Tag: Nepali Kabita

Rishi Ram Neupane – Hoste Timile Gare

ऋषिराम न्यौपाने -होस्टे तिमीले गरे

खोली लोचन शीघ्र हेर अगुवा बालेर बत्ती तिमी
जुट्ने उच्च विचारमा छ गहिरो धाँजा परेको जिमी
शंका, त्रास र आशमा रुमलिंदा छाँया अँध्यारा परे
हैंसे गर्न तयार छन् छल बिना होस्टे तिमीले गरे

छाँया स्वार्थ र लोभका, कलहका फालौँ न हामी मिली
छन् झिल्काहरु भित्रका अनलमा गर्दै अझै पिल्पिली
मौकामा नफुके जुटेर अहिले बल्दैन आगो भरे
हैसे गर्न तयार छन् छल बिना होस्टे तिमीले गरे

पञ्जा थुत्न खुरुक्क बाघहरुका आऊ कसी कम्मर
चर्की वाद विवादमा अररिंदा ढल्छन् पला सुन्दर
बेलामा नबुझे विचार युगको रोपिन्छ काँढा भरे
हैंसे गर्न तयार छन् छल बिना होस्टे तिमीले गरे

आ–आफ्ना हठमा अडी, अडिरहे हुन्छौँ सबै निर्बल
बत्ती पौरखका र आत्मबलका बालौँ मिली झल्मल
बङ्गरा नथुते भुजङ्गहरुले चुस्छन् अरु झन् भरे
हैंसे गर्न तयार छन् छल बिना होस्टे तिमीले गरे।

Mukul Dahal – Maha Sabha Aawaj Haru Ko

मुकुल दाहाल – महासभा आवाजहरूको

भीमकाय पर्खालहरू च्यातेर
घेराहरू बाहिर निस्केका
सुमधुर, कर्कश, तीखा
आवाजहरूको महासभामा
मलाई थाहा छ
मेरो आवाज पनि उपस्थित छ ।
पहाडबाट तल ओर्लदै गरेको झर्नाको
आवाज केही बोलिरहेछ ।
सडकमा वेगवान् सवारी साधनहरूका
आवाजहरू एकअर्कालाई घचेटिरहेछन् ।
आकाशमा उडेको वायुयानको आवाज
उचाइको गर्व गरिरहेछ ।
फ्याक्टÇीमा मेसिनको आवाज
भकभकाइरहेछ ।
चराहरूको कलरव
जीवजन्तुहरूको स्वर
रातमा कीराहरूको किरिरि
सुन्दर यौवनाहरू मmैं उपस्थित छन् ।
सभामा अचल अवस्थाबाट
प्रस्थान सूक्ष्म आवाजहरू पनि छन् ।
अघाएर डम्म आवाजहरू
भोकले चाउरिएका आवाजहरू
कहिल्यै नमर्ने मृदु आवाजहरू
आफ्ना आफ्ना कक्षमा वाचाल छन् ।
आवाजको महासभामा
महाशक्तिहरूको आवाज
समुद्रमा छालजस्तो उठिरहेछ ।
मलाई थाहा छ
मेरो स्वर पनि उपस्थित छ त्यहां ।
तर म चिन्न खोजिरहेछु
कुनचाहिं हो मेरो स्वर ?
कुनचाहिं हो मेरो आफ्नो स्वर ?

R R Chaulagain – Euta Mitho Kabita Lekhna Sakiyena

आर.आर. चौलागाईं – एउटा मिठो कविता लेख्न सकिएन
(मधुपर्क असार, २०६८)

