाँ
टाढा-टाढासम्म
जता हेर्यो उतै मैलो, फुस्रो धरती
उजाड, उदाङ्ग
आदिदेखि अन्तसम्म एकनास
न कतै गर्वले उठेको छ
न कतै विनम्रताले झिकेको छ
न कतै उन्मुक्त मनले खुलेको छ
न कतै जलाउँदै लुकेको छ
नखदेखि शिखसम्म
वक्ष, नितम्ब केही पनि विकसित नभएको
बाँझी तरूनीको आङजस्तो सपाट,
मुश्किलले तीस-चालिस
घरजस्ता घर
बाँकी कुभिन्डोका गाँड निस्केका
कुप्रा झुप्राहरू, डन्डीफोर झैं
यताउता जथाभावी बेढङ्ग उठेका,
मानिस
कोही पूर्वका
कोही पश्चिमका
कोही पहाड फाँटका
कोही भारतका, कोही भोटका
तर सब यहाँ भेला भएका छन्
खोजीमा हरिया नोटका
यहाँ मानिसहरू कानेखुसी गर्छन्
नोट गनेको कागजे आवाजमा
पुरानो मोहर बजाएको आवाजमा
यहाँ मानिस हाँस्तछन्
यहाँ घाम उदाउँछ
पसलहरूका ढिकभित्रबाट
र बहीखाताका जिल्ला अझै राता हुन्छन्
यहाँ घाम डुब्छ कन्तुरमा
र बहीखाताका पाताहरू पहेलिन्छन्
सन्ध्याकालीन क्षितिज झैं
टाढा-टाढा देखिन्छन्
बुटवलका डाँडाहरू केर-मेर केर-मेर
बहीखाताको सिरानीमा ?शुभलाभ? लेखिए झैं
यो ठाउँ
एउटा यस्तो घरमा बसेजस्तो
जहाँ न त भित्ता छन्
न खापा
न आँखा राख्ने झ्याल छ
न ह्रदय सजाउने गमला
न हाँसो उमार्ने बारी छ
न कतै मनोहर द्रश्य देखिन्छ
सुनिन्छ त फगत
ब्रोङ्काइटिस भएका ट्रकहरूको खोकी,
बस्ने उमेर भएका बसहरूको घ्यार्र घ्यार्र
लाहुरेहरूको बुटको आवाज
र मठ्याहा नेपाली बोली ?’अच्छा यार’
र देखिन्छ केवल
साँझमा
रिक्सा, साइकल, भट्टी र सडकमा
लाहुरेहरू र कान्छीहरूको मांसाहारी प्यार
उफ्! यो पट्याइलाग्दो ठाउँ
यो अत्यासलाग्दो ठाउँ,
जता हेर्यो उतै फुङ्ग उडेको
फुस्रो, न्यास्रो
भैरहवा
हिलोको तलाउबाट निस्केको
भैंसीको-‘भै’
तावाको छुटेर जलेको रोटीको ?’र’
गालीजस्तो नरमाइलो तातो
हावाको-‘हवा’।
जीवन-खेल मैदानको
म एउटा सहभागी
चढ्दैछ नशा ममा खेलको
विविधतामय यो जीन्दगी
कैले फुट्ला जस्तो हुन्छ टाउको
कैले चर्केला जस्तो हुन्छ छाती
देख्न्नु के छ ? रुने र हांस्नेको झगडा
लाग्न थाल्छ कलिलो मगजमा Continue reading “Krishna Bahadur Chhetri – Aatma Katha”
सरण राई – घामका पाइलाहरूले कुल्चेपछि
अश्रुपुरित नजरले म पछाडि हेर्दिनँ
युगल हातहरू तिमी बिदामा नहल्लाउनु
अदृश्य सुइरो मनभित्र रोपिदै गैरहेपनि
बिरामी कुरुवा जस्तै तिमी भैरहेपनि
झझल्काहरू गुथ्थ परिरहेपनि
घामका Continue reading “Saran Rai – Ghamka Pailaharule Kulche Pachhi”
टाढा धेरै टाढा उडेका रंगीन चरा
धरतीमा कहिले फिर्लान्?
आकासको कालो मैलो हटी
घामजून कहिले खुल्लान्?
सँघारमा कमजोर आमाको छायाँ
हुरी चलेको आवेगमा
यस्तो लाग्छ यो घर-संसार
जलिरहेछ संवेगमा
आज, हामी माझ बल्झेका पीर सारा
बिलाई कहिले झर्लान्?
ओठमा चन्द्र, सूर्य चम्के सरी
मुस्कान कहिले भर्लान्?