कुन विषयमा लेख्ने निर्णय गर्न सकिएन
आरम्भ, मध्यान्तर र उपसंहार कस्तो हुन्छ
पहिल्याउन सकिएन
लेख्दै जाँदा नारा मात्रै हुने हो कि !
त्यसमा विम्ब र प्रतीकहरूको पाइन हाल्न सकिएन
चाहे पूरा होस् अथवा नहोस्
सपनाहरू छताछुल्ल हुने गरी बाँड्न सकिएन
न सुन्दरताको धीत मर्ने गरी प्रशंसा हुन सक्ने भो
न आँखै अगाडिको अस्तव्यस्ततालाई
धारे हात लगाएर सराप्ने अवस्था भो
सँगैको एउटा सँधियार चुँ पनि बोल्दैन
अर्को हामी उसैको कमाराकमारीजस्तो हप्की र दप्की गर्छ
कोसँग सल्लाह मागूँ कस्तो फसादमा परियो
के गर्ने के नगर्ने अलमल्ल परियो
रातमा निदाउन पनि सकिएन
दिनमा काम गर्न पनि सकिएन
के भयो भयो भेउ पाउनै सकिएन
एउटा मिठो कविता लेख्न सकिएन ।
कविता लेखेरै जिन्दगी बिताइयो
कवितासँगै निदाइयो, कवितासँगै उठियो
कविता लेखेरै प्रेम गरियो
कविता लेखेरै विवाहबन्धनमा बाँधियो
कविता लेखेवापत गाली पनि खाइयो
कविता लेखवापत पुरस्कार पनि थापियो
पटकपटक जेलको हावा पनि खाइयो
दरवारको मेजमानी पनि बुत्याइयो
कविताको आकर्षणले थुप्रै मित्रहरू कमाइयो
कविताको प्रहारले थुप्रै शत्रुहरू पनि बटुलियो
कविताकै कारणले देशदर्शन पनि गरियो
कविता पढ्न पराईभूमि पनि टेकियो
आज के भयो यस्तो अचम्म !
कविताले पत्याउँदै पत्याइनन्
फर्केर एकचोटि हेर्दा पनि हेरिनन्
रुन पनि सकिएन हाँस्न पनि सकिएन
एउटा मिठो कविता लेख्न सकिएन ।
मानिसहरू लेख्यालेख्यै छन्, सुनाको सुनायै छन्, छ्यापेकोछ्याप्यै छन् ।
यामानको किताब पनि निकालेको निकाल्यै छन्
तर कविता लेख्या हुन् कि के लेख्या हुन् थाहा छैन
खै ! के सुनाएका हुन्, के छापेका हुन्
केको किताब निकालेका हुन् त्यो पनि थाहा छैन
बोल्नु हुँदैन मारिहाल्छन्
सम्झाउनु हुँदैन झुण्ड्याइहाल्छन्
आफूले त त्यत्ति गर्न पनि सकिएन
स्याबासी लेखाउन घरघर धाउन पनि सकिएन
पुरस्कार जिप्ट्याउन खुट्टामा तेल लाउन पनि सकिएन
पुरस्कार दिलाए आधाआधा बाँडौँला भन्न पनि सकिएन
भरे साहिँलीको भट्टीमा मरुन्जेल धोकौंला भन्न पनि सकिएन

यो बारको जुनीमा त्यत्तिकै मरिन्छ कि क्या हो !
यो पनि भएन त्यो पनि भएन केही पनि भएन
बेसारे कवि/कवयित्री भएर हल्लाखल्ला मच्चाउन पनि सकिएन
अर्काको कविता सारेर आफ्नो नाम छपाउन पनि सकिएन
एउटा मिठो कविता लेख्न सकिएन ।

– हेटौँडा-४, मित्रनगर मकवानपुर

Kedar Shrestha Gagan – Parkhi Baschha Bagar Sandhai

केदार श्रेष्ठ ‘गगन’ – पर्खी बस्छ बगर सधैँ

फूलले माया गर्दा–गर्दै बास्ना उडिजानी
पर्खी बस्छ बगर सधैँ बगि जाने पानी
लाग्छ मलाई भएँ आज त्यस्तै मै पनि ।

पिडाहरु उर्लि आउँछन् भाका फेरीफेरी
आगो बल्छ Continue reading “Kedar Shrestha Gagan – Parkhi Baschha Bagar Sandhai”

Dipendra KC – Naya Rastriyata Ko Shahar Ma

दीपेन्द्र के.सी. – नयाँ राष्ट्रियताको शहरमा

किन हो ? हरेक दिन–
फेरिएको राष्ट्रियतासँगै
एकफेरा जन्मन्छु
र, एकफेरा मर्छु म !
नयाँ परिचयमा जारी जन्म र मृत्यु
आधा बाँचेर मरेको छु
र, आधा मरेर बाँचेको छु ।

आत्मा बरालिएको छ अन्त कतै
म छु यहाँ नयाँ सीमानाभित्र ।

इलेक्ट्रिोनिक कार्डमा, लुकेको छ धेरै कुरा
तर कवै लुक्दैन
धारिलो नजर आफनै तस्वीरको
जो कटिरहन्छ घरीघरी आफैलाई
सपनाको मरुभूमिमा
आफनै रगतको पानी पिउन ।

हिंडदा सडकमा –
आफनै छातीमा पाइला राखेसरह
हरेक पाइलाहरु, सजायका कोर्राहरु सहन्छु म !
दुनियाँका सशंकित नजरहरु दाँयावाँया
अमूक यातनाहरु सहन्छु म !
मेरो टोपी जुत्ता बनिदिन्छ
उसको मोजा मैले टोपी बनाउनुपर्छ
धेरै जँग बहादुरहरु उभिएका छन ट्राफिक चोकमा
२+२= पाँच भन्नु पर्दछ मैले
आधा बाँचेर मर्दै
आधा मरेर बाँच्दै ।।

आज स्मृति दिवस मेरो राष्ट्रियताको –
असँख्य पूर्वस्मृतिहरुले
पुनः प्राण भर्न सक्दिन म
सँजीवनीविहीन म
ढाका टोपी टेकिएको
मलीन अनुहार दिलमा राखेर
मुखुण्डो हालेर नयाँ राष्ट्रियताको
गेटपास हुन्छु र छिर्छु
नयाँ राष्ट्रियताको शहरमा
त्यहीं क्रमशः धेरै कोर्राहरु सहदै
एकफेरा जन्मन्छु
र, एकफेरा मर्छु म !
आधा बाँचेर मरेको छु
र,आधा मरेर बाँचेको छु
नयाँ राष्ट्रियताको शहरमा ।।

२ अप्रिल २०१३,
Oostende. Belgium

Sindhu Gautam – Bidhawa Samaya Ra Udas Anuhar

सिन्धु गौतम – विधवा समय र उदास अनुहार

आज बिहानै रेडियोले फुक्यो-
धान रोप्न गएका रोपाहारहरु
बीउ लिएर भागाभाग गरे
मेरो गाउँका किन्नरकिन्नरीहरु
कोदालो समाएरै चिच्याउन लागे ।
घनघोर जङ्गलमा
डालेघाँस झार्दै गरेको हर्के
खुर्पा लिएर दगु-यो
नेपथ्यमा ठूलै आवाज निस्क्यो
सबैले थाहा पाए-
आज-
घरबाट निस्कनु हुँदैन ढोका थुन्नर्ुपर्छ
किनकि आज नेपाल बन्द छ ।
आज
लड्नेहरु घमासान युद्ध लड्दैछन्
कोही आफूलाई
अज्ञात रुपमा समर्पित गर्दैछन्
खुकुरीको धार
अनि
बन्दुकका नाल र प्वालमा
बन्दुक ठडिन्छन्
र
कोपिलाहरु सबै
बममा रुपान्तरित भएका छन् ।
त्यसैले
फूलहरु फुल्न चाहेका छैनन्
बिरुवाहरु उम्रँन चाहेका छैनन्
आज
मिर्मिरेमा सूर्य तेजिला किरणसँगै
बारुद र बमका र्छराहरु र्छकँदै छ ।
मध्यान्हको सूर्य
बाल्टिन र कुकरबमले चर्किँदै छ ।
र साँझको सूर्य रगतको
आहालमा पहाडमुनि चुर्लुम्म डुबेको छ ।
शीतल जून पनि
फायरिङबाट त्रसित छ।
त्यसैले त आज
यत्रतत्र र्सवत्र जिन्दगी
विधवाको निस्तेज अनुहारझैँ
उदासउदास छ ।

Kewalpure Kisan – Sangharsha Ko Thik Gara

केवलपुरे किसान – संघर्षको ठीक गर

ओइलाएर भएन काम गतिलो हे वीर नेपाली हो !
रुन्छौ नि कति आज देशभरका हे भाइ कंगाली हो !
क्रान्तिकारी कदम लिएर बढ्ने चर्को प्रतिज्ञा गर !
भिक्षाले हक पाइँदैन बुझ है संघर्षको ठीक गर !

जाली दानवका कठोर र तिखा कानुन कटाइकन
सारा मानिसलाई प्रेम गर्दै राम्रो चलन ल्याउन
गाउँमा बढ् फूर्तिसाथ डट लौ सब चेतनाले भर
भिक्षाले हक पाइँदैन बुझ लौ संघर्षको ठीक गर !

कैयौं हेर मरे गए अझ कति मर्छन् यिनै पाटीमा
झुन्डिन्छन् कति शोक विहृवल हुँदै डोरी कसी घाँटीमा
देऊ वर्गीय चेतना घर घरै कत्ती नमानी डर
भिक्षाले हक पाइँदैन बुझ लौ संघर्षको ठीक गर !

मर्का तन्त्र छँदैछ देशभरमा नौलो कहाँ के छ र ?
जो अन्याय थियो अघि अझ बढ्यो लौ हेर देशैभर
हाहाकार परेर रुन्छ जनता आवाज को सुन्छ र ?
भिक्षाले हक पाइँदैन नि तीखो संघर्षको ठीक गर !

खेताला, मजदुर, छात्र, महिला ती खेतीवाला सब
जागिरे, पसले र देशभरका ती र्सवहारा सब
भेला भइकन लड्नुपर्छ नि बुझयौ कामोस् भूमि थर्थर
भिक्षाले हक पाइँदैन तगडा संघर्षको ठीक गर !

चारौं तर्फछ अन्धकार निमुखा माथि छ त्यै शोषण
गर्ने छन् कि ती मित्र राष्ट्रहरूले नेपाल आलिङ्गन
यो नेपाल नछो नछो अब नछो ! इन्कलाबी नारा भर
भिक्षाले हक पाइँदैन गतिलो संघर्षको ठीक गर !

लग्लग् कामीसके ल हेर छिचरा साम्राज्यवादी जति
तिनकै चाकरीदार यी अब छिट्टै रोएर जालान् सती
मीठो मानववाद बढ्छ दिनहुँ लौ हेर चारैतिर
नेपाली बन लौ भिरेर खुकुरी पारेर ठाडो शिर !

पल्टाऊ इतिहास हेर विचरा ती थैली शाही सब
बिग्रे, खेर गए मरे, सब सडे फोस्रो छ त्यो गौरव
ढोका भित्र कुँदेर हुन्न अबता संसार धावा गर !
भिक्षाले हक पाइँदैन नि कडा संघर्षको ठीक गर !

खाली पेट छ खान छैन घरमा पाइन्छ आश्वासन
नाङ्गो देह छ वस्त्र छैन करमा के काम यो भाषण
रातो रक्त उमाल भक्भक् छिट्टै नेपालका हे धन !
देलान् आशिक ती तर्राई चुचुरा पाखा पखेरा वन ।
मर्नुपर्दछ वीरले समरमा पारेर छाती खुला
पर्नुपर्दछ देशका जति पनि चुसेर खाने दुला
राम्रो जोश लिएर होस सितको चड्कै परेझैं गर
भिक्षाले हक पाइँदैन बुझ है संघर्षको ठीक गर !

ती साहित्य कला र संस्कृति उपर गर्दै ठूलो आदर
सच्चा हे जनसेवी साथीहरू हो ! लौ विश्व मोर्चा गर !
आजादी प्रगति र शान्तिपथको कर्नाल फुक्दै गर
भिक्षाले हक पाइँदैन दरिलो संघर्षको ठीक गर ।

चारौं तर्फछ अन्धकार निमुखा माथि छ त्यै शोषण
गर्ने छन् कि ती मित्र राष्ट्रहरूले नेपाल आलिङ्गन
यो नेपाल नछो नछो अब नछो ! इन्कलाबी नारा भर
भिक्षाले हक पाइँदैन गतिलो संघर्षको ठीक गर !

साभार: जनमत कविता खण्ड १ २०६४

Mahesh Regmi – Uniharu Jo Farkenan

महेश रेग्मी – उनीहरू जो फर्केनन्
(नेपाल साप्ताहिक अंक १२७)

देश खोज्दै गरेकी छोरी
देश देखाउंदै गरेको म
र
समयको विषुवत् रेखामा उभिएर
हेरिरहेछु देश, छोरी, जीवन र बाटो ।
भन्थें-
जीवन आफैंमा प्रयोग हो
तर म निरन्तरको प्रयोग र परीक्षणमा
मभित्रकै मान्छेबाट पराजित छु ।
कसैले नसोध मलाई, म को हुं –
तर म समयहीन समय भएको छु ।
आज जीवनको एउटा किनारामा उभिएर हेरिरहेछु-
बिदाइ भएका बाटाहरू
बिदाइ भएका दृश्यहरू
बिदाइ भएका जीवनहरू ।
प्रत्येक दिनजसो सुर्यास्तका किरणहरू हेर्छु र
एउटा महान् दिनको प्रस्थान भएझैं लाग्छ
र
स्मृतिहरू सम्हाल्न खोज्छु/तर सक्तिनं
कहीं-कतै नपुगिने बाटो हिंडिएछ
आफ्नै स्वत्वमा घाइते भएर ।
परदेशमा दुर्घटनाग्रस्त भएर
आफ्नै स्वाभिमानसग
आफ्नै पहिचानसग ।
अब फर्किंदैन ती दिनहरू
नफर्किने ती दिनहरूलाई सलाम
म जहांजहां पुगें
मैले जहांजहां टेकें
ती बाटाहरूलाई पनि सलाम
म त सगरमाथाको बासिन्दा
समयसंग हारेर पनि
परदेशमा देशको याद बांचिरहें ।
तर उनीहरू जो फर्केनन्
देश खोज्दै
जस्तै चुत्थै देश भए पनि
आफ्नै देश ।

Pratima KC – Naari Diwas (Nepali Gajal)

प्रतिमा के.सी. – गजल: नारी दिवस

नारी स्वतन्त्रताको लागि जुटेको दिन हो रे आज
अन्तररास्ट्रिय श्रमिक नारी दिवस हो रे आज

संसारभरी महिलाहरु भेला भाको देखिराछु
मेरो देशमा पनि ठुलो महिला भेला छरे आज

जुर्मुराई उठेका ती हात माथि साथ दिनलाई
गाउँ शहर र वस्ती वस्तीबाट पनि झरे आज

सामन्ती संकार अनि रुढिवादको पर्दा च्यातेर
नारी हक र हितमा लड्ने प्रतिबद्ध गरे आज

समानता र मानवीयता खोज्ने नारी मनहरु
यिनै चुनौती र चेतनाको बिगुलले भरे आज

महाकाली लक्ष्मी सरस्वती पनि महिला नै हुन
अपमानित त्यो पिडा पोख्न दुर्गा रुप धरे आज

सौन्दर्य त क्षणिक हो रैछ नैतिक युद्ध गर्नु पर्छ
भन्दै लज्जा घुम्टो उतारी विचारको वस्ती सरे आज

७ मार्च २०११
बेलायत

(Sent to Sanjaal Corps via Email)

Mani Raj Singh – Bishwasghaati Samaya

मणिराज सिंह – विश्वासघाती समय

चारैतिर उज्यालो छ र पनि
किन केही देखिँदैन कतै पनि
सून्य केबल सून्य फिँजिएझैँ
सबैतिर एकनाश छाएको छ सन्नाटा
भाङ्ग, धतुरो खाएर लर्बराइरहेको बिहानी
रेबजिग्रस्त बहुला कुकुरझैँ
पानीसँग डराएर
भीर–भीर ढुन्मुनिदै
आत्महत्याको प्रयासमा
बमसँग वसन्त साटिरहेछ
आफ्नै लाशमाथि कात्रो
सजाइरहेछ ।

रित्ता पेटहरूको युद्ध
र नाङ्गा आङ्हरूको हड्तालले
तिमी र ऊ बीचको अन्तर
झन–झन फराकिलो हुँदैछ
अन्धकारमा हुरी–बतास सँगसँगै
बाढी र पहिरोले गाजेझैँ
कोर्रा, सुम्सुम्याउँदै समय
ह्वाहर्वार्ती बलिरहेछ
आफैँभित्र गुम्साएर संवेदना
सपनासँग बम साटिरहेझैँ लाग्छ
आफैँलाई आश्वास्त पार्न
थपथपाएर आफ्नै बिद्रोह
विश्वासघात गरिहेझैँ लाग्छ ।

Samarthya – Bidroha

विद्रोह

कुरा त ठीकै गर्छ काइँलो,
तर जब राष्ट्रियताको सवाल उठ्छ
ऊ बढी धड्किन्छ,
उसका धमनीले कुन्नि के सुन्छन्,
उसको मगजमा कुन्नि कसले प्रहार गर्छ,
उसका विचारहरु खै कस्ता बाटाहरु कुदेजस्तो लाग्दछ,
ऊ अनायसै आँखाहरु फिराउँछ,
लामो सुस्ताउँछ
अनि निदाउँछ
एउटा अर्को सपनाको आशमा,
सपनाहरु पनि कहिलेकाहीँ त
क्रान्तिकारी बनिदिन्छन्
तैले सन्त्रासमै निदाउनु पर्छ भनिदिन्छन्,
हतास हुन्छ अब ऊ
उठ्छ आँखामा नाचेका सपनाहरुको बलात्कार गर्दै,
ठीक सुन्यौ-बलात्कार,
साक्षात्कार?
उसलाई थाहा छ
त्यो त जदौ खानेहरुले गर्छन्,
खन्चुवाहरुले गर्छन्,
बुर्जुवाहरुले गर्छन्,
ऊ त सपना देख्दैछ
तर सपनाहरु पनि
कहिलेकाहीँ त क्रान्तिकारी बनिदिन्छन्,
र त ऊ पनि
विचार पड्काउँछ
त्यो पनि क्रान्तिकारी परिदिन्छ यदाकदा
विचार पनि पड्किन्छ
विचार पनि पड्किन्छ,
कुरा त ठीकै गर्छ काइँलो,
तर जब राष्ट्रियताको सवाल उठ्छ
ऊ बढी धड्किन्छ ॥

-सामर्थ्य

Dipendra KC – Udaas Samaya Haru Lai

दीपेन्द्र के.सी. – उदास समयहरुलाई !

किन ? प्रतीक्षा “”” !
उदास समयहरुलाई !

पोलिरह्यो चिसो रातले
आशा बोकेर झर्दैनन् ताराहरु
मनमा विझाइरह्यो त्यो साइत
आफनै दृष्यमाथी अविश्वासी आँखाहरु,
झरनाको ढुँगाजस्तै
पखालिएको छ कि ? थिलथिलिएको ?
कसलाई के थाहा ?
खोलो सुसाएको
रोएको हो कि ?
गीत गाएको ?

अँध्यारोमा टम्म भरिएको बाहेक
रित्तो देखिन्छ दुनियाँ
हेर्दा उज्यालोमा
सायद !
आउँदा पनि खाली
जाँदा पनि खाली
यही हो कि ?
नमेटिएको तिर्खा !

आँधीहरु चलिरहे
के पातहरुलाई
रहर थिएन होला र ?
रुखमै लहराउने ?
तिमीले कटेर गएपछि
कहिले सम्मिएन त्यो डाँडो,
यो मनको पहिरो
चल्छ आफै, थामिन्छ आफै
अव भत्कनै के बाँकी छ र त्यहाँ,
थाहा छ मलाई
भाग्यको लेखन, र
आशीर्वादले नचल्ने जीन्दगी
कुनै असफल रिक्रुटे
खाली खुट्टा फर्किएझैं
किन प्रतीक्षा छ
उदास समयहरुलाई !

कुनै स्टेसनबाट
छुट्यो कि छुटेन ?
पुरानो रेल झैं उदास समय
आइपुगेको छैन अझै यहाँ
रँगहीन शन्देस बोकेर ।

बागलुङ, हाल ओस्टण्डे बेल्जियम

Asha Gurung – Bhawana Timro Naam Ma

आशा गुरुङ – भावना तिम्रो नाममा

तिमी हिडयौ आफ्नै सुरमा
म हुनुको अर्थ तिमीमा छैन
म पनि त मान्छे
पत्थर जस्तो मुटु मेरो छैन

कति घुर्की लाँउछौ मलाई
त्यो सहनसीलता अब ममा छैन
रित्तो भइसँके आफु तिम्रो Continue reading “Asha Gurung – Bhawana Timro Naam Ma”

Siddhicharan Shrestha – Ma Bahula Hoina


सिद्धिचरण श्रेष्ठ – म बहुला होइन

आमा तिनीहरूले जेसुकै भनून्,
म बहुला होइन ।

मैले गर्न नहुने केही गरेर हिँडेकै छैन,
बोल्न नहुने केही बोलेर हिँडेकै छैन ।

मेरो आँखा छ, त्यसैले हेर्न पाऊँ भन्छु;
पेट छ खान पाऊँ भन्छु,

नाङ्गो भएर कोही नहिँडोस् भन्छु;
आवाज कानले सुन्न पाओस् भन्छु;

बिचारलाई बोलीमा उतार्न पाओस् भन्छु;
यत्तिकैमा पनि तिनीहरू

मलाई बहुला भन्छन्,
आमा, म बहुला होइन ।

Mahesh Prasain – Shanai Shanai Registaan Haru

महेश प्रसाईं – शनै शनै रेगिस्तानहरू

आजकल तिम्रो तस्विरमा
कुनै कोमलता देख्तिनँ,
भद्दापन
भएपनि हुन्थ्यो,

कुन्नि कस्तो सुडौलको
एकएक अनर्थमा
क्रूरता र कलुषितताहरू
कपट र अनर्गलहरू
भित्रैदेखि मडारिरहन्छन्,

बिहानको सुन्दर लिवासमा
आरती सुमधुर सुनिन्थ्यो
शश्य श्यामल
वाचा प्रणय सम्प्रेषित
पराग कम्पनहरू
रेसारेसा सह¥याएर
एउटा नराधम आकृति
रिक्त जिज्ञासा ओर्लन्छ,

आखिर खालिखालि त्यहाँ
कहीँ त कान्ति
बग्नुपथ्र्यो,
लुकीलुकी रूपको पोखरीमा
कस्तो आगलागी चलिरहेछ
तिर्खाको ज्वाला पनि देख्दिनँ
शालीनता देख्दिनँ
अङ्गअङ्गमा
चहक चढ्नुपथ्र्यो,

वसन्त वर्णनजस्तो
जुन आगमन भनेको
रक्तिम प्राचीको उद्घोष थियो
स्पन्दको संगीतजस्तो
नादप्रेषण भनेको
जीवनको सुन्दर उत्सव थियो,
मझेरीमा
दोछाया पर्छ हंस,

तहतह यो कृति प्रकाशनमा
आल्हाद नाम गरेको
कुनै मेधावी राजकुमार
सबै पराक्रम खोलेर
ग्लानि र लज्जाको
वस्त्र आभूषण वरण गर्दै हुन्छ,
चकित हुँदै
नजरको सलामी,

विषको प्याला जोखेर
अलिकति अमृत जोखिम
लहरलहर पोखिनुपथ्र्यो ।

Hemanta Khatiwada – Aaja

हेमन्त खतिवडा – आज
(मधुपर्क २०६६ चैत)

भेट हाम्रो भा’को थिएन
कैंयौं दिनमा भयो आज
अलप भई ग’को थियौं
लजाउँदै आयौं आज
मेरा मनको मझेरीमा
किरण छर्दै आयौं आज
उस्तै रूप बान्धी बोकी
लजाएर आयौं आज Continue reading “Hemanta Khatiwada – Aaja”

Nawaraj Sharma – Naya Barsha

नवराज शर्मा – नयाँ वर्ष

पहेलो बालहरु झरेर
नयाँ पालुवाको स्थान लिएपछि
हरेक वर्ष बसन्त आउँछ
हरेक तेह्रा महिना नयाँ वर्ष बन्छ।

वन उपवनमा फूलहरु ढकमक्क छन्
प्रकृति यथागतिमा चलायमान छ,
मानिसको भावनाको संसार
प्रकृतिको योगदानको आँसिएकोले
लाग्छ,
केही वर्षयता बैशाखे मुनाहरु
मावन हृदय आल्हादित गराउँदै
हाँसेको छैन,
कोपिला त के फक्रेका फूहरु पनि
मुस्कुराउँदै अंगालो हाल्न
आए झै लाग्दैन।

विवस छन् मुनाहरु
रगतको आँसु चुहाउँदै
बेसरा कर्कस ध्वनिमा
सुरमा सुर तालमा तालमिलाउन
र,
रक्त पिपासु पदचापहरु
हृदयको धुक्धुकी समेत आठ्याएर
करैसैमा हिड्दा
सन्त्रस्त आर्तनाद
चुपचाप–चुपचाप सुनिरहन 219

युगौदेखि पत्रै पत्रले थिचिएका
भू गर्भबाट उम्मेर आउने लाभा झै
टाउको उठाउन खोज्दैछन् बचेराहरु
उनीहरुलाई टिप्न
चीन आकाशमा मडारिई रहेछ
मुनाहरु बचेरालाई सूचना दिन सक्दैनन्
आफ्नो असमर्थताप्रति हिनताग्रस्त छन्
अभिसप्त छन् मुनाहरु

आकाशबाट झम्टा मार्दै
बचेरा टिप्ने चिलले ढुक्न छोडेको छैन
चराको जोडी आ–आफ्नो गुँडमा आएर
फूल पार्ने बचेरा जन्माउने कर्म छोडको छैनन्
चिलको आहार बन्नु पर्ने डरले
त्यसैले बचेराहरु जन्मने क्रम रोकिएको छैन।
गुँडबाट उभिदै आकाशमा
स्वतन्त्र बिचरण गर्ने उ नीको धोको
कहिल्यै मरेको छैन।

फूलहरु छन्
कोपिँ मुनाहरु पनि छन्
उनीहरु आतूर छन्
नव प्रभातको किरणसागै
युगान्तकारी लक्षणयुक्त
नवागन्तुकको गलाको माला बन्न
तर विवश छन्
रक्तर… धुमिल आकाशमा
भस्मा सुरको गलामा भुण्डिन
त्यसैले व्यग्र छन् फूलहरु
यो अभिसप्तताबाट मुक्तिको लागि

फूलहरुको ठम्म्याई छ
राक्षसको गलाको सभा बन्नु
पालो लाएर आत्महत्या गर्नु सरह हो
तै पनि उर्दिवालका जर्खरिएका पासविक हातहरु
टिप्छन् बोटबाट र
मुटु छेड्ने सियो रोपेर
जबर्जस्ती झुण्याउन यम गलामा
विवस छन् फूलहरु पिचास छातिमा
रुँदै रुँदै झुण्डिन

रात रहुन्जेल न हो
निशाचरहरुको बिगबिगी
सवैले बुझेका छन्
उज्यालो हत्केलाले छेकेर छेकिन्न
इतिहासको रथ पछाडि फर्कदैन
किनभने त्यो अगाडि बढ्दै जाँदा
पछाडि खाडल बन्दै जान्छ
तै पनि बल गर्दैछन्
आफ्नै विहान तर्फको यात्रातर्फ
इतिहासलाई फर्काउने
अन्तिम प्रयासमा

भो–भो बल नगर
पूर्व उज्यालो हुनै लाग्यो
झ्याउँकिरीको भाका फेरिसक्यो
आफू उभिन्डो परेर
दुनियालाइ देख्ने
चमेरोले समेत ओडारको बाटो
तताईसक्यो
उज्यालो उसको शत्रु
संकेत पाइसक्यो
घुम्दै फिर्दै नयाँ गतिमा
तह्रौं महिनामा प्रवेश गर्ने
नयाँ वर्ष आईसक्यो।

Manoj Kafle (Mansoon) – Timro Kalpana Ma

मनसुन – तिम्रो कल्पनामा

तिम्रो कल्पनामा एक एक प्याला पिउदै रोएँ
नशामै मरें नशा नशामा जीवन जिउदै रोएँ

तिमीले चिरेको मुटु फेरी दुख्यो अनि रोएँ
सहन नसकी नशा पिएँ चोटहरु सिउदै रोएँ

बिछोडको बेदनामा प्रियेसीको यादमा रोएँ
बन्यो पोखरी आँसुको त्येसैमा खिउदै रोएँ

आज एकान्त मा तिम्रो तस्बीर हेरेर रोएँ
के दिन रात झरी वर्षा अनि हिउदै रोएँ

तिम्रो कल्पनामा एक एक प्याला पिउदै रोएँ
नशामै मरें नशा नशामा जीवन जिउदै रोएँ

Mahendra Adrisya Rai – Joon, Kalaa Ra Ma

महेन्द्र अदृश्य राई –जून, कला र म


गीद्द चिल र वाजको उडान भन्दा माथि
त्यहा हावा छैन पानी छैन
अक्सिजन र कार्बनडाईअक्साईडको भण्डार छैन
तर पनि युगौंदेखि
चम्किलो धम्किलो बनेर
धर्मको हरफहरुमा ज्ञान छरेर
बाँचिरहेको छ ।
जन्मदा नै सगरमाथाले देखेको जून
अनी
तल ब्रम्हाण्डकै सर्बश्रेष्ठ धर्तिमा
अन्धबिश्वासको सेतो कपडा ओडाएर
अर्धमृत एउटा आत्मालाई
संस्कृतिको गोदाममा थन्काईएको छ
हावा पानी सँग लजाउनुपर्ने
आकाश पातालसँग मन बुझाउनु पर्ने
उर्दि जारि गरिएको छ
संस्कृतिको पण्डितहरुबाट
हासो भित्र रोदन
मुास्कान भित्र क्रन्दनले
क्षतबिक्षत बनाएर
निधारमा कालो तुल झुण्डाईएको छ ।
जहाँ लेखिएको छ ।
स्वामि बिहिन बिधवा
अनि शास्त्रको रिमोटले चलाएमान छन्
सुन्दर गाँउहरुको सुन्दरी कलाहरु ।

त्यो माथिको जून
यो तलको कला
बारम्बार

जूनलाई आधा रातमा देखेर
हाँस्न छोडेको कला
खित्कौली छोडेर हास्छन्
त्यसै दिनहरुमा
ग्रहहरुको चेपबाट कलाको अबश्थामा चिहाउदै
अमिलोतितो आभा छरेर
कसैले नदेख्ने गरि नाच्छन् जून

एक दिन सम्साझैं
मैले जुनलाई सोधे
ए…………जून
भूपिको कबिताको हरफमा
कत्तिको सत्यता छ हँ
रुन्छ पो शीतहरु प्रेर ।
त्यहि दिन
मैले कलालाई सोधे
ए……………कला
तिमीलाई देखेर म भ्रमित हो
या त तिमी त्यस्तै छ हौ
कला बोल्न खोज्छे
राता राता गालामा
आशंकाको कालो रेसाहरु मडार्दै
जूनका उत्सुकतामा बादल परेछ
पानी पर्ला पर्ला जस्तो भयो
परन्तु मेघ गर्जन पाएन ।
कला उिठ
सिमसिममा केहि मन भिजे जसरी
गर्जनाको गर्जन चड्कियो
मेरो मुटुमा
मेरो कानमा
स्वतन्त्रताको नाममा माकुरी जालो
म हेर कहिल्यै लाउदिन
संस्कार र ईज्जतको भ्रममा
कालो धुवाभित्र बस्दिन
राता राता समयहरुमा
यो सेतो कत्ति सुहाएन मलाई
शब्दहरुको बर्षा भयो
ऊ लागि घर तिर
जून लाग्यो पर तिर।

म भने
त्यहि बर्षामा भिजाएर बसे
तन र मन दुबै।

धेरै जाडो भयो मलाई
मुखबाट तातो श्वाश बहदै थियो।
कलाको समिपसम्म सायद
जूनको अर्धगोलाकार आयतन सम्म सायद
अब मैले
तौलहिन अन्धबिश्वासमा
मेरो अठोठको ढक तराजु राखेर
अर्को तिजसम्ममा मैले जोख्नुछ
एकापट्टि अन्धबिश्वास र
अर्को पट्टि
कलाको चाहाना
जूनको समर्थन
र
मेरो ढक तराजुको टनहरु…

बिण्णुपादुका ४, सुनसरी

Krishna Bajagain – Ankha Ra Sapana

कृष्ण बजगाईं – आँखा र सपना

खुल्लै आँखाले पनि
कसरी देख्न नसकेको हँ ?

आँखा चिम्लेर महिर्षिले
संसार देख्थे
ध्यान मग्न बुद्धले
ज्ञानको गहिराई देखे
आँखै खोलेर पनि
नदेखे जस्तो किन गर्नु ?

आँखा चिम्लेर पनि ब्यूँझि राख्नु– बुद्ध
आँखा खोलेर पनि नदेख्नु– राजनीति

कसरी असरल्ल छाड्न सकेका
आँखाहरु सडकमा ?

जिन्स पाइन्टको पछिल्लो खल्तीमा
आँखा राखेर किन हिँड्छन तरुनीहरु ?
वक्षस्थलमा आँखा टाँसेर
कसरी हिँड्न सकेका लोग्ने मानिसहरु ?
कसले भन्यो
राजनेताहरुको आँखा घिच्चुकमा हुन्छ ?

हाम्रै आँखा अगाडि छट्टू राजनेताहरुले
कसरी झुक्यार लगेकाछन्
जनताको आँखाको नानी,
र टाँसी दिएकाछन् उनीहरुको आँखामा सपना ।

सपनाको आकार हुँदैन
सपना साकार हुँदैन
–भन्ने जब थाहा पाउँछन् एक दिन
माग्नेछन् उनीहरुले आआफ्ना आँखाका नानी ।
त्यसपछि हेर्नुपर्दछ
कसरी चलाउँछन् अन्धाहरुले शासन ?

ब्रसेल्स, बेल्जियम