यात्रामा बाटो पहिल्याउँदै यात्री
एक दिन पुग्छन् मूलबाटोमा
घरलाई पिर्ने बाधा अड्चन
मन्छाइदिउँला दोबाटोमा
गाढा धेरै गाढा युगौंको भाइचारा
तोडेर तोडिन्न एक दम
पहाड मधेश धून अनेक
नाचौं न मिलेर छमछम
शब्द, संगीत – आभास
स्वर – अमृत गुरुङ (नेपथ्य)
एल्बम – भेडाको ऊन जस्तो
सुधीर छेत्री – हिप्पोक्रिट संवेदनशीलता
“साहित्य, कविता, सत्यं, शिवं, सुन्दरम् -यी के हुन् ? सब अक्षरका खेलमात्र हुन्, अक्षरको एक विशेष मर्यादाक्रम हुन्। आजको भोलि नै यिनलाई बदलिन सकिन्छ, यिनलाई म अहिले नै बदलिनसक्दछु।”
-शङ्कर लामिछाने,
एब्स्ट्र्याक्ट चिन्तन प्याज
कार्निभल चल्दैछ। कार्निभल।
समुद्री ढुङ्गाजस्ता
चिप्ला भूगोलमा
हातहरू पसारिरहेको छ माग्दै केही
थकित अक्टोपस्। मलिलो गर्भाशय छ
मागिरहेछ वीर्य।
त्यसका रूबी झैं टल्कने आँखामा त्रास
एकथरिको बाक्लो।
घनीभूत आतङ्क।
देशको डायरीमा
अनुच्छेद गॉंसेर
कति फर्किपनि सके।
कति अब फर्कंदैनन्।
देशले रगत माग्यो।
कॉंडेतारबाट औंलाहरू बटुलेर
फर्कियो मेरो अङ्गुलीमाल।
मध्यान्हतिर
गाउँका सबै मान्छेहरू
लक्षणाको चोया काट्दैछ।
पोका-पोकामा शून्यता बोकेर बेचिहिँड़्ने
शङ्कराचार्य
खु इ य्य ओछ्याएर बसेको छ।
मार्शल डुश्याम्पले
पिसाब फेर्छ
आधुनिकताको टोपीमा।
वामपन्थीहरू
द्वन्द्ववादको नेपकिनले रगत पुछ्दैछन्
अनि
ट्रोजन हर्सहरू कुदेका-कुदेकै छन्
भुटानी शरणार्थीहरूका सिन्दूर टेक्दै।
कम्रेडले दॉंत कोट्याउन छोडेको छैन।
अध्यात्मको पारदर्शी कवचबाट छर्लङ्ग देखापर्दैछ
कीर्तनका करङहरू।
समयको उपत्यका-उपत्यकामा टेकेर
वर्त्तमानको स्वयंसेवकले
खण्डित शिलालेख कोरेकारहेछन्।
मेरो अभिव्यक्ति
विखण्डनमाथि उफ्रँदै हिडेको छ-
-आचारसंहिताले हात्ती छामिबस्छ
-हिस्सीले कम्मर मर्काइरहन्छ
-अलच्छिन चिलहरू सिलहट कोर्छन्
-खेतभरि ग्रामबालाहरू कागज झैं च्यातिन्छन्
-किसानलाई ऋण साह्रै स्पष्टवक्ता लाग्छ
-फ्लाइओभरमुनि संविधानहरू गुडिरहन्छन्
-पूर्णविरामहरू प्रुफरिडरलाई गुहार-गुहार भन्छन्
-आठौं अनुसूचिबाट शब्दहरू रोएको आवाज आइबस्छ
-इन्द्रजाल पढिरहेछन् खाकी रङ्गका युनिफर्महरू
-चिट्चिट् पसीना आएको छ उद्भिदको निधारमा।
धेरै बगेपछि
आँशु जस्तो पानी
सुकेर गए पनि
आकाशमा कटक्क माया लाग्ने
ढिस्को बनाएर जाँदो रहेछ ।
गिरी श्रीस मगर – प्रश्न
लग्यो पानी विदेशीले हाम्रो धारा उजाड छ।
न जिउमा लुगालत्ता मुखमा त्यो न माड छ।।
बिजुली सपना झैं भो देश नै अन्धकार भो।
सोध्दछ आज नेपाली यो कस्को सरकार हो?
दुखेको जनवस्तीमा Continue reading “Giri Shrees Magar – Prashna”
मनोज काफ्ले ‘मनसुन’ – टुक्रिएर फेरी
टुक्रिएर फेरी आफै डोरिएका हातहरु
मुटुभरी पिडा सही घोरीएका रातहरु
छताछुल्ल पारिदिउकि जमघटमा रोइदिउ
जीवन भयो पातै पात सोरीएका खातहरु
सहिदिउला निधारमा कोरीएको Continue reading “Manoj Kafle (Mansoon) – Tukriyera Feri (Nepali Gajal)